Μήνυμα σκλήρυνσης ...
της τουρκικής στάσης στο Κυπριακό έστειλε χθες, στον απόηχο της διεθνούς διάσκεψης της Γενεύης, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τονίζοντας ότι η χώρα του δεν φιλοδοξεί να μείνει χωρίς παρουσία στην Κύπρο εις το διηνεκές.
Οι δηλώσεις του κ. Ερντογάν, αλλά και η στάση που τήρησε η τουρκική αντιπροσωπεία στη Γενεύη κατά τις συνομιλίες της Πέμπτης θεωρούνται από την Αθήνα σαφείς αποδείξεις της αρχικής εκτίμησης ότι η Αγκυρα δεν προτίθεται να συμμετάσχει παραγωγικά στη διεθνή διάσκεψη.
Στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμούν ότι και σε επίπεδο εντυπώσεων η Ελλάδα ήταν τελικά κερδισμένη, ενώ περιγράφεται ως εξαιρετικά θετική η εξέλιξη της κατάθεσης δύο χαρτών από τις αντίστοιχες κοινότητες, οι οποίοι φυλάσσονται ήδη σε ασφαλές σημείο από τον ΟΗΕ. Ηδη από τη Γενεύη, ο ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς επισήμανε ότι η Ελλάδα ουσιαστικά οδήγησε σε απεμπλοκή του αδιεξόδου, επιρρίπτοντας την ευθύνη γι’ αυτό στην τουρκική στάση.
Ωστόσο, η στάση του κ. Ερντογάν, όπως αυτή εκδηλώθηκε χθες, αφήνει πολλαπλώς μικρό περιθώριο αισιοδοξίας. Κατ’ αρχάς, ο πρόεδρος της Τουρκίας σχεδόν απέκλεισε το ενδεχόμενο συμμετοχής του σε μελλοντική διάσκεψη, λέγοντας ότι «σε τέτοιου είδους διασκέψεις η Βρετανία συμμετέχει, όπως γνωρίζετε, μόνο με τον πρωθυπουργό. Η βασίλισσα δεν συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις. Συμμετέχει πάντα ο πρωθυπουργός».
Ο κ. Ερντογάν έκρινε επίσης ότι σε επίπεδο εκπροσώπησης οι εγγυήτριες δυνάμεις «δεν βρίσκονται σε καλό σημείο». Υπενθύμισε τις διαπραγματεύσεις του Μπίργκενστοκ, λέγοντας ότι τότε αποχώρησε πρώτη η ελληνική πλευρά. Παραμένοντας στην περίοδο του Σχεδίου Ανάν, ο κ. Ερντογάν χρησιμοποίησε και το αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων στην ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή πλευρά, προκειμένου να ισχυριστεί ότι «η βόρεια Κύπρος καταβάλλει έντονες προσπάθειες με ειλικρίνεια.
Η νότια Κύπρος και η Ελλάδα έχουν άλλους στόχους». Οπως προαναφέρθηκε, η πλέον ουσιώδης πτυχή της παρέμβασης Ερντογάν αφορά την ασφάλεια. «Τους το είπαμε ξεκάθαρα. Στις εγγυήσεις, στην ασφάλεια μην αναμένετε ένα πλαίσιο εγγύησης στο οποίο δεν θα υπάρχει η Τουρκία. Εμείς είμαστε για πάντα εκεί», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ερντογάν, αλλά αμέσως μετά άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να υπάρξει κάποιου είδους ευελιξία.
Ο κ. Ερντογάν τάχθηκε υπέρ της συνέχισης του ισχύοντος μοντέλου, μιλώντας για 950 στρατιώτες στην ελληνοκυπριακή και 650 στην τουρκοκυπριακή πλευρά (βέβαια, στην τουρκοκυπριακή πλευρά υπάρχουν σήμερα μερικές χιλιάδες στρατιωτών). Εν συνεχεία, τόνισε ότι «δεν μπορεί να τεθεί ζήτημα τελικής απόσυρσης του τουρκικού στρατού από εκεί», ωστόσο προσέθεσε ότι «σε περίπτωση που τεθεί τέτοιο ζήτημα, τότε και οι δύο πλευρές πρέπει να αποσύρουν τα στρατεύματά τους».
Στο εδαφικό ζήτημα, ο κ. Ερντογάν ζήτησε να ενωθεί και να παραχωρηθεί στο ψευδοκράτος η περιοχή μεταξύ Κοκκίνων και Μόρφου στα βορειοδυτικά, έναντι της παραχώρησης των Βαρωσίων στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Και επισήμανε πως «τους είπαμε ότι δεν γίνεται να λένε “θέλουμε” την Καρπασία», αφήνοντας να εννοηθεί ότι η συγκεκριμένη χερσόνησος θα παραμείνει στην τουρκοκυπριακή συνιστώσα πολιτεία.
Τέλος, ο κ. Ερντογάν στο ζήτημα της εκ περιτροπής προεδρίας απέρριψε την αναλογία «1 προς 4» (ετών) υπέρ των Ελληνοκυπρίων ως προς τις περιόδους άσκησης της διοίκησης από κάθε συνιστώσα πολιτεία. Και αντιτείνει: «Μια περίοδο την προεδρία θα αναλαμβάνει η “ΤΔΒΚ” και δύο περιόδους η “Ελληνική Διοίκηση της Νότιας Κύπρου”. Αυτό είναι δίκαιο». Και κατέληξε λέγοντας, «πέραν αυτού, κανείς να μην αναμένει τίποτα από εμάς».
Σημειώνεται ότι απ’ όλες τις πλευρές αξιολογείται ως εξαιρετικής σημασίας η παρουσία της Ε.Ε. στη Διεθνή Διάσκεψη, η οποία έχει δώσει πλέον και στις Βρυξέλλες μια εικόνα από τις σκληρές διαπραγματεύσεις. Πηγές περιέγραφαν στην «Κ» την εξαιρετικά οξεία φρασεολογία που χρησιμοποίησε ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου προς τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.
Οπως ανέφεραν, ο κ. Τσαβούσογλου εξέφρασε την απορία του για την παρουσία της Ε.Ε. στη διεθνή διάσκεψη, ενώ σε πολύ επιθετικό ύφος τόνισε πως οι Βρυξέλλες δεν θα πρέπει να απειλούν την Τουρκία «με τα χρήματά τους», προφανώς αναφερόμενος στα κονδύλια για το προσφυγικό αλλά και το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον για την αναζήτηση χρηματοδότησης της λύσης του Κυπριακού. Οι ίδιες πηγές τόνιζαν ότι η απάντηση του κ. Γιούνκερ κινήθηκε σε πολύ ήπιο τόνο.
Ο κ. Κουμουτσάκος
Στην Αθήνα υπέρ λύσης που θα λειτουργεί και θα αντέχει σε βάθος χρόνου τάχθηκε ο αρμόδιος του τομέα Εξωτερικών της Ν.Δ. Γ. Κουμουτσάκος. «Τελικός κριτής θα είναι οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι από την άλλη πλευρά.
Εμείς στηρίζουμε τις προσπάθειες που καταβάλλει και την εποικοδομητική στάση που από την πρώτη στιγμή είχε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης», προσέθεσε ο κ. Κουμουτσάκος, επισημαίνοντας ότι «υπάρχει θετική δυναμική, όμως υπάρχουν και μεγάλα “αγκάθια” σε πολύ σοβαρά ζητήματα που εκκρεμούν, όπως το εδαφικό, ο τρόπος διακυβέρνησης, τα ζητήματα ασφαλείας, εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων».