Το μυστήριο με τον μεγαλοπρεπή Λέοντα
Σύμφωνα με τους ιστορικούς και αρχαιολόγους το πρόσωπο του λιονταριού, που υπήρξε ανέκαθεν ιερό σύμβολο των Μακεδόνων, ήταν στραμμένο κατά την πόλη, εκφράζοντας έτσι πληρέστερα το σκοπό και το μεγαλείο της.
Ο Λέων της Αμφίπολης ανεγέρθηκε ως συμβολικό μνημείο, που εξέφραζε την μεγάλη δύναμη της πόλης, όπως συνέβη και με τους Λέοντες της Δήλου.
Επιπροσθέτως η λαϊκή παράδοση λέει ότι ο γλύπτης του, αγνώστου ταυτότητας, αφού τελείωσε το δημιούργημα του, το οποίο αποτελούσε και την αποκορύφωση της καριέρας του και έπρεπε να είναι σύμβολο δύναμης αφού ήταν αφιερωμένο σε κάποιο σημαντικό πρόσωπο βρέθηκε μπροστά σε μια δυσάρεστη έκπληξη.
Το λιοντάρι δεν είχε την γλώσσα του. Απελπισμένος λοιπόν το πέταξε στον ποταμό Στρυμόνα προκειμένου να μην το δει κανείς και ντροπιαστεί. Αυτό λέει η λαική παράδοση.
Άλλη άποψη αναφέρει ότι η έλλειψη γλώσσας από τον κατασκευαστή ήταν συμβολική, καθώς ο Λέων που βρισκόταν ως φρουρός στην κορυφή του τύμβου, "ήξερε" το μυστικό για το ποιος ήταν θαμμένος στο εσωτερικό, που έπρεπε να μην το πει ποτέ σε κανέναν και αυτό ο αρχιτέκτονας το συμβόλισε "κοβωντας" του την γλώσσα.