Η αγωνία της ...
Ουάσιγκτον για τις περυσινές διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης Τσίπρα με τους Ευρωπαίους εταίρους δεν ήταν άγνωστη.
Αυτό που παρέμενε άγνωστο μέχρι σήμερα ήταν το μέγεθος των επαφών και των προσπαθειών που έκανε για να πιέσει τον Ελληνα πρωθυπουργό ώστε να παραμείνει η χώρα στο ευρώ. Αυτό γίνεται για πρώτη φορά γνωστό με την πρόσφατη δημοσίευση των WikiLeaks, που παρουσιάζει σήμερα η «Κ».
Οι διαρροές έγιναν από μία σειρά emails του Τζον Ποντέστα –Ελληνοαμερικανός σύμβουλος του προέδρου Ομπάμα αλλά και δεξί χέρι του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, δείχνουν ξεκάθαρα την αυξανόμενη αγωνία του Λευκού Οίκου για τους χειρισμούς του κ. Τσίπρα.
Στις επικοινωνίες που είχε ο κ. Ποντέστα φαίνεται ξεκάθαρα η προσπάθεια να βρουν ανθρώπους του κοντινού περιβάλλοντος του Ελληνα πρωθυπουργού που θα μπορούσαν να εξηγήσουν στην Ουάσιγκτον ποια είναι η τακτική του ή ακόμα καλύτερα να βρουν ανθρώπους που θα μπορούσαν να του ασκήσουν επιρροή στις αποφάσεις του.
Πότε έγινε η αρχή
Ο κ. Ποντέστα λαμβάνει για πρώτη φορά email αναφορικά με την Ελλάδα στις αρχές Φεβρουαρίου του 2015, λίγες μόλις εβδομάδες αφού έχει εκλεγεί η κυβέρνηση Τσίπρα, από τον πρώην υπουργό Οικονομικών της Καλιφόρνιας, ελληνικής καταγωγής, Φιλ Αγγελίδης.
Ο κ. Αγγελίδης προειδοποιεί τον κ. Ποντέστα ότι η κατάσταση με τη νέα κυβέρνηση «μπορεί να εκτυλιχθεί γρήγορα με σημαντικές οικονομικές στρατηγικές αλλά και ανθρώπινες συνέπειες για όλους» και ζητεί λίγο από τον χρόνο του ώστε να συζητήσουν πώς θα μπορούσαν να βοηθήσουν έτσι ώστε να πέσουν οι τόνοι και «να γίνουν λογικές διαπραγματεύσεις».
Ο κ. Αγγελίδης ενημερώνει επίσης ότι ο στενός σύμβουλος του κ. Βαρουφάκη, Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ ήταν συμφοιτητής του και ότι κρατάει ανοικτά κανάλια επικοινωνίας μαζί του ακόμα και εκείνες τις μέρες που βρισκόταν στην Αθήνα.
Η πυκνή συνέχεια
Τα emails με θέμα την Ελλάδα προς τον κ. Ποντέστα, όμως, πυκνώνουν λίγες μέρες πριν από τη συμφωνία του Ιουλίου του 2015, όπου όλα τα μάτια της υφηλίου ήταν στραμμένα στις κινήσεις του κ. Τσίπρα.
Συγκεκριμένα στις 8 Ιουλίου ο διευθυντής του εθνικού οικονομικού συμβουλίου των ΗΠΑ και οικονομικός σύμβουλος του προέδρου Ομπάμα, Τζεφ Ζίεντ, ενημερώνει τον κ. Ποντέστα ότι επικοινώνησε με τους δύο διακεκριμένους Ελληνοαμερικανούς που του είχε προτείνει για να καταλάβει καλύτερα την κατάσταση. Τον κ. Αγγελίδη αλλά και τον πρώην κυβερνήτη της Μασαχουσέτης Μ. Δουκάκη και περιγράφει τι ειπώθηκε μεταξύ τους.
Ο κ. Αγγελίδης διευκρίνισε στη συνομιλία με τον οικονομικό σύμβουλο του προέδρου Ομπάμα ότι έχει περιοδικές επαφές με τον κ. Τσίπρα, αλλά ότι βρίσκεται σε στενή επαφή με τον σύμβουλό του κ. Βαρουφάκη, Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, στον οποίο μετέφερε το μήνυμα ότι εκτός από τους πολιτικούς περιορισμούς που διαθέτει ο κ. Τσίπρας, αντίστοιχους περιορισμούς έχει και η κ. Μέρκελ και γι’ αυτό χρειάζεται ένα «αξιόπιστο μεταρρυθμιστικό πλάνο». Συγχρόνως ο κ. Αγγελίδης τόνισε στη συζήτησή του με τον οικονομικό σύμβουλο του προέδρου Ομπάμα ότι σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ «προσφέρεται να κινητοποιήσει την ελληνοαμερικανική κοινότητα να προσφέρει βοήθεια».
Ο κ. Δουκάκης στη συζήτηση με τον οικονομικό σύμβουλο του προέδρου Ομπάμα, είπε πως ενώ δεν ξέρει κανένα στον κοντινό κύκλο του κ. Τσίπρα, θα «ψάξει βαθιά για να βρει κάποιον» που μπορεί να πείσει τον κ. Τσίπρα να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ. Συγχρόνως ο κ. Δουκάκης πρότεινε να προσφέρει η Αμερική τεχνική βοήθεια (π.χ. στέλνοντας Αμερικανούς εφοριακούς που θα βοηθήσουν στη συλλογή των φόρων) και θα συνέβαλαν στην αλλαγή της αρνητικής άποψης για το κατά πόσον η Ελλάδα είναι ικανή να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις.
Η προτροπή για τη Μέρκελ
Δύο μέρες αργότερα, στις 10 Ιουλίου, ο στενός συνεργάτης του Μπιλ Κλίντον, Τζον Ντέιβιντσον, στέλνει ένα email σε μία σειρά συνεργατών του πρώην προέδρου, ανάμεσά τους και ο Ποντέστα και τους ενημερώνει ότι εφόσον το επιτελείο του Κλίντον βρίσκεται σε στενή επαφή με το επιτελείο της Μέρκελ για την επικείμενη επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου στη Βοσνία, ίσως είναι μία καλή ευκαιρία να «τηλεφωνήσει ο πρόεδρος Κλίντον στην κ. Μέρκελ με την πρόφαση της Βοσνίας και “χαλαρά” να τη ρωτήσει για τη δική της στάση όσον αφορά την Ελλάδα».
Η συνομιλία του κ. Κλίντον με τη Γερμανίδα καγκελάριο δεν γίνεται όπως διαπιστώνεται στην επόμενη αλληλογραφία, καθώς, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «η ειρωνεία είναι πως η Μέρκελ απάντησε ότι είναι πολύ απασχολημένη με την Ελλάδα για να μιλήσει για τη Βοσνία» και στο email τίθεται το ερώτημα αν πρέπει να πουν ανοιχτά στην καγκελάριο πως ο κ. Κλίντον θέλει να μιλήσει για την Ελλάδα ή όχι. Συγχρόνως σε άλλο email την ίδια μέρα γίνεται ξεκάθαρο ότι υπήρχε κανονισμένο τηλεφωνικό ραντεβού του κ. Τσίπρα με τον κ. Κλίντον και αναβλήθηκε εξαιτίας του προγράμματος του πρώην προέδρου των ΗΠΑ.
Παρέμβαση Λευκού Οίκου
Την επομένη μέρα ο κ. Ποντέστα, ενώ ταξιδεύει με τρένο, στέλνει ένα email σε συνεργάτιδα του κ. Κλίντον και της λέει ότι ο Λευκός Οίκος ρωτάει κατά πόσον θα μπορούσε ο κ. Κλίντον να επικοινωνήσει με τον κ. Τσίπρα και να τον συμβουλεύσει να προχωρήσει σε μία συμφωνία. Η θετική απάντηση έρχεται δύο ώρες αργότερα, αλλά ο κ. Κλίντον διαμέσου της συνεργάτιδός του ρωτάει άμεσα αν πιέζει ο Λευκός Οίκος και την κ. Μέρκελ προς την ίδια κατεύθυνση. «Πιέζουμε και τη Μέρκελ;» ρωτάει η συνεργάτιδα του κ. Κλίντον και προσθέτει ότι ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος χρειάζεται πολύ περισσότερες πληροφορίες από αυτές που διαθέτει τώρα.
Ισως το πιο ενδιαφέρον όμως email είναι στις 11 Ιουλίου, που έχει σε περίληψη τις πέντε συμβουλές τις οποίες είχε ετοιμάσει ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος στον Ελληνα πρωθυπουργό:
• Ακόμα και αν οι εταίροι έχουν παράλογα αιτήματα ο Ελληνας πρωθυπουργός πρέπει να μείνει ήρεμος.
• Να υπογραμμίσει τη γεωπολιτική και οικονομική σημασία της παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ για όλους.
• Να τονίσει ότι η αναγνώριση μιας αναδιάρθρωσης του χρέους είναι σημαντική νίκη για την Ελλάδα και την ανάπτυξή της και θα έπρεπε να πάει πέρα από την παραδοχή που είχαν καταφέρει οι προκάτοχοι του κ. Τσίπρα.
• Να αποκτήσει εμπιστοσύνη και να δείξει ότι η Ελλάδα έχει τη διάθεση και τη δυνατότητα να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις, και θα έπρεπε να κινηθεί όσο τον δυνατόν γρηγορότερα ψηφίζοντας βασικές μεταρρυθμίσεις από τη βουλή τις επόμενες μέρες.
• Να θυμάται ότι η Μέρκελ αλλά και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν πολιτικούς περιορισμούς και ότι πρέπει να έχει δυνατή απόδειξη ότι η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να μεταρρυθμιστεί και να είναι ευέλικτη.
• Να υπογραμμίσει τη γεωπολιτική και οικονομική σημασία της παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ για όλους.
• Να τονίσει ότι η αναγνώριση μιας αναδιάρθρωσης του χρέους είναι σημαντική νίκη για την Ελλάδα και την ανάπτυξή της και θα έπρεπε να πάει πέρα από την παραδοχή που είχαν καταφέρει οι προκάτοχοι του κ. Τσίπρα.
• Να αποκτήσει εμπιστοσύνη και να δείξει ότι η Ελλάδα έχει τη διάθεση και τη δυνατότητα να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις, και θα έπρεπε να κινηθεί όσο τον δυνατόν γρηγορότερα ψηφίζοντας βασικές μεταρρυθμίσεις από τη βουλή τις επόμενες μέρες.
• Να θυμάται ότι η Μέρκελ αλλά και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν πολιτικούς περιορισμούς και ότι πρέπει να έχει δυνατή απόδειξη ότι η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να μεταρρυθμιστεί και να είναι ευέλικτη.
Η συζήτηση όπως προκύπτει από τα emails δεν έγινε μεταξύ του κ. Κλίντον και του κ. Τσίπρα αλλά ανάμεσα στους συνεργάτες τους.