Αν ο πόλεμος είναι ...
η μαία της Ιστορίας, όπως ισχυρίστηκε κάποτε ο Φρίντριχ Ενγκελς, τότε χωρίς αμφιβολία γράφεται Ιστορία στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ.
Τα μαχαίρια άλλωστε έχουν βγει από το καλοκαίρι και λίγοι ήταν εκείνοι που αιφνιδιάστηκαν από το αποκορύφωμα μιας κρίσης που σοβούσε επί μήνες, για να καταλήξει στη ρήξη κορυφής. Ως αποτέλεσμα αυτής επήλθε η καρατόμηση μέσω δικαστικού επιμελητή (!) του γενικού διευθυντή Ενημέρωσης Σταύρου Καπάκου
Αυτός ο μιντιακός εμφύλιος, αν μη τι άλλο, χάρισε, έστω και για λίγο, καυτό θέμα συζήτησης στο αιμοβόρο κοινό των υπαλλήλων του Ραδιομεγάρου. Οι υπαινικτικές, αλλά και καυστικές, εκατέρωθεν δηλώσεις απέδειξαν ότι η δημόσια τηλεόραση μπορεί να μη σημειώνει ρεκόρ τηλεθέασης, αλλά δεν αφήνει κανέναν να πλήξει. Το ρήγμα στην κορυφή της ΕΡΤ επηρεάζει εκ των πραγμάτων τις ισορροπίες στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και της κυβέρνησης.
Μετά την επαναφορά της δημοκρατικής τάξης, σύμφωνα με τη ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ, επί κυβέρνησης «πρώτη φορά Αριστερά» ξεκίνησε η νέα εποχή της ΕΡΤ. Η αναγέννησή της έλαβε πανηγυρικό χαρακτήρα, αλλά και έντονη πολιτική διάσταση. Η τότε νεοφώτιστη κυβέρνηση Τσίπρα άλλωστε είχε εξαρχής αναγάγει το θέμα της δημόσιας τηλεόρασης σε κεντρικό ζήτημα της πολιτικής ζωής. Ηταν και το πρώτο βήμα της πολιτικής για «ρύθμιση του τηλεοπτικού τοπίου».
Παρά τα νέα πρόσωπα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον συμπαθή και μη φθαρμένο Πάνο Χαρίτο που έχει μίλια δύσκολου και ερευνητικού ρεπορτάζ στο ενεργητικό του, τον τόνο στην αναγεννημένη ΕΡΤ τον έδωσε η γνωστή φατρία των συνδικαλιστών της EΡT Open. Για την ακρίβεια, στην πρώτη φάση υπήρξαν δύο στρατόπεδα.
Στο πρώτο ηγούνταν η Ζωή Κωνσταντοπούλου με «στρατιώτες» τους σκληροπυρηνικούς της ΕΡΤ Open. Ηταν αυτοί που κινήθηκαν εκδικητικά εναντίον συναδέλφων τους που συμμετείχαν στο εγχείρημα της ΝΕΡΙΤ. Το δεύτερο στρατόπεδο ήταν οι εκλεκτοί του αρμόδιου υπουργού Επικρατείας Νίκου Παππά. Η νέα διοίκηση κινήθηκε μεν στο πλαίσιο της δέσμευσης για επιστροφή όλων των απολυμένων εργαζομένων, αλλά ταυτόχρονα επιδίωξε έναν στοιχειώδη εκσυγχρονισμό. Στόχος ήταν η δημόσια τηλεόραση να ανταγωνιστεί τα ιδιωτικά κανάλια, αποκτώντας ουσιαστική επιρροή στο τηλεοπτικό τοπίο.
Άνθρωπος της αγοράς
Με αυτή τη λογική επιστρατεύτηκε ο Λάμπης Ταγματάρχης για τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου. Λέγεται μάλιστα ότι αποτέλεσε προσωπική επιλογή του ίδιου του πρωθυπουργού, ο οποίος ήθελε κάποιον με πείρα. Κάποιον που να γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα, αλλά και τον τρόπο που λειτουργεί η αγορά.
Παρά τη στήριξη του Μαξίμου, η επιλογή του Ταγματάρχη προκάλεσε έντονες αντιδράσεις ακόμα και στο εσωτερικό της κυβέρνησης. Εξάλλου ήταν κοινό μυστικό ότι ο σκληρός πυρήνας του ΣΥΡΙΖΑ τού κήρυξε εξαρχής υπόγειο πόλεμο.
Αντίθετα, ο Διονύσης Τσακνής επιλέχθηκε για να ικανοποιήσει τα αριστερά προσχήματα του ΣΥΡΙΖΑ. Στο δίδυμο αυτό ήρθε να προστεθεί και ο δημοσιογράφος της «Αυγής» Σταύρος Καπάκος με τις ευλογίες και της Κουμουνδούρου και του Μαξίμου. Είχε άλλωστε καθημερινή επαφή με κορυφαίους συνεργάτες του πρωθυπουργού.
Η χημεία του με τον Ταγματάρχη, όμως, ήταν προβληματική πριν καν οι δύο άνδρες βρεθούν στον ίδιο χώρο. Μόλις λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη της συνεργασίας τους ξεκίνησαν οι διαμάχες, οι οποίες ήρθαν να προστεθούν στην κόντρα του διευθύνοντος συμβούλου με τον πρόεδρο της ΕΡΤ.
Οι κακές γλώσσες ισχυρίζονταν ότι ο Καπάκος άφηνε να διαρρέουν αρνητικά δημοσιεύματα για τον προϊστάμενό του. Επιπλέον, το περιβάλλον Ταγματάρχη έκανε λόγο για σταλινικές μεθόδους διοίκησης του γενικού διευθυντή Ενημέρωσης. Αρκετοί δημοσιογράφοι της ΕΡΤ τον κατηγορούσαν για επιβολή στενά κομματικής γραμμής στα δελτία ειδήσεων, η οποία συρρίκνωσε ακόμα πιο πολύ τα ήδη χαμηλά ποσοστά τηλεθέασης.
Φημολογείται ότι ο Καπάκος έφτασε μέχρι το σημείο να στοχοποιήσει δημοσιογράφους με την κατηγορία ότι «διατηρούσαν φιλικές σχέσεις με τις προηγούμενες κυβερνήσεις». Αν πιστέψουμε τις ίδιες πληροφορίες, ο ίδιος έβλεπε παντού εχθρούς. Ενδεικτικό αυτής της -κατά πολλούς- «παράνοιας» ήταν να τοποθετήσει έναν μέχρι πρότινος κλητήρα σε θέση αρχισυντάκτη-αρχιδερβέναγα έτσι ώστε να έχει μάτια παντού. Τέλος, κάποιοι τον κατηγόρησαν ότι πρόβαλε συγκεκριμένα άτομα που είχαν με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο πρωταγωνιστήσει στην ΕΡΤ Open.
Ο πόλεμος που διεξαγόταν στο επίπεδο της διοίκησης είχε επιβαρύνει το εργασιακό κλίμα στο Ραδιομέγαρο. Οι δημοσιογράφοι έβλεπαν με αμηχανία τους δύο διοικητικούς πόλους που όχι μόνο δεν μιλούσαν απευθείας, αλλά ούτε συμφωνούσαν στο ελάχιστο. «Λίγες είναι οι διαμάχες που δεν έχουν ξεκινήσει από μια γυναίκα», είχε πει ένας από τους πιο γνωστούς Ρωμαίους σατιρικούς ποιητές, και στην περίπτωση αυτή επιβεβαιώνεται περίτρανα. Αφορμή για την τελευταία και σφοδρότερη σύγκρουση των δύο στάθηκε η επιλογή της κεντρικής παρουσιάστριας ειδήσεων.
Ο Ταγματάρχης προωθούσε ως αντικαταστάτρια του Πάνου Χαρίτου τη Δώρα Αναγνωστοπούλου, ενώ ο Καπάκος τη Σταυρούλα Χριστοφιλέα. Ο πρώτος πίστευε σε μια νέα, φρέσκια και ελκυστική φυσιογνωμία, ένα πρόσωπο που δεν έχει εκτεθεί ιδιαίτερα, αλλά έχει την απαραίτητη ακτινοβολία να κερδίσει το κοινό.
Αντίθετα, ο Καπάκος υποστήριζε ότι πρέπει στη θέση αυτή να βρεθεί μία έμπειρη δημοσιογράφος που συμβολίζει κάτι από την παλιά ΕΡΤ. Προωθούσε έξαλλου με θέρμη τη Χριστοφιλέα και λόγω του αγωνιστικού πνεύματος που είχε επιδείξει λίγο πριν από το κλείσιμο της ΕΡΤ, όταν και κρατούσε τα τελευταία δελτία ειδήσεων πριν πέσει το μαύρο.
Το περιβάλλον του Καπάκου υποστήριζε ότι «το κεντρικό δελτίο ειδήσεων απαιτεί μια έμπειρη και όχι μια ωραία παρουσιάστρια». Σύγκλιση δεν υπήρξε και το διαζύγιο των δύο ανδρών ολοένα περισσότερο γινόταν αναπόφευκτο. Δεν μπόρεσε να το αποτρέψει πια ούτε ο Νίκος Φίλης, ούτε ο Νίκος Βούτσης και άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που ήταν σταθεροί υποστηρικτές του Καπάκου.
Ηταν εμφανές άλλωστε ότι η ΕΡΤ βυθιζόταν κάθε μέρα που περνούσε σε μια τηλεοπτική ανυπαρξία. Οταν τέθηκε το τελεσίγραφο «ή εγώ ή αυτός», η μοίρα του Καπάκου είχε κριθεί. Προτού το θέσει, ο Ταγματάρχης είχε πάρει το πράσινο φως από το Μαξίμου. Το κλίμα άλλωστε είχε διαμορφωθεί εδώ και καιρό και ήταν βαρύ για τον γενικό διευθυντή Ενημέρωσης.
Οι εργαζόμενοι που παρακολουθούσαν τους προηγούμενους μήνες με έκδηλη αμηχανία τις εξελίξεις συμφωνούσαν στους διαδρόμους ότι ο μη ορισμός κεντρικού παρουσιαστή και η απουσία προγράμματος μέσα Οκτώβρη αποτελούσε ευθύνη του Καπάκου.
Η αντίθεση στο Ραδιομέγαρο ήταν αναπόφευκτο να μεταφερθεί και στους κόλπους της κυβέρνησης. Κορυφαία στελέχη της Κουμουνδούρου και υπουργοί διαφώνησαν με την απομάκρυνση του κομματικού Καπάκου. Ενδεικτική ήταν η παρέμβαση του ευρωβουλευτή Δημήτρη Παπαδημούλη και άλλων στελεχών που δεν δίστασαν να πάρουν θέση.
Το Μαξίμου τυπικά έπαιξε τον ρόλο Πόντιου Πιλάτου κατά τη διάρκεια του σπαραγμού, αλλά η ουσία είναι ότι ο αποκεφαλισμός του γενικού διευθυντή Ενημέρωσης της ΕΡΤ δεν θα είχε συμβεί χωρίς την έγκριση του υπουργού Επικρατείας Νίκου Παππά. Μετά την αποπομπή Καπάκου, στη Μεσογείων πραγματοποιείται αγώνας δρόμου για να αναβαθμιστεί ο ενημερωτικός τομέας, ο οποίος μέχρι σήμερα δεν έχει καταγράψει και τις καλύτερες δυνατές επιδόσεις τηλεθέασης. Εξάλλου, από το πρόγραμμα απουσιάζει η ελληνική μυθοπλασία. Τα πολλά δελτία, αλλά και η πληθώρα ενημερωτικών εκπομπών είναι το χαρτί στο οποίο ποντάρουν.
Τη σκυτάλη στη Γενική Διεύθυνση Ενημέρωσης ανέλαβε ο δημοσιογράφος Παναγιώτης Τσούτσιας. Παλιός γνώριμος, καθώς εργάζεται εκεί από το 1989. Μέχρι τώρα κατείχε τη θέση του προϊσταμένου Υποδιεύθυνσης Σύνταξης Ειδήσεων. Θεωρείται ήπιος και συνεργάσιμος άνθρωπος, χωρίς εξάρσεις.
Το πρόσωπο-κλειδί, όμως, είναι ο Βασίλης Ταλαμάγκας. Πηγή στην ΕΡΤ υποστηρίζει ότι μέχρι τώρα είχε δεμένα χέρια λόγω της επιμονής του Καπάκου να μην του αφήνει ζωτικό χώρο. Εχοντας κερδίσει την εμπιστοσύνη των εργαζομένων, ο Ταλαμάγκας θεωρείται άνθρωπος της αγοράς, ο οποίος μπορεί να κρίνει πρόσωπα και πράγματα και κατ’ αυτό τον τρόπο να συμβάλει στην ανάδειξη της ΕΡΤ σε σημαντικό παίκτη. Ο ίδιος μάλιστα δεν θα περιοριστεί στον συντονιστικό ρόλο του, αλλά θα αναλάβει δράση και μπροστά από τις κάμερες.
Παρά την απομάκρυνσή του από το δελτίο, ο Πάνος Χαρίτος θα παραμείνει κεντρικός παίκτης στον ενημερωτικό τομέα, κάνοντας αυτό που γνωρίζει πολύ καλά. Θα υπογράφει το «Roads», μια θεματική εκπομπή με προσέγγιση ντοκιμαντέρ στην οποία θα αναλύει σημαντικά διεθνή θέματα. Παρεμφερής θα είναι και η εκπομπή του Φάνη Παπαθανασίου.
Η ΕΡΤ επενδύει επίσης στη συνεργασία της με το Euronews. Καθημερινά, μέσα από τη συχνότητά της θα προβάλλει μέρη του προγράμματός του, όπως συνεντεύξεις, αποστολές και αποκλειστικά ρεπορτάζ για θέματα διεθνή, πολιτισμού και τεχνολογίας.
Ανοιχτό ζήτημα όμως για τον τομέα της ενημέρωσης παραμένει και ο διαγωνισμός για τις 51 νέες θέσεις εργασίας. Υπενθυμίζουμε ότι αυτές έχουν εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο, αλλά πάγωσαν μετά τη δικαστική απόφαση που ενέκρινε την προσφυγή της ΠΟΣΠΕΡΤ για ασφαλιστικά μέτρα. Με την ολοκλήρωση του διαγωνισμού ήλπιζαν να ενταχθούν στο δυναμικό της ΕΡΤ έμπειροι και αναγνωρίσιμοι δημοσιογράφοι.
Η κίνηση της ΠΟΣΠΕΡΤ να παγώσει τη διαδικασία αναδεικνύει και τα δύο διακριτά στρατόπεδα που συνυπάρχουν στο Ραδιομέγαρο και συγκρούονται άλλοτε φανερά και άλλοτε παρασκηνιακά για τον έλεγχο της δημόσιας τηλεόρασης. Από τη μία είναι η διοίκηση που επιχειρεί να βάλει πλώρη προς τον ρεαλισμό, έχοντας στο πλευρό της τη συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων. Από την άλλη βρίσκονται η ΠΟΣΠΕΡΤ και κάποιοι από τους πρωταγωνιστές της ΕΡΤ Open.
Στο δεύτερο αυτό στρατόπεδο κυριαρχούν λίγοι, αλλά ιδιαίτερα φωνακλάδες συνδικαλιστές. Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί είναι η τελευταία συνάντηση της διοίκησης με τους εργαζόμενους στο Στούντιο Ε. Εκεί, ο πρόεδρος Διονύσης Τσακνής και ο διευθύνων σύμβουλος Λάμπης Ταγματάρχης καταχειροκροτήθηκαν, ενώ όταν πήρε τον λόγο ο πρόεδρος της ΠΟΣΠΕΡΤ Παναγιώτης Καλφαγιάννης ακούστηκαν γιουχαΐσματα.
Οπως και να ’χει, κορυφαία στελέχη της ΕΡΤ έχουν από καιρό ανοίξει πλώρη για ιδιωτικά κανάλια. Εξάλλου η επανίδρυση της ΕΡΤ έχει πάψει να θυμίζει το success story που γιορτάστηκε στο προαύλιο του Ραδιομεγάρου με νταούλια και τη συμμετοχή πλήθους προσωπικοτήτων, μεταξύ αυτών και του πρωθυπουργού.
Το τηλεοπτικό κοινό δεν βλέπει την αναγκαία αντικειμενικότητα και τον επιθυμητό πλουραλισμό από τη δημόσια τηλεόραση. Και αυτό χρεώνεται στην κυβέρνηση, ειδικά μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας να κρίνει αντισυνταγματικό τον νόμο Παππά.
Δώρα Αναγνωστοπούλου
Από τα πιο αγαπητά παιδιά της ΕΡΤ
Μολονότι τα τελευταία τρία χρόνια έχει περάσει στον ενημερωτικό τομέα αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που της προσφέρθηκαν στην ΕΡΤ λόγω των πλούσιων προσόντων της, η Δώρα Αναγνωστοπούλου είχε ανέκαθεν ως προσωπική και επαγγελματική αδυναμία το πολιτιστικό ρεπορτάζ.
Από το 2003, όταν και προσελήφθη στην ΕΡΤ, ασχολήθηκε ποικιλοτρόπως με τον κινηματογράφο, ειδικά με το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας, με εκπομπές όπως «Μεγάλοι δημιουργοί», «Νέο σινεμά από όλο τον κόσμο» κ.ά. Συμμετείχε σε μαγκαζίνο με έμφαση σε θέματα που αφορούν κατά προτεραιότητα τη γυναίκα, καθώς είναι και η ίδια μητέρα. Εχει σπουδάσει Δημοσιογραφία και Επικοινωνιολογία στην Ιταλία, είναι γλωσσομαθής, ενώ, όπως και η Σταυρούλα Χριστοφιλέα, θεωρείται από τα πιο αγαπητά παιδιά εντός αλλά και εκτός ΕΡΤ.
Ο Λάμπης Ταγματάρχης προωθούσε ως αντικαταστάτρια του Πάνου Χαρίτου τη Δώρα Αναγνωστοπούλου
Σταυρούλα Χριστοφιλέα
Εργασιομανής και εξαιρετικά δημοφιλής
Μία από τις φυσιογνωμίες που έχουν ταυτιστεί με την ΕΡΤ -και μάλιστα σε οποιαδήποτε από τις εκδοχές της (ΔΤ, ΝΕΡΙΤ κ.λπ.)-, η Σταυρούλα Χριστοφιλέα, υιοθετεί την προσέγγιση της ευσυνείδητης εργάτριας. Εξ ου και έχει κληθεί κατά καιρούς να παρουσιάσει κάθε είδους δελτίο και ενημερωτική εκπομπή. Η εργασιομανία της εκτιμάται ιδιαίτερα - και όχι μόνο από τη διεύθυνση, αλλά και από συναδέλφους της, μεταξύ των οποίων παραμένει εξαιρετικά δημοφιλής. Η πρόσληψή της στην ΕΡΤ ακολούθησε τις νομικές της σπουδές
Ο Σταύρος Καπάκος υποστήριζε τη Σταυρούλα Χριστοφιλέα
Τηλεθέαση «μικρή και μοιραία»
Ουραγός σχεδόν καθημερινά στα δελτία ειδήσεων η ΕΡΤ, την ώρα που ο διευθύνων σύμβουλός της Λάμπης Ταγματάρχης χαρακτήρισε τα νούμερα «μικρά και μοιραία» χρεώνοντάς τα στον αποπεμφθέντα διευθυντή Ενημέρωσης, Σταύρο Καπάκο
Με την περιφρονητική και χοληφόρα έκφραση «μικρά και μοιραία» περιέγραψε τα νούμερα τηλεθέασης των δελτίων ειδήσεων ο Λάμπης Ταγματάρχης.
Ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΡΤ χρέωσε τις εξαιρετικά χαμηλές πτήσεις των δελτίων της κρατικής τηλεόρασης στις επιλογές και τους χειρισμούς του αποπεμφθέντος γενικού διευθυντή Ενημέρωσης, Σταύρου Καπάκου. Ρίχνοντας μια πρόχειρη ματιά στα καθαυτά στοιχεία της τηλεθέασης, προκύπτει αβίαστα η διαπίστωση ότι οι επιδόσεις της ΕΡΤ βρίσκονται, σχεδόν μονίμως, σε... πολική ζώνη.
Στο σύνολο της εβδομάδας 17-23 Οκτωβρίου τα δύο κανάλια της δημόσιας τηλεόρασης ήταν ουραγοί στην κατάταξη βάσει τηλεθέασης: ο πρώτος σταθμός (ΑΝΤ1) πέτυχε ποσοστό 15,2% κατά μέσο όρο, ενώ η ΕΡΤ1 μόλις 3,3% στο κοινό της ηλικιακής κατηγορίας 15-44, το λεγόμενο και «δυναμικό». Λόγω του αποδεδειγμένα γηρασμένου κοινού της, η ΕΡΤ1 εμφανίζει καλύτερες επιδόσεις στο σύνολο του κοινού (5,9%). Ακόμη και έτσι, όμως, δεν μπορεί να ξεκολλήσει από το κάτω άκρο του πίνακα.
Από 0,9% έως 2,3%
Λαμβάνοντας ως δείγμα αναφοράς το τριήμερο 24-26 Οκτωβρίου, δηλαδή ακριβώς το διάστημα που ξέσπασε η δημόσια διαμάχη Καπάκου - Ταγματάρχη, η ενημερωτική αιχμή του δόρατος, το κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ, επιτυγχάνει τηλεθέαση μεταξύ 0,9 και 2,3% (στο κοινό 15-44 ετών). Σημειωτέον ότι το δελτίο της ΕΡΤ αρχίζει στις 20.55, ενώ εκείνο του STAR ξεκινά στις 19.50 και του ΣΚΑΪ στις 21.00, οπότε με το δεύτερο υπάρχει άμεση σύγκριση. Παρ’ όλα αυτά, το κεντρικό δελτίο υπολείπεται όχι μόνο του ανταγωνισμού εν συνόλω, αλλά και άλλων δελτίων που εκπέμπονται από την ΕΡΤ1 στη διάρκεια της ημέρας.
Στο συμπέρασμα αυτό οδηγεί η παρατήρηση της διακύμανσης που παρουσιάζει η τηλεθέαση της ΕΡΤ1 κατά τη διάρκεια της ημέρας, λαμβάνοντας υπόψη μόνο τις βασικές ενημερωτικές εκπομπές. Το πρώτο δελτίο της ημέρας, στις 06.00, την προηγούμενη Δευτέρα σημείωσε 7% στο κοινό 15-44 και το... υπερηχητικό 19% στους άνδρες ηλικίας άνω των 55 ετών. Παρομοίως, το βραδινό δελτίο ηττάται συστηματικά, άλλοτε από το μεσημβρινό, άλλοτε από το «δεκατιανό» - και σχεδόν πάντα από την «Πρωινή ζώνη».
Ωστόσο, το γεγονός ότι το ειδησεογραφικό ποτ πουρί του Euronews, το οποίο συνεργάζεται με την ΕΡΤ, πετυχαίνει διπλάσια και πλέον ποσοστά από το βασικό δελτίο του σταθμού, δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα που αναζητά τον υπαίτιο. Είναι ένα ζήτημα σχεδόν υπαρξιακό για ολόκληρο τον κρατικοδίαιτο μηχανισμό της ΕΡΤ.