Αν είχε κανείς απορίες γιατί το ...
υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, που μίλησε στους δημοσιογράφους την Τετάρτη, πήρε αποστάσεις από την πρωθυπουργική αισιοδοξία, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων μέτρων και μη «καθαρής» εξόδου από το μνημόνιο το 2018, δεν είχε παρά να περιμένει μία μέρα.
Οι ανακοινώσεις την Πέμπτη του υπουργείου Οικονομικών για την «τρύπα» 1,7 δισ. ευρώ στα έσοδα του προϋπολογισμού το οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου, καθώς και οι δηλώσεις του εκπροσώπου Τύπου του ΔΝΤ Τζέρι Ράις για τα αγκάθια της επικείμενης αξιολόγησης, φώτισαν την εικόνα.
Αντίθετα με όσα υποστηρίζει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, η οικονομία δεν έχει ακόμη πραγματικά γυρίσει σελίδα. Οχι οριστικά τουλάχιστον. Το άνοιγμα στον προϋπολογισμό ενισχύει τους φόβους ότι μόλις επιστρέψουν οι δανειστές θα τεθεί και πάλι –από το ΔΝΤ τουλάχιστον– ζήτημα πρόσθετων μέτρων για το 2018 ή και για το 2019, όταν ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα θα διπλασιαστεί, από το 1,75% φέτος στο δυσθεώρητο 3,5% του ΑΕΠ. Επιπλέον, πλήθος άλλων καθυστερήσεων σε μεταρρυθμίσεις μπορεί να περιπλέξουν τις διαπραγματεύσεις.
Εδώ και καιρό ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έχει αποκτήσει τα χαρακτηριστικά του αξιόπιστου συνομιλητή μεταξύ των ομολόγων του. Ο επιστήμονας –ο οποίος μέχρι πρότινος, στο ερώτημα συναδέλφων του για το πώς φαντάζεται τον ρόλο του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην ιδανική οικονομία απαντούσε, μεταξύ σοβαρού και αστείου, «τα περίπτερα θα είναι ιδιωτικά!»– χαίρει πλέον εκτίμησης για τη σοβαρότητά του και τη συνέπεια στην τήρηση των συμφωνηθέντων. Το καλό αυτό «όνομα» θέλει να το διατηρήσει, εκπληρώνοντας τις μνημονιακές δεσμεύσεις ώς το τέλος.
Παίρνει αποστάσεις
Κυρίως, όμως, ο υπουργός Οικονομικών, γνωρίζοντας τα δεδομένα της οικονομίας, δεν είναι διατεθειμένος να καλλιεργήσει στο εσωτερικό υπερβολικά αισιόδοξες προσδοκίες, φοβούμενος ότι θα διαψευστούν σε λίγους μήνες. Οπως επισημαίνουν αναλυτές, ξέρει ότι σε μια τέτοια περίπτωση, αυτός θα πληρώσει το τίμημα. Επομένως, προτιμά να πάρει αποστάσεις από τον πρωθυπουργό και να θέσει πιο χαμηλά τον πήχυ των προσδοκιών, για να είναι σίγουρος ότι θα τον περάσει.
Με τον τρόπο αυτό, σχολιάζουν κάποιοι παρατηρητές, ακολουθεί –συνειδητά ή μη– τα βήματα άλλων υπουργών Οικονομικών πριν από αυτόν, από τον Κώστα Σημίτη μέχρι και τον Γιάννη Στουρνάρα, διαφοροποιούμενοι επί το αυστηρότερον από τους πρωθυπουργούς τους.
Μπορεί στην αρχή να αντιμετώπισαν οργή, αλλά το τέλος δεν τους βγήκε σε κακό.
Στην προκειμένη περίπτωση, ο κ. Τσακαλώτος έσπευσε να βάλει το κοινωνικό μέρισμα, που υποσχέθηκε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, σε μνημονιακά μέτρα (θα δοθεί στο πλαίσιο του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, για αναπτυξιακά προγράμματα και για εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών).
Ετσι, πέταξε απ’ το παράθυρο τις υποσχέσεις κυβερνητικών στελεχών περί νέας 13ης σύνταξης. Πριν από έναν χρόνο, άλλωστε, η ανάλογη παροχή από τον κ. Τσίπρα τον είχε φέρει σε πολύ δύσκολη θέση, όταν οι εταίροι πάγωσαν την εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος που μόλις είχαν συμφωνηθεί.
Οσον αφορά την έξοδο απ’ το μνημόνιο, ο υπουργός Οικονομικών γνωρίζει ότι το όνειρο της «καθαρής εξόδου» είναι απατηλό. Οι δανειστές του έχουν ασφαλώς διαμηνύσει ότι η Ελλάδα είναι ειδική περίπτωση, με εξαιρετικά υψηλό χρέος και βεβαρημένο ιστορικό εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων και δεν μπορεί να ακολουθήσει τα βήματα της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας και της Κύπρου.
Η στενή επιτήρηση και η κάποια μορφής στήριξη –υπό όρους– πρέπει να θεωρούνται δεδομένα. Δεν έχει λόγο να υπόσχεται κάτι διαφορετικό και δεν το κάνει.