«Πυρετός» διαβουλεύσεων και ...
συναντήσεων για το Σκοπιανό, με τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά, έπειτα από μία εβδομάδα σημαντικών επαφών με κορυφαία στελέχη της αμερικανικής διακυβέρνησης και τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, να βρίσκεται στις Βρυξέλλες.
Σε διάστημα περίπου δύο μηνών, ο υπουργός Εξωτερικών θα ολοκληρώσει ένα πρόγραμμα υψηλών επαφών. Σήμερα, θα συμμετάσχει στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης ενώ το απόγευμα αναμένεται να μεταβεί στο Βερολίνο, όπου θα γίνει δεκτός από τον Πρόεδρο της Γερμανίας, Φράνκ Βάλτερ Στάινμάγερ, με τον οποίο διατηρεί και φιλικές σχέσεις από την περίοδο που ο κ. Στάινμάγερ ήταν υπουργός Εξωτερικών.
Την Τρίτη, ο κ. Κοτζιάς θα συναντηθεί τον Γερμανό ομόλογό του, Χάικο Μάας. Στο επίκεντρο αναμένεται να βρεθούν θέματα διμερούς συνεργασίας, με έμφαση στην εφαρμογή του Ελληνο-Γερμανικού Διμερούς Σχεδίου Δράσης (Action Plan) που υπεγράφη το 2016, καθώς και σε θέματα ευρωπαϊκού και περιφερειακού ενδιαφέροντος, με έμφαση στις εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.
Επαφές και το καλοκαίρι
Σημαντικές θα είναι οι επαφές του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών εντός του καλοκαιριού. Τον Ιούνιο θα επισκεφθεί τη Μόσχα, ως προσκεκλημένος του Ρώσου ομολόγου του, Σεργκέι Λαβρόφ. Στη συνέχεια θα υποδεχθεί στην Αθήνα τον Γάλλο ομόλογό του, Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν.
Επίσης, εντός του καλοκαιριού ο Νίκος Κοτζιάς αναμένεται να πραγματοποιήσει διμερή επίσκεψη στη Λ.Δ. της Κίνας, με την ημερομηνία να οριστικοποιείται το προσεχές διάστημα.
Μία ακόμη ονομασία στο τραπέζι
Ενα όνομα «για όλες τις χρήσεις», κυριολεκτικά και μεταφορικά, αναζητούν ξανά η Αθήνα και τα Σκόπια, έπειτα από την αποτυχία των δύο πλευρών να συμφωνήσουν στη δυνατότητα της «Ilindenska Makedonija» να αποτελέσει μια βιώσιμη λύση στην πολυετή διαφωνία που εξακολουθεί να χωρίζει Ελλάδα και ΠΓΔΜ.
Επισήμως, στο τραπέζι είναι τα τέσσερα ονόματα που έχει προτείνει ο προσωπικός απεσταλμένος του γ.γ. του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς, ο οποίος συναντήθηκε τις προηγούμενες δύο ημέρες στη Νέα Υόρκη με τους επικεφαλής διαπραγματευτές των δύο χωρών, τους υπουργούς Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά και Νίκολα Ντιμιτρόφ.
Ωστόσο, είναι πραγματικά εξαιρετικά αμφίβολο αν ονόματα όπως το Νέα (Nova) και Ανω (Gorna) Μακεδονία μπορεί τελικά να συνιστούν πραγματική προοπτική λύσης, από τη στιγμή που η ηγεσία της ΠΓΔΜ απορρίπτει ότι υπάρχει πιθανότητα να γίνουν δεκτά έναντι όλων (erga omnes), κάτι που για την Αθήνα είναι απαραίτητη προϋπόθεση.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, στο τραπέζι βρίσκεται τουλάχιστον ακόμη ένα όνομα, το οποίο δεν έχει γνωστοποιηθεί στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για μια ονομασία η οποία παραπέμπει στο Κρούσοβο, την πόλη που κατέλαβαν οι επαναστάτες του Ιλιντεν το 1903. Το ορεινό Κρούσοβο, σε υψόμετρο 1.350 μ., βρίσκεται στην κεντρική χώρα της σημερινής ΠΓΔΜ. Εκεί, το 1903, δημιουργήθηκε η βραχύβια «Δημοκρατία του Κρουσόβου», η οποία διήρκεσε μόλις δέκα ημέρες, όσο δηλαδή χρειάστηκε να καταπνιγεί στο αίμα η εξέγερση του Ιλιντεν από τους Οθωμανούς.
Εν ολίγοις, αναζητείται ακόμα ένα όνομα το οποίο θα παραπέμπει στη σλαβική κληρονομιά της γειτονικής χώρας, αποκόπτοντάς την από τον «αρχαϊσμό» που είχε επιβάλει ο –καταδικασμένος πια σε φυλάκιση– Νίκολα Γκρούεφσκι.
Πάντως αυτή η δημόσια ανταλλαγή απόψεων για παραπομπή στην ερμηνευτική της εθνογένεσης των Σλάβων της Μακεδονίας έχει επαναφέρει στο προσκήνιο μια συζήτηση η οποία, θεωρητικά τουλάχιστον, είχε διακοπεί και αφορούσε μια ονομασία που τελικά δεν λειτούργησε ήδη από τα πρώτα επεισόδια του Σκοπιανού, τη «Σλαβομακεδονία» (που προφανώς δεν βρίσκεται πια στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων).
Διπλωματικό σπριντ
Σε κάθε περίπτωση, οι δύο πλευρές θα πρέπει να διεκπεραιώσουν ένα πραγματικό διπλωματικό σπριντ, το οποίο θα ενταθεί έως τη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 28 Ιουνίου. Εως τότε, αναμένεται να πολλαπλασιασθούν και οι προσπάθειες του διεθνούς παράγοντα να πιέσει προς την κατεύθυνση επίλυσης του ονοματολογικού, εντός εύλογων χρονικών ορίων.
Υπενθυμίζεται ότι, μόλις από την περασμένη Κυριακή, έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για την πρόοδο της διαδικασίας οι ΗΠΑ, μέσω του αντιπροέδρου Μάικ Πενς, και η Γερμανία, διά της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ.
Επειτα από τη δημοσιότητα που έλαβε το τελευταίο σκέλος των διαπραγματεύσεων, ιδιαίτερα αυτό που οδήγησε στην «Ilindenska Makedonija», και οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει στη διατήρηση χαμηλών τόνων, καθώς η δημόσια συζήτηση πάνω σε ζητήματα που εγείρουν διαρκώς θέματα ιστορικής ερμηνείας βλάπτει την πορεία της διαπραγμάτευσης, η οποία διανύει την κρισιμότερη φάση της.
Οι διεθνείς επαφές παραγόντων και από τις δύο χώρες θα συνεχιστεί και τις επόμενες ημέρες. Ο κ. Κοτζιάς θα βρεθεί τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες, όπου με αφορμή το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. θα έχει την ευκαιρία να έχει εκτενείς συζητήσεις.
Αμέσως μετά θα μεταβεί στο Βερολίνο, όπου θα συναντηθεί διμερώς με τον ομόλογό του Χάικο Μάας, ενώ θα γίνει δεκτός από τον παλαιό γνώριμό του και νυν πρόεδρο της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ. Αναλόγως επαφές αναμένεται να έχει και ο πάντα δραστήριος υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Νίκολα Ντιμιτρόφ.
Παράλληλα, φαίνεται ότι επαφές υπάρχουν σε πολλαπλά επίπεδα, πέρα από αυτά των δύο υπουργών Εξωτερικών, οι οποίοι έχουν τη βασική ευθύνη της διαπραγμάτευσης. Οι δύο πρωθυπουργοί Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ έχουν αρκετά καλή σχέση και τα επιτελεία τους βρίσκονται σε διαρκή επαφή, κάτι που άλλωστε προέκυψε ανάγλυφα και στη Σύνοδο Κορυφής Ε.Ε. - Δυτικών Βαλκανίων στη Σόφια πριν από οκτώ ημέρες, όπου συναντήθηκαν τρεις διαδοχικές φορές.
Το βασικό σενάριο της διαπραγμάτευσης, όπως διατυπώνεται αυτή τη στιγμή, έχει ως κύριο διαμεσολαβητή την Ε.Ε., όπως η «Κ» εγκαίρως ανέφερε. Βασικός μοχλός πίεσης των Βρυξελλών προς την ΠΓΔΜ είναι η διευκόλυνση στην πρόσβαση των Σκοπίων σε περιφερειακά κονδύλια τα οποία θα επιτρέψουν στη χώρα να μειώσει τη διαφορά της με την υπόλοιπη Ευρώπη στους τομείς των υποδομών και των μεταφορών.
Πάντως, τέτοιου είδους πρωτοβουλίες κρίνεται ότι δεν βοηθούν πρακτικά σε ένα ζήτημα το οποίο αποτελεί το βασικό θέμα αντιπαράθεσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην εθνικιστική αντιπολίτευση.