Του Χρήστου Γκουγκουρέλα
Δικηγόρου LLM
Η πολυαναμενόμενη ...
απόφαση του ΣτΕ σχετικά με την μη εναρμόνιση του ‘‘Νόμου Παππά’’ για τις τηλεοπτικές άδειες με τη συνταγματική τάξη και τις θεμελιώδεις αρχές της, ήρθε ως ‘‘βόμβα’ που έσκασε παταγωδώς και ταράζει πολύπλευρα το πολιτικό σκηνικό.
Απονομιμοποιώντας τις ενέργειες της Κυβέρνησης και αναιρώντας κρίσιμα γι’ αυτήν αφηγήματα επί των οποίων επένδυσε πολιτικά, αναδεικνύει με έκδηλο και αποστομωτικό τρόπο το ήθος, το ύφος και την επαφή της με την εγχώρια και διεθνή πραγματικότητα, μα πάνω απ’ όλα ‘‘πιστοποιεί’’ περίτρανα ότι με το ‘‘Νόμο Παππά’’ και τις παραχθείσες από τη θέσπιση του μετεξελίξεις συνετελέσθη μια μέγιστη διασάλευση της πολιτειακής και θεσμικής συγκρότησης και λειτουργίας της Χώρας.
Ο Νόμος αυτός συνιστά θεσμική εκτροπή:
ΕΠΕΙΔΗ όσον αφορά την αντίθεση του με την έννομη τάξη διατέμνει κατακόρυφα όλη την πυραμίδωση της, από τη βασική, θεματική, εθνική νομοθεσία (Ν. 2328/1995 Ν.3341/2005) και το ανώτατης τυπικής ισχύος νομοθέτημα σε εγχώριο επίπεδο, το Σύνταγμα (αρ. 14§1,2 και 9, 15§2), μέχρι το κανονιστικό υπόβαθρο που επιβάλλουν ανώτατες υπερεθνικές νόρμες, όπως είναι η ευρωπαϊκή νομοθεσία (Οδηγίες 2002/20 και 2002/21/ΕΚ) και το πρωτογενές Διεθνές Δίκαιο (αρ. 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου).
ΕΠΕΙΔΗ με το Νόμο αυτόν πραγματώθηκε μια άνευ προηγουμένου, ‘‘ανοίκεια’’ και ολική, λειτουργική υποκατάσταση των Ανεξάρτητων Αρχών και της δικαστικής εξουσίας από την εκτελεστική. Ο αυθαίρετος, ανιστόρητος και πολιτειακά ανεπίτρεπτος εκτοπισμός των τελευταίων για χάρη του… ‘‘Υπουργού-Καναλάρχη’’, αποτελεί όχι απλά νόσφιση εξουσίας σε βάρος της διάκρισης των εξουσιών, δηλαδή του πυλώνα της πολιτειακής μας οργάνωσης, αλλά παράλληλα και πρότυπο αντιδημοκρατικής συμπεριφοράς που θα ‘‘διδάσκεται’’ στις επόμενες γενεές.
ΕΠΕΙΔΗ το Σύνταγμα αναθέτει τον πλήρη έλεγχο της άσκησης της κρατικής εποπτείας στο πεδίο της Ραδιοτηλεόρασης στο ΕΣΡ. Αυτό και μόνο, ως Ανεξάρτητη Αρχή (αρ. 101 Α), πολιτειακά αναγνωρισμένη, συνταγματικής περιωπής και ανώτατου θεσμικού διαμετρήματος, είναι η κατάλληλη και επιφορτισμένη να ορίζει και μορφοποιεί τα του μείζονος αυτού θέματος, που έχει να κάνει με την έκταση και την ‘‘ποιότητα’’ εφαρμογής του δημοκρατικού ιδεώδους. Συνεπώς, ο ‘‘Νόμος Παππά’’ συνιστά διττό πλήγμα, και στο σύστημα της διάκρισης των εξουσιών, αλλά και στο σύστημα των ‘‘άμεσων και διαρκών συνταγματικών οργάνων’’.
ΕΠΕΙΔΗ υπήρχε σαφέστατη νομολογιακή προϊστορία επί του θέματος από το ΣτΕ (βλ. 5η σκέψη της υπ’ αριθμ. 3578/2010 απόφασης του ΣτΕ, 16η σκέψη της υπ’ αριθμ. 1901/2014 απόφασης και 17η σκέψη της υπ’ αριθμ. 3914/2015 απόφασης) που δεν άφηνε κανένα περιθώριο διαφορετικής ερμηνείας και επομένως η ωμή κυβερνητική παρέμβαση σε ένα λελυμένο και νομικά ξεκάθαρο, σε επίπεδο ανώτατης Διοικητικής Δικαιοσύνης, ζήτημα αποτελεί όχι μόνο αυθάδη περιφρόνηση του Συντάγματος αλλά και θεσμική αναπλήρωση της Δικαιοσύνης, η οποία είχε προερμηνεύσει επί του πεδίου αυτού, έχουσα το δικαίωμα από το ίδιο το Σύνταγμα να είναι αυθεντικός ερμηνευτής του, τα υπό του Συντάγματος οριζόμενα.
ΕΠΕΙΔΗ πέρα απ’ όλα τα παραπάνω, που συνιστούν κατάδηλη ανατάραξη και αλλοίωση της συνταγματικής και θεσμικής ‘‘κανονικότητας’’ της Χώρας, η Κυβέρνηση αυτοπαγιδεύτηκε (μην μπορώντας να κάνει κι αλλιώς) προβλέποντας στο ‘‘Νόμο Παππά’’ ρητώς την καθ’ ύλη αρμοδιότητα του ΕΣΡ (Ν. 4339/2015, αρ. 1§2, αρ 2§6 και αρ. 11) και στη συνέχεια καταστρατηγώντας την αυτοδιασύρθηκε, καθυστερώντας υποβολιμιαίως να ορίσει νέα συγκρότηση του θεσμικού αυτού οργάνου.
ΕΠΕΙΔΗ με αιτιολογίες που υποβαθμίζουν το κύρος και τη σοβαρότητα των Θεσμών, διακόπηκε η συνεδρίαση του ΣτΕ λόγω του ασφυκτικού κλίματος που διαμορφώθηκε και σκοπό είχε να προκαταλάβει ‘‘συνειδήσεις και κρίσεις’’, κατά την…. ‘‘αγωνιώδη’’ προσπάθεια του Δικαστηρίου να… αφουγκραστεί την κοινωνία, ωσάν ο λειτουργικός ρόλος και το επιτελικό του καθήκον να μην είναι η πιστή εφαρμογή, μέσα από τις εγγυήσεις του Συντάγματος και των Νόμων, των όσων προβλέπουν οι οικείες διατάξεις.
ΕΠΕΙΔΗ ο αναρμόδιος Υπουργός ευτέλισε τους θεσμούς και πριν την έκδοση της απόφασης του ΣτΕ προσπάθησε να θεσπίσει τροπολογία με αυστηρές και εξοντωτικές ποινές στους «παραβάτες» του δικού του Νόμου, δείχνοντας ότι το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν η πρακτική υλοποίηση ενός ιδιώνυμου ‘‘αποφασίζομεν και διατάζομεν’’ και τίποτε άλλο. Ο Πρόεδρος της Βουλής προσπάθησε βέβαια να τον «συμμαζέψει» αλλά παρά ταύτα δεν αλλοίωσε την αλγεινή εντύπωση της υπουργικής αντι-θεσμικής συμπεριφοράς. H άνω τροπολογία ήταν καταμέτωπη υπενθύμιση του αυταρχικού κυνισμού της εκτελεστικής εξουσίας απέναντι στη δικαστική, μια που τότε συνεδρίαζε ήδη το ΣτΕ επί της συνταγματικότητας του επίμαχου Νόμου και άρα απροκάλυπτη προσβολή για το Πολίτευμα.
ΕΠΕΙΔΗ η επίσκεψη της κορυφής της δικαστικής εξουσίας στον Πρωθυπουργό, με την πρόφαση της… ‘‘ τακτοποίησης μισθολογικών εκκρεμοτήτων του δικαστικού σώματος’’, υποδήλωνε το στόχο μιας ‘‘ανίερης εναλλακτικής’’. Μπορεί ήδη να είχε επιχειρηθεί ο επεκτατισμός της εκτελεστικής εξουσίας και η επικάλυψη της δικαστικής απ’ αυτήν (τραγικό φαινόμενο νόσφισης εξουσίας), μπορεί ήδη να εκτυλισσόταν ο δια αυταρχικής και επιθετικής ρητορικής επηρεασμός της απόφασης, αλλά με την άνω ‘‘επίσκεψη’’ στο δεδομένο χρονικό σημείο φαίνεται να αποπειράθηκε ‘‘συνδιαλλαγή’’, πράγμα που ξεσήκωσε πρώτα απ’ όλους τη δικαστική κοινότητα.
ΕΠΕΙΔΗ η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων και η Ένωση Διοικητικών Δικαστών με την Ανακοίνωση της έκανε ανοικτά και δημόσια λόγο για τη νοσηρότητα των μεθόδων, που μοιάζει με αυτές των… φασιστικών καθεστώτων. Ίσως τελικά το μόνο που δεν θα γίνονταν από όλα όσα ‘‘θλιβερά’’ ζήσαμε σε τέτοιου είδους καθεστώτα θα ήταν η απαγόρευση της δημοσίευσης της Ανακοίνωσης των Δικαστών, καθώς όλα τα άλλα, σύμφωνα και με την Ανακοίνωση των Δικαστικών Ενώσεων, συνδέονται με τις νοοτροπίες και πρακτικές τέτοιου είδους μορφωμάτων.
ΕΠΕΙΔΗ η στοχοποίηση δικαστών και οι εκβιαστικές πιέσεις προς αυτούς, οι ερειδόμενες στην εξόφθαλμα παράνομη διαπόμπευση τους από την αποκάλυψη ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, δημιούργησαν περιρρέουσα ατμόσφαιρα θεσμικού εκτροχιασμού, κλίμα υπονόμευσης της ανεξάρτητης κρίσης των δικαστών, της ακώλυτης και απόλυτα από το Σύνταγμα προστατευόμενης ευθυκρισίας και αμεροληψίας τους.
ΕΠΕΙΔΗ ξανά βρέθηκε η Ελλάδα στο στόχαστρο των Ευρωπαϊκών Θεσμών. Η Επιστολή του αρμόδιου Κοινοτικού Επιτρόπου (Επιστολή Oettinger) προς τον Υπουργό Επικρατείας με τη έντονη και αυστηρή επισήμανση ότι στη χώρα παραβιάζονταν η ευρωπαϊκή νομοθεσία επανέθεσε, για πολλοστή φορά, την Ελλάδα στο διεθνές στόχαστρο και υπήρξε όχι μόνο ευτελιστική επιτίμηση για την ‘‘ποιότητα’’ της Δημοκρατίας μας αλλά και προμήνυμα του κινδύνου να βρεθεί η Ελλάδα ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΕΠΕΙΔΗ φιμώνοντας την πολυφωνία, περιθωριοποιώντας τον πλουραλισμό και περιστέλλοντας την έκφραση της κοινωνίας ο Υπουργός περιόριζε επί της ουσίας τα όρια λειτουργίας της Δημοκρατίας, που στηρίζεται πάνω στις αρχές αυτές και ‘‘αναπνέει’’ δια της εφαρμογής των αρχών αυτών στο θεσμικό status, στις πολιτικές διαδικασίες, στην κοινωνική ζωή.
Με το ‘‘Νόμο Παππά’’ η επίσημη εκτελεστική εξουσία της Χώρας χρησιμοποίησε τη ‘‘μεθοδολογία του παρακρατισμού’’, έπαιξε με την πολιτειακή τάξη (την τάξη δηλ. που οργανώνουν και υπηρετούν οι δημοκρατικοί θεσμοί της Πολιτείας) και ‘‘πείραξε’’ τις νοηματικές ρίζες του Κοινοβουλευτισμού και της Δημοκρατίας.
Την απόφαση, συνεπώς, του ΣτΕ, έστω και ως ύστατη μεταμέλεια και συμμόρφωση με τη θεσμική και συνταγματική τάξη, πρέπει να τη σεβαστούν άπαντες. Διότι αλλιώς, αν παραβιαστεί (από εδώ και εμπρός) και το άρθρο 95 Συντάγματος (το άρθρο δηλαδή που απαιτεί τη σύμπλευση της Διοίκησης με τις δικαστικές αποφάσεις), η όλη αλληλουχία των γεγονότων, εξελίξεων και παρεμβάσεων που με μια λέξη η επιστημονική κοινότητα, ο νομικός κόσμος και η κοινωνία των πολιτών ονόμασε (όπως κι εγώ ονόμασα - βλ. άρθρο μου ‘‘Γιατί η τροπολογία για τις τηλεοπτικές άδειες θα καταπέσει στο ΕΔΔΑ’’ 19-2-2016) ‘‘θεσμική εκτροπή’’ θα μετουσιωθεί σε θεσμική κρίση διαρκείας, που θα κατατρώγει τα θεμέλια της ίδιας της Δημοκρατίας. Το συμπέρασμα πάντως είναι ότι δυστυχώς στην παρούσα συγκυρία η Χώρα ‘‘εξουσιάζεται’’ όχι απλά από μια όσμωση από ιδεοληπτικούς αματεριστές και αμαθείς αλλά από μια επικίνδυνη για τους πολίτες και την Ελλάδα Κυβέρνηση.