Τα Βαλκάνια αρχίζουν στη ...
νότια όχθη του Δούναβη, καταμεσής της Αυστρίας: Αυτό λεγόταν ανέκαθεν στη Βιέννη. Για το αν ανήκει και η Ελλάδα σε αυτά, δεν υπήρχε η παραμικρή αμφισβήτηση.
Αυτή ήρθε, ντε φάκτο, σήμερα με τον αποκλεισμό της από τη διάσκεψη των χωρών Δυτικών Βαλκανίων για το προσφυγικό. Ήδη τα ονόματα των χωρών που συμμετείχαν στη διάσκεψη (η Αυστρία συν εννέα κατεξοχήν βαλκανικές χώρες: Σλοβενία, Κροατία, Αλβανία, Βοσνία, Κόσοβο, ΠΓΔΜ, Μαυροβούνιο, Σερβία και Βουλγαρία) δείχνουν, ότι το επίθετο «Δυτικών» είναι ευφημισμός: Η Σερβία και πολύ περισσότερο η Βουλγαρία, ανήκουν στα Ανατολικά Βαλκάνια, πιο ανατολικά από την τελευταία είναι μόνο η Μαύρη Θάλασσα.
Ο αποκλεισμός της Ελλάδας από την βαλκανική χερσόνησο ήταν λοιπόν πολιτικός, όχι γεωγραφικός. Ο στόχος ήταν η άσκηση πίεσης στην Ελλάδα να διακόψει εδώ και τώρα το προσφυγικό κύμα προς το Βορρά – είτε απωθώντας, ή επαναπροωθόντας τους πρόσφυγες προς την Τουρκία, είτε εγκλωβίζοντας τους στο ελληνικό έδαφος. Σε αντίθεση περίπτωση, απειλούσε η Βιέννη, οι χώρες που συμμετείχαν στη διάσκεψη θα έπαιρναν από μόνες τους μέτρα περιορισμού των προσφυγικών ροών – ακόμη και με συμμετοχή του αυστριακού στρατού στα σύνορα της ΠΓΔΜ.
Η απειλή έγινε πραγματικότητα, τα μέτρα αποφασίστηκαν. Ορισμένα από αυτά παραμένουν βέβαια ακόμη στο χαρτί, δεδομένου ότι θα εφαρμοστούν από την 1τη Απριλίου, μετά δηλαδή τη διάσκεψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία (κατά πάσα πιθανότητα στις 7 Μαρτίου) και τη σύνοδο κορυφής στις 18 και 19 Μαρτίου στις Βρυξέλλες, όπου θα γίνει μια περαιτέρω προσπάθεια εφαρμογής ενός συνολικού ευρωπαϊκού πλάνου – κάτι δηλαδή που θα έκανε περιττή την εφαρμογή τους.
Το «βιεννέζικο» σχέδιο, όπως ανακοίνωσε σε συνέντευξη τύπου μετά τη διάσκεψη η αυστριακή υπουργός εσωτερικών Γιοχάνα Μικλ-Λάιτνερ, περιλαμβάνει τα εξής σημεία:
- Την 1τη Απριλίου θα εγκατασταθεί στη Βιέννη ένα «κοινό επιχειρησιακό κέντρο στον αγώνα κατά των διακινητών» – με συμμετοχή της Interpol και της Europol.
- Μελλοντικά θα μπορούν να περνούν τα σύνορα μόνο εκείνοι «που έχουν ανάγκη προστασίας». Το ποιοι θα είναι αυτοί θα καθορίζεται από τις Αρχές του εκάστοτε κράτους. Σε άτομα πάντως, που κάνουν ψεύτικες δηλώσεις, λέγοντας για παράδειγμα, ότι είναι Αφγανοί, χωρίς να μιλούν την αφγανική γλώσσα, δεν θα επιτρέπεται εκ των προτέρων η διάβαση των συνόρων. Το ίδιο ισχύει για εκείνες και εκείνους που έχουν πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα.
- Στο μέλλον επίσης θα ισχύουν κοινά κριτήρια για την ταυτοποίηση των προσφύγων, έτσι που να μην είναι πλέον αναγκαία η πολλαπλή λήψη των στοιχείων τους.
- Η Αυστρία θα στείλει στα σύνορα της ΠΓΔΜ μια ομάδα είκοσι αστυνομικών για την ενίσχυση των εκεί Αρχών – για την αποστολή στρατιωτών, όπως λεγόταν αρχικά, δεν έγινε πλέον λόγος.
Δικαιολογώντας τον αποκλεισμό της Ελλάδας από τη διάσκεψη, ο αυστριακός υπουργός εξωτερικών Σεμπάστιαν Κουρτς είπε, στην ίδια συνέντευξη τύπου, ότι οι Έλληνες δεν έδειξαν τον απαραίτητο ζήλο για τη φύλαξη των συνόρων τους, έβαζαν συνεχώς θέμα ελληνικής κυριαρχίας στα σύνορα, ενώ παράλληλα επέτρεπαν στους πρόσφυγες να κινούνται ελεύθερα προς τις χώρες του Βορρά. Με τους Έλληνες, άφησε να εννοηθεί, δεν είχε πλέον νόημα η αναζήτηση κοινής λύσης. Παράλληλα πάντως απέφυγε να απαντήσει στην ερώτηση δημοσιογράφου, ποια συγκεκριμένα μέτρα θα έπρεπε να πάρει η Αθήνα για τον έλεγχο των προσφυγικών ροών χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή των προσφύγων. Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης, συνόψισε η κ.Μικλ-Λάιτνερ, βρίσκεται σε αντίθεση προς τον κεντρικό στόχο της διάσκεψης, που είναι ο «περιορισμός των προσφυγικών ροών».
«Σαν άνθρωπος καταλαβαίνω τους πρόσφυγες και θα φερόμουν και εγώ σαν αυτούς, σαν πολιτικός όμως είμαι υποχρεωμένος να πάρω μέτρα κατά του ανεξέλεγκτου προσφυγικού κύματος» πρόσθεσε ο κ.Κουρτς – κάτι που προκάλεσε τον καγχασμό πολλών δημοσιογράφων.
Ο ίδιος υπερασπίστηκε το ανώτατο όριο των 37.500 προσφύγων, που σκοπεύει να πάρει το 2016 η Αυστρία, λέγοντας, ότι ο αριθμός αυτός είναι ήδη πολύ μεγάλος, δεδομένου ότι η χώρα του «φιλοξενεί» σήμερα κατά κεφαλή τους περισσότερους πρόσφυγες στην Ευρώπη.
Τα αυστριακά μέσα ενημέρωσης καταγράφουν ανελλιπώς τις αρνητικές αντιδράσεις από την Αθήνα. Ορισμένα από αυτά ασκούν αυστηρή κριτική στον ξαφνικό «μεγαλοϊδεατισμό» της Βιέννης – κατάλοιπο της κατοχής μεγάλου μέρους των Βαλκανίων κατά την εποχή της αυστροουγγρικής μοναρχίας. «Σπάνια έκανε η αυστριακή εξωτερική πολιτική τέτοια ορατή και συγχρόνως αμφισβητήσιμη προσπάθεια να επηρεάσει τις εξελίξεις» γράφει στο σημερινό της φύλο «Die Presse», ενώ το «Der Standard» υπενθυμίζει, ότι η Ελλάδα δεν επέλεξε από μόνη της την γεωγραφική της θέση και ότι ο τρόπος που συμπεριφέρεται στους πρόσφυγες είναι ο νομικά ορθός και ανθρώπινα ενδεδειγμένος.
Το κατά πόσο οι σημερινές αποφάσεις της Βιέννης θα εφαρμοστούν Ένα προς Ένα, παραμένει πάντως ανοιχτό θέμα. Αύριο, Πέμπτη, θα περάσουν από το «κόσκινο» της διάσκεψης των 28 υπουργών εσωτερικών των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες. Και εκεί μάλλον θα κριθεί, αν θα αρχίσουν να μπαίνουν στην πράξη, ή θα παίζουν το ρόλο προειδοποιητικών βολών προς την Ελλάδα ενόψει, όπως γράφηκε ήδη, των δυο καθοριστικών διασκέψεων – της 7ης Μαρτίου με την Τουρκία και της συνόδου κορυφής στις 17 και 18 Μαρτίου.