Στο διάγγελμα του ...
Καστελλόριζου το 2010, υπήρχε μια σημαδιακή εικόνα πίσω από τον Ελληνα πρωθυπουργό τη στιγμή που κήρυττε την επίσημη έναρξη της μνημονιακής περιόδου.
Οι βαρκούλες που αρμένιζαν. Σαν να προσπαθούσαν να καθησυχάσουν ότι όλα κάπως θα μείνουν τα ίδια σε μια χώρα όπου από εκείνη τη στιγμή όλα θα άλλαζαν.
Από εκείνη την ημέρα μέχρι σήμερα, έναν χρόνο πριν από τη λήξη της μνημονιακής εποχής, η αλήθεια προβάλλει ωμή: στην Ελλάδα τα τελευταία επτά χρόνια δεν κινούνται οι βαρκούλες του Καστελλόριζου, αλλά οι τεκτονικές πλάκες πάνω στις οποίες είχε χτιστεί ένα σαθρό οικοδόμημα, που διέψευσε τις προσδοκίες των Ελλήνων.
Στην οικονομία, την Παιδεία, τη δημόσια διοίκηση, την ιδιωτική πρωτοβουλία, τα συνδικάτα, τη Δικαιοσύνη, τις τράπεζες, την κοινωνία, τον Τύπο και τα ΜΜΕ, τίποτε δεν είναι το ίδιο. Σε μια χώρα που κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ χρέους, που βρέθηκε πλήρως αποκομμένη από εξωτερικό δανεισμό, που μέτρησε τους φίλους της και βρήκε μόνο την Ευρώπη δίπλα της, αυτό ήταν αναπόφευκτο. Ιδανικά, οι αλλαγές θα έπρεπε να είχαν προκύψει προοδευτικά και συντεταγμένα από την ίδια τη βούληση των Ελλήνων, πολύ πριν ακουστεί το κανόνι της χρεοκοπίας.
Οι πολίτες –ιδιαίτερα οι πιο αδύναμοι– που σήκωσαν το ιστορικό βάρος της δημοσιονομικής προσαρμογής έχουν δικαίωμα στην αλήθεια. Τώρα πια ξέρουν ότι εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν, ούτε βαρκούλες που αρμενίζουν.
Οσοι τις υποσχέθηκαν, απλά, μετρήθηκαν απέναντι στο ανέφικτο, αντί να εξηγήσουν και να παλέψουν για το εφικτό. Οι μεσσιανικές συνταγές εξαντλήθηκαν. Τώρα είναι η ώρα της επόμενης μέρας. Της ψύχραιμης ανάλυσης για το πώς οι κινούμενες τεκτονικές πλάκες, αντί να οδηγήσουν σε έναν καταστρεπτικό σεισμό, θα συνθέσουν ένα δημιουργικό, ελπιδοφόρο αύριο.
Εκεί που οι χάρες και οι διευθετήσεις δεν ανταλλάσσονται με ψήφους. Οπου οι φόροι συνδέονται με δημόσιες υπηρεσίες επιπέδου, όχι με μαύρες τρύπες. Οπου γονείς και παππούδες αφήνουν ευκαιρίες σε παιδιά και εγγόνια, όχι δυσθεώρητα χρέη.
Οπου η οικονομία λειτουργεί για τους απέξω αντί να διαιωνίζει προνόμια και υπογραφές για τους μέσα. Οπου το κράτος προσλαμβάνει όσους χρειάζεται, όχι όσους του επιβάλλονται. Οπου η δημόσια παιδεία στηρίζει τους αρίστους ανεξαρτήτως εισοδήματος, αντί να ισοπεδώνει τους πάντες προς τα κάτω προς όφελος όσων μπορούν να πληρώνουν τα καλά σχολεία της αριστείας. Οπου οι τράπεζες δεν δανείζουν φίλους, συγγενείς και ισχυρούς.
Οπου εφορίες και πολεοδομίες δεν έρχονται σε προσωπική επαφή με τους πολίτες, αλλά λειτουργούν απρόσωπα και συστημικά. Οπου η Δικαιοσύνη χωρίζεται με σινικό τείχος από την εκτελεστική εξουσία. Οπου ο Τύπος και τα ΜΜΕ δεν μοχλεύουν οικονομικά συμφέροντα εις βάρος της ενημέρωσης, ούτε εξυπηρετούν την εκάστοτε κυβέρνηση.
Οπου το πολιτικό σύστημα υπόκειται σε αυστηρή θεσμική λογοδοσία και έλεγχο. Οπου η διαφθορά και η αναξιοκρατία πατάσσονται ως κοινωνική απαξία, αντί να επιβραβεύονται ως κατόρθωμα.
Αυτά είναι τα ζητούμενα ενόψει του Αυγούστου του 2018. Οσο πιο πειστικές και βαθιές είναι αυτές οι αλλαγές τόσο πιο σταθερά θα πατήσει η χώρα στα πόδια της στον μεταμνημονιακό ορίζοντα και θα μπορέσει να κινηθεί προς τα εμπρός.
Οσο πιο σαφές και ευκρινές είναι το μεταρρυθμιστικό στίγμα τόσο θα πείθονται οι πάντες, εταίροι, δανειστές και αγορές –και πάνω από όλα οι πολίτες– ότι η Ελλάδα αλλάζει. Περισσότερο από όλους θα καταλαβαίνουμε εμείς οι ίδιοι ότι ζούμε σε μια χώρα που αξίζουμε. Εκεί που οι βαρκούλες αρμενίζουν κάτω από τον χρυσό μας ήλιο, αλλά για τους σωστούς λόγους.
* Ο κ. Μαργαρίτης Σχοινάς είναι επικεφαλής εκπρόσωπος Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις που εκφράζει είναι αυστηρά προσωπικές.