Του Ηλία Μπενέκου
Αντιμέτωπο με ιδιαιτέρως ...
σκληρά διλήμματα βρίσκεται το Μαξίμου, καθώς όλες οι προσδοκίες και οι σχεδιασμοί για έγκαιρη ολοκλήρωση της αξιολόγησης, χωρίς υποχωρήσεις σε ακραίες απαιτήσεις των δανειστών που προσέκρουαν στις «κόκκινες κυβερνητικές γραμμές», έχουν διαψευσθεί.
Η πολυπόθητη διέξοδος που εδώ και καιρό αναζητούν στο κυβερνητικό επιτελείο, προσώρας δεν φαίνεται πουθενά, ενώ την ίδια ώρα τα ορόσημα που υιοθετούνται, απλά μετατίθενται χρονικά, έχοντας όχι μόνο πολιτικό κόστος λόγω της συνεχούς φθοράς που υφίσταται ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και βαριές συνέπειες στο πεδίο της οικονομίας, εξαιτίας του κλίματος αβεβαιότητας που επικρατεί.
Μπροστά στο αδιέξοδο που έχει εκ νέου προκύψει -με την κατάσταση να προσομοιάζει επικίνδυνα με εκείνη που επικρατούσε πριν από ακριβώς δύο χρόνια, λίγο πριν από τις δραματικές εξελίξεις του καλοκαιριού του 2015- και έχοντας την «πικρή» εμπειρία του παρελθόντος, το Μαξίμου καλείται να λάβει το αμέσως προσεχές διάστημα κρίσιμες και ενδεχομένως επώδυνες αποφάσεις που θα κρίνουν τόσο το μέλλον της κυβέρνησης, όσο και της ίδιας της χώρας.
Η επώδυνη συμφωνία
Μέχρι πρότινος το σενάριο που προέβλεπε άμεση ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και όσο το δυνατόν γρηγορότερη επίτευξη συμφωνίας με τους δανειστές, προκειμένου όλα να έχουν διευθετηθεί πριν ανοίξει ο εκλογικός κύκλος στην Ευρώπη, αποτελούσε την επικρατέστερη εκδοχή. Τα ίδια τα κυβερνητικά στελέχη εξάλλου ήταν εκείνα που διαβεβαίωναν σε κάθε ευκαιρία και σε όλους τους τόνους, ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη αποτελεί μονόδρομο και κατά συνέπεια αποκλειστική μέριμνα του Μαξίμου.
Οι αδικαιολόγητες καθυστερήσεις όμως -ανεξαρτήτως του ποιος φέρει την ευθύνης γι’ αυτές- και η έλλειψη αντανακλαστικών που εμφάνισε η κυβέρνηση, μη συνειδητοποιώντας έγκαιρα την τακτική κωλυσιεργίας των δανειστών, ανέτρεψε κάθε σχεδιασμό, φέρνοντας για ακόμη μια φορά την Αθήνα με την πλάτη στον τοίχο.
Στην παρούσα φάση, μετά και το ναυάγιο που σημειώθηκε στην τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup, οι ελπίδες για συνολική συμφωνία εντός Απριλίου, η οποία θα περιλάμβανε και τα πολυπόθητα μέτρα για το χρέος, φαντάζει μάλλον μακρινό όνειρο. Παρόλα αυτά υπάρχουν ακόμη ισχυρές φωνές εντός της κυβέρνησης, που επιμένουν πως τίποτα δεν έχει ακόμα χαθεί και εισηγούνται στον πρωθυπουργό να προχωρήσει σε κλείσιμο συμφωνίας, ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται επώδυνους συμβιβασμούς.
Οι θιασώτες της άποψης αυτής, εκτιμούν πως ακόμη και αν υπάρξουν μεγάλες υποχωρήσεις σε καίριας σημασίας ζητήματα όπως τα εργασιακά, ωστόσο υπάρχει ακόμη δυνατότητα να ισοσκελιστεί το πολιτικό κόστος μέσω των αντίμετρων που μπορεί να πετύχει η κυβέρνηση και την καλούν να ρίξει εκεί πλέον το βάρος των διαπραγματεύσεων. Γι’ αυτό και επιμένουν ότι δεν πρέπει να χαθεί επιπλέον χρόνος, καθώς αυτό μπορεί να σημαίνει πως ο «λογαριασμός θα ανέβει κι άλλο».
Επιπλέον εκτιμούν πως μια συνολική συμφωνία που θα περιλαμβάνει για πρώτη φορά και τα μέτρα για το χρέος, μπορεί να είναι πιο «εύπεπτη» τόσο για τους πολίτες, όσο και για τους βουλευτές, που θα κληθούν να στηρίξουν τα μέτρα με την ψήφο τους στη Βουλή. Άλλωστε, όπως σημειώνουν με νόημα, το Μαξίμου δεν πρέπει επί της ουσίας να φοβάται τους επίδοξους «αντάρτες», αφού συνήθως τις όποιες αντιρρήσεις τους προτιμούν να περιφέρουν στα ... τηλεπαράθυρα, και όχι μέσω διαφοροποίησής τους στις κρίσιμες ψηφοφορίες.
Σε κάθε περίπτωση προς αυτή την κατεύθυνση δείχνουν και οι «πρωτοβουλίες» που αναμένεται να αναλάβει το προσεχές διάστημα και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, μέσω επαφών που θα επιδιώξει να έχει -ακόμη και στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής- αναζητώντας για ακόμη μια φορά «πολιτική λύση» στο αδιέξοδο που έχει προκύψει.
Η ρήξη
Είναι δεδομένο πως το σενάριο μιας οριστικής ρήξης με τους δανειστές ποτέ δεν συγκαταλεγόταν μεταξύ των ρεαλιστικών επιλογών της κυβέρνησης. Το Μαξίμου, με τη στάση και τις αποφάσεις του, έχει πιστοποιήσει πολλές φορές μέχρι σήμερα -ιδίως στις περιπτώσεις που οι σχέσεις με τους δανειστές βρέθηκαν σε οριακό σημείο- ότι προτιμά να παραμείνει στο τραπέζι των συζητήσεων, εξασφαλίζοντας την παραμονή της χώρας στο σκληρό πυρήνα της Ευρώπης, ακόμη και αν αυτό σημαίνει πως πρέπει να κάνει στροφή 180 μοιρών και να αποδεχθεί συμφωνίες που δεν συνάδουν με την αριστερή ιδεολογία του. Έτσι λοιπόν, παρά το γεγονός ότι στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ παραμένουν ομάδες, τάσεις ή και μεμονωμένοι βουλευτές που προκρίνουν τη ρήξη από την «ταπείνωση», κανείς δεν πιστεύει πως η ηγετική ομάδα θα οδηγηθεί τελικά σε αυτή την κίνηση.
Είναι δεδομένο πως το σενάριο μιας οριστικής ρήξης με τους δανειστές ποτέ δεν συγκαταλεγόταν μεταξύ των ρεαλιστικών επιλογών της κυβέρνησης. Το Μαξίμου, με τη στάση και τις αποφάσεις του, έχει πιστοποιήσει πολλές φορές μέχρι σήμερα -ιδίως στις περιπτώσεις που οι σχέσεις με τους δανειστές βρέθηκαν σε οριακό σημείο- ότι προτιμά να παραμείνει στο τραπέζι των συζητήσεων, εξασφαλίζοντας την παραμονή της χώρας στο σκληρό πυρήνα της Ευρώπης, ακόμη και αν αυτό σημαίνει πως πρέπει να κάνει στροφή 180 μοιρών και να αποδεχθεί συμφωνίες που δεν συνάδουν με την αριστερή ιδεολογία του. Έτσι λοιπόν, παρά το γεγονός ότι στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ παραμένουν ομάδες, τάσεις ή και μεμονωμένοι βουλευτές που προκρίνουν τη ρήξη από την «ταπείνωση», κανείς δεν πιστεύει πως η ηγετική ομάδα θα οδηγηθεί τελικά σε αυτή την κίνηση.
Ωστόσο, και με δεδομένο ότι πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος ενός «ατυχήματος», ουδείς μπορεί να αποκλείσει σε περίπτωση που οι δανειστές επιμείνουν στις ακραίες απαιτήσεις τους χωρίς καμία διάθεση συνεννόησης, το Μαξίμου, υπό την πίεση και μέρους των βουλευτών της πλειοψηφίας, να επιλέξει υπό την πίεση των στιγμών μια ηρωική έξοδο, επιβεβαιώνοντας το οριστικό ναυάγιο και δείχνοντας τον δρόμο της οριστικής ρήξης.
Την επιβεβαίωση μιας τέτοιας επιλογής - κατά πολλούς- η κυβέρνηση δεν αποκλείεται να την αναζητήσει και μέσω κάλπης είτε στο πλαίσιο ενός νέου δημοψηφίσματος είτε μέσω εκλογών για ανανέωση της λαϊκής εντολής.
Οι... επ’ αόριστον διαπραγματεύσεις
Μια τρίτη εκδοχή, που έχει τεθεί στο τραπέζι των κυβερνητικών συσκέψεων, είναι εκείνη που προβλέπει τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων με τους Θεσμούς για όσο αυτό κριθεί απαραίτητο, με δεδομένο μάλιστα ότι ο στόχος που είχε τεθεί να κλείσει η συμφωνία πριν ξεκινήσουν οι εκλογές στην Ευρώπη έχει χαθεί.
Και μπορεί το Μαξίμου να διαψεύδει δημοσίως τις πληροφορίες, ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στις πληρωμές του Δημοσίου και σκέψεις για αύξηση του δανεισμού με ρέπος από τους δημόσιους φορείς προκειμένου να καλυφθούν οι ιδιαίτερα υψηλές δανειακές υποχρεώσεις του Ιουλίου, στην περίπτωση που δεν υπάρξει έγκαιρη εκταμίευση της δόσης, ωστόσο είναι σίγουρο ότι έχουν υπάρξει σχετικές εισηγήσεις στον πρωθυπουργό.
Οι υποστηρικτές της συγκεκριμένης επιλογής εκτιμούν πως θα δοθεί η ευκαιρία στην ελληνική κυβέρνηση να μην αποδεχθεί οποιαδήποτε συμφωνία με το «μαχαίρι στο λαιμό», όπως έγινε το 2015.
Ακόμη και αν η... παρτίδα «σωθεί» με αυτό τον τρόπο πάντως, ήτοι αποφευχθεί η χρεοκοπία, οι συνέπειες στην οικονομία θα ήταν καταστροφικές από την παρατεταμένη πολιτική αβεβαιότητα. Μια... εμπλουτισμένη εκδοχή του σεναρίου των παρατεταμένων διαπραγματεύσεων μάλιστα, προβλέπει τη συνέχισή τους ακόμη και μέχρι το φθινόπωρο, σε περίπτωση μάλιστα που καταστεί εφικτό να υπάρξει μια συμφωνία-γέφυρα με τους δανειστές, που μπορεί να μην έκλεινε το σύνολο των ανοιχτών θεμάτων, αλλά θα έδινε τη δυνατότητα εκταμίευσης μέρους της δόσης που αναμένει η Αθήνα.
Σε αυτή την περίπτωση, εκτιμάται ότι θα μπορούσε το «θρίλερ» να συνεχιστεί έως τις εκλογές του Σεπτεμβρίου στη Γερμανία, υπό την ελπίδα ότι το αποτέλεσμα της κάλπης θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανατροπή του σημερινού σκηνικού στο Βερολίνο, δημιουργώντας ευνοϊκότερους συσχετισμούς για τη χώρα μας, σε περίπτωση επικράτησης του Μ. Σουλτς.