Η Λεπέν ηττήθηκε, αλλά η Ε.Ε. «πονάει»

Του Γιώργου Παυλόπουλου

Παρά τις προειδοποιήσεις του ...

Εμανουέλ Μακρόν ότι η μάχη για την προεδρία δεν έχει ακόμη κριθεί και τις εκκλήσεις του προς τους «δημοκρατικούς Γάλλους» να προσέλθουν μαζικά στις κάλπες, είναι φανερό ότι τα σενάρια ανατροπής στον δεύτερο γύρο και επικράτησης της Μαρίν Λεπέν κινούνται στη σφαίρα του πολιτικά απίθανου.

Οι πάντες, πλέον, κάνουν τους υπολογισμούς τους για την επόμενη ημέρα, τόσο της Γαλλίας όσο και της Ευρώπης, θεωρώντας περίπου ως δεδομένο ότι ο 39χρονος πρώην υπουργός Οικονομίας και τραπεζίτης θα είναι ο ένοικος του Μεγάρου των Ηλυσίων. Αρκετοί δε θεωρούν ότι η νίκη του θα σημάνει την οριστική ανακοπή του ρεύματος του «ακροδεξιού λαϊκισμού» -επισημαίνοντας ότι έχει ήδη ηττηθεί στην Αυστρία και την Ολλανδία- καθώς και την έξοδο της Ευρώπης από την περίοδο της βαθιάς κρίσης, με την αισιοδοξία να επιστρέφει και το «καράβι» να οδηγείται σε πιο ήρεμα νερά.

Η νίκη του Μακρόν σημαίνει «πως τα μαύρα σύννεφα θα εξαφανιστούν, δίνοντας τη θέση τους στη λιακάδα της κυκλικής ανάκαμψης», δήλωσε χαρακτηριστικά στους Financial Times ένας αναλυτής της ING-DiBa. 

«Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι οι πάντες στη Φρανκφούρτη ικανοποιήθηκαν από το γεγονός ότι μόνο ένας εξτρεμιστής κατάφερε να περάσει στον δεύτερο γύρο», σχολίασε από την πλευρά του ο διευθυντής του γνωστού ινστιτούτου Bruegel, επιβεβαιώνοντας έτσι ότι ενώ οι πολιτικές ελίτ και οι αγορές είχαν ουσιαστικά προεξοφλήσει την «πρόκριση» της ακροδεξιάς υποψηφίου και την ήττα της, έβλεπαν... εφιάλτες μπροστά στο (όχι και τόσο απίθανο, όπως αποδείχθηκε) ενδεχόμενο είτε να βρισκόταν αντιμέτωπη με τον αριστερό Ζαν-Λικ Μελανσόν, είτε να ήταν αυτός στη θέση της απέναντι στον Μακρόν.

Φρανσουά Φιγιόν
Ρεπουμπλικάνοι - 19,9% στον α' γύρο

Δικαιολογεί, όμως, το αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής τόσο μεγάλη αισιοδοξία; Ή, μήπως, με τη δεύτερη ανάγνωσή του, θα διαπιστώσουμε ότι η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά δύσκολη και επικίνδυνη και για τη Γαλλία, αλλά και για την Ε.Ε; Προτού απαντήσουμε, ιδού ορισμένα αναμφισβήτητα δεδομένα που προκύπτουν από την ετυμηγορία της κάλπης.

Πρώτα από όλα, οφείλουμε να σταθούμε στο γεγονός ότι οι υποψήφιοι οι οποίοι κατέλαβαν τις τέσσερις πρώτες θέσεις συγκέντρωσαν σχετικά μικρό ποσοστό, ενώ η απόσταση μεταξύ τους δεν ξεπερνά συνολικά τις 4,5 ποσοστιαίες μονάδες. Αυτό, σε συνδυασμό με τις εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις που διατύπωσε ο καθένας στα μείζονα ζητήματα, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η γαλλική κοινωνία είναι όχι απλώς διχασμένη, αλλά κατακερματισμένη στα τέσσερα, με την έλλειψη «πυξίδας» να είναι κάτι παραπάνω από εμφανής.

Ζαν-Λικ Μελανσόν
Ανυπότακτη Γαλλία - 19,6% στον α' γύρο

Δεύτερον, τα δύο κόμματα που κυριάρχησαν στο πολιτικό σκηνικό της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, εδώ και μισό περίπου αιώνα -Δεξιά (Ρεπουμπλικάνοι) και Σοσιαλιστές- συγκέντρωσαν αθροιστικά ποσοστό της τάξης του 25%, με αποτέλεσμα για πρώτη φορά κανείς από τους εκλεκτούς τους να μην περάσει στον δεύτερο γύρο. 

Κάτι που σημαίνει, αντικειμενικά, ότι επιβεβαιώθηκε και στη Γαλλία ο κανόνας που θέλει την κρίση να «σαρώνει» τους παραδοσιακούς πολιτικούς σχηματισμούς στις ευρωπαϊκές χώρες (και όχι μόνο, όπως απέδειξε ο Τραμπ στις ΗΠΑ), έστω κι αν δεν βρέθηκαν υπό καθεστώς μνημονίων και εποπτείας.

Τρίτον, διαπιστώνουμε ότι παρ' όλα αυτά, το γαλλικό σύστημα εξουσίας αποδεικνύεται επαρκώς ανθεκτικό και προνοητικό, ώστε να αντικαταστήσει το «φθαρμένο» υλικό με φρέσκο και νεότερο, που όμως προέρχεται κυριολεκτικά από τα «σπλάχνα» του. Υπενθυμίζεται ότι ο Μακρόν είχε... προνοήσει να εγκαταλείψει τη θέση του υπουργού Οικονομίας από τον Αύγουστο του 2016, προκειμένου να ιδρύσει το κίνημα «Εμπρός» και να πλασαριστεί στην κούρσα για την προεδρία, ενώ πολύ γρήγορα πλαισιώθηκε από κορυφαίο επιτελείο και έγινε ο «αγαπημένος» των ΜΜΕ, του συνδέσμου εργοδοτών, αλλά και του... μισού Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Νικολάς Ντιπόν - Ενιάν
Ανεξάρτητος Δεξιός - 4,7% στον α' γύρο

Τέταρτον, παρά τις μεγάλες και ασυμβίβαστες διαφορές τους, οι πολιτικοί που κατέβηκαν στον πρώτο γύρο κάνοντας σημαία τους την αντιπαράθεση με την πολιτική που κυριαρχεί στην Ε.Ε. και την Ευρωζώνη ή ακόμη και το (υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις) Frexit, συγκέντρωσαν αθροιστικά ένα ποσοστό το οποίο ξεπερνά το 45% (Λεπέν 21,3%, Μελανσόν 19,6% και Ντιπόν-Ενιάν 4,7%). Κάτι που, πρακτικά, επιβεβαιώνει με τον πλέον αδιαμφισβήτητο τρόπο τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων όλου του προηγούμενου διαστήματος τα οποία αναδείκνυαν τους Γάλλους (μαζί με τους Βρετανούς και τους Έλληνες, για διαφορετικούς λόγους) ως πρωταθλητές του «ευρωσκεπτικισμού».

Το συμπέρασμα από όλα τα παραπάνω δεν μπορεί να είναι άλλο από αυτό που διατύπωσε ευθαρσώς στις δηλώσεις που έκανε ο Πιερ Μοσκοβισί, αναφερόμενος στον δεύτερο γύρο της 7ης Μαΐου: «Αυτή η εκλογική αναμέτρηση θα είναι ένα δημοψήφισμα για την Ευρώπη», είπε ο επίτροπος -και είχε απόλυτο δίκιο. 

Διότι ανεξάρτητα από το ότι η Λεπέν δεν θα γίνει πρόεδρος, όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό της τόσο πιο ισχυρό θα είναι το μήνυμα ότι εκατομμύρια Γάλλοι δεν θέλουν την Ε.Ε. και το ευρώ. Και ταυτόχρονα, τόσο πιο δύσκολο θα γίνει το έργο του Μακρόν μετά και τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, όταν θα κληθεί να ηγηθεί μιας κυβέρνησης «μεγάλου συνασπισμού» και έκτακτης ανάγκης με στόχο τη διάσωση της «ευρωπαϊκής Γαλλίας» και της ίδιας της Ε.Ε. και του κοινού νομίσματος.

ΛΕΠΤΕΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΣΤΗΝ Ε.Ε.
Το Βερολίνο θα στηρίξει Μακρόν -αλλά πώς;

Επισήμως, το Βερολίνο εμφανίζεται ανακουφισμένο από τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των γαλλικών εκλογών και τη σχεδόν βέβαιη επικράτηση του Μακρόν στον δεύτερο. Στις τάξεις της γερμανικής ελίτ, όμως, επικρατεί προβληματισμός για το μέλλον της διχασμένης Γαλλίας και τη στάση που θα πρέπει να τηρήσει απέναντί της η ισχυρότερη χώρα της Ευρώπης, με γνώμονα την προάσπιση της Ε.Ε. και του ευρώ.

Αυτή είναι «η Γαλλία την οποία αξίζουμε», έγραφε το κεντρικό πρωτοσέλιδο σχόλιο της συντηρητικής εφημερίδας FAZ την περασμένη Τρίτη, αναφερόμενη στη νίκη Μακρόν -για να προσθέσει, όμως, στη συνέχεια ότι αυτή ακριβώς η Γαλλία «έχει ανάγκη τη στήριξη της Γερμανίας». Τι σημαίνει αυτό; Ότι, πολύ απλά, καθώς είναι σχεδόν δεδομένο ότι η επόμενη γαλλική κυβέρνηση θα έχει ως βασικό σκοπό τη «θωράκιση» της χώρας απέναντι στην επέλαση των «ευρωσκεπτικιστών», το Βερολίνο και ο νέος «μεγάλος συνασπισμός» που πιθανότατα θα προκύψει μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου θα πρέπει να δώσει ορισμένα ανταλλάγματα στους Γάλλους και τον Μακρόν.

Ειδάλλως, τα πράγματα θα είναι δύσκολα...

«ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ» ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Η στροφή της νεολαίας προς τα «άκρα»

Μπορεί το σύστημα εξουσίας και η Ευρώπη να βρουν, στο πρόσωπο του Μακρόν και τη συσπείρωση του «δημοκρατικού τόξου», λύσεις με τις οποίες θα «μπαλώνουν» προσωρινά το πρόβλημα της Γαλλίας, μακροπρόθεσμα όμως θα το βρίσκουν διαρκώς μπροστά τους, πιθανότατα δε ακόμη πιο οξυμμένο. Διότι εάν το 45% των πολιτών άνω των 70 ετών τάχθηκαν υπέρ του απολύτως έμπιστου και ελεγχόμενου υποψηφίου της παραδοσιακής Δεξιάς, Φρ. Φιγιόν, στις τάξεις των νέων η εικόνα είναι αντίθετη και αποτυπώνει τη μεγάλη δυσπιστία απέναντι τόσο στο πολιτικό σκηνικό της Γαλλίας όσο και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Σύμφωνα με τα ευρήματα των δημοσκόπων (που αυτή τη φορά είναι γεγονός ότι έπεσαν μέσα στις προβλέψεις τους), στις ηλικίες 18-24 ετών που απαρτίζονται κυρίως από τους Γάλλους οι οποίοι ψήφισαν για πρώτη φορά στη ζωή τους, πρώτος αναδείχθηκε ο Μελανσόν με 30%, ενώ στη δεύτερη θέση βρέθηκε η Λεπέν με 21%. Αλλά και στην αμέσως επόμενη κατηγορία, των 25-34 ετών, παρά το γεγονός ότι στην πρώτη θέση βρέθηκε ο Μακρόν με 28% (η καλύτερή του επίδοση στο ηλικιακό φάσμα), Λεπέν και Μελανσόν φέρονται να συγκέντρωσαν από 24% έκαστος.

Έτσι ψήφισαν οι Γάλλοι στον α' γύρο

Αποκαλυπτικά τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων για τις επιλογές των ψηφοφόρων με βάση την κοινωνική τους θέση και την οικονομική τους κατάσταση

4,4% μόλις ήταν το εύρος της διαφοράς ανάμεσα στους πρώτους τέσσερις υποψήφιους

22,7% έφτασε η αποχή, έναντι 20,5% στον πρώτο γύρο των προεδρικών του 2012

46% επέλεξε κόμματα που επικρίνουν Ε.Ε. και ευρωζώνη 'ή τάσσονται υπέρ του Frexit

33% έλαβε ο Μακρόν στις τάξεις των διευθυντικών στελεχών και 32% ανάμεσα σε εκείνους με μισθό άνω των 3.000 ευρώ μηνιαίως

Στο 14% και 15% αντιστοίχως η λεπεν - 37% το ποσοστό της Λεπέν στους εργάτες - μόνο 16% ο Μακρόν

36% των συνταξιούχων ψήφισαν τον Φιγιόν -12% τον Μελανσόν και 14% τη Λεπέν

31% η επίδοση του Μελανσόν και 26% της Λεπέν στους άνεργους -14% ο Μακρόν και 8% ο Φιγιόν

43% το ποσοστό της Λεπέν στις τάξεις εκείνων που θεωρούν την οικονομική τους κατάσταση «εξαιρετικά δύσκολη» - στο 22% ο Μελανσόν, 13% ο Μακρόν, 11% ο Φιγιόν