Της Δήμητρας Καδδά
Μία πρωτόγνωρη φοροεπιδρομή ...
προωθεί η κυβέρνηση στην προσπάθειά της να πετύχει συμφωνία με τους δανειστές χωρίς να "πειράξει" την κόκκινη γραμμή της προστασίας της... εκλογικής της πελατείας.
Είναι απίστευτο αλλά ακόμη και το πρώτο μνημόνιο συνοδεύθηκε από λιγότερους φόρους. Τα μέτρα της αρχικής συμφωνίας του 2010 προέβλεπαν φόρους 3,8 δισ. ευρώ, ενώ το δεύτερο μνημόνιο του 2012 συνοδευόταν από φόρους 3,9 δισ. ευρώ.
Τώρα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ προτείνει στους δανειστές φορολογικά μέτρα αξίας 5,2 δισ. ευρώ.
Η ορμή των μέτρων κατ' ουσία, είναι πολύ μεγαλύτερη. Και τούτο διότι στα δύο "πακέτα" που συνόδευσαν στη Βουλή τα προηγούμενα μνημόνια, η επιβολή των φόρων είχε διανεμηθεί σε βάθος 5ετίας. Αντιθέτως, τώρα ΑΝ υπάρξει συμφωνία), θα πρέπει να ληφθούν τα μέτρα από την 1η Ιουλίου και έως το τέλος του 2016, δηλαδή μέσα σε 18 μήνες.
Εντυπωσιακό είναι επίσης ότι ενώ κατά τις προηγούμενες δύο συμφωνίες το φοροεισπρακτικό "τσουνάμι" συνοδευόταν από νέα δάνεια, τώρα η κυβέρνηση δεν έχει καν διασφαλίσει νέα χρηματοδότηση, όποιο όνομα και αν τελικά αυτή η χρηματοδότηση λάβει, είτε αυτό του "3ου μνημονίου" είτε του "αναπτυξιακού πακέτου". Το μόνο που επιχειρεί η Ελλάδα είναι να διασφαλίσει ότι θα λάβει σε στάδια και με προαπαιτούμενα τα ΧΡΗΜΑΤΑ που απομένουν από τις προηγούμενες συμφωνίες...
Από αύξηση εσόδων το 93% των μέτρων
Η σύγκριση των αριθμών είναι αποκαλυπτική: Στην πρόταση "Τσίπρα" τα έσοδα (από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές) αντιπροσωπεύουν το 93% του συνόλου των μέτρων ύψους 7,9 δισ. ευρώ.
Ποτέ άλλοτε η αναλογία εσόδων/δαπανών δεν ήταν τόσο συντριπτικά άνιση. Τα πρώτα χρόνια (2010 - 2012) η αναλογία εσόδων επί του συνόλου των μέτρων ήταν στο 52,2-56%, ενώ την επόμενη περίοδο 2013-2014 η αναλογία ήταν πολύ πιο χαμηλή: τα έσοδα κάλυπταν μόνο το 20-26% του συνόλου των μέτρων.
Τα παραπάνω ποσοστά προκύπτουν από τους επίσημους απολογισμούς των θεσμών (εκθέσεις προόδου), τα στοιχεία των επικαιροποιημένων μνημονίων και τα Μεσοπρόθεσμα προγράμματα.
Καλύπτουν το σύνολο των μέτρων που ελήφθησαν στα χρόνια του μνημονίου. Δηλαδή τόσο στις δύο αρχικές συμβάσεις όσο και στους –πολλούς– πρόσθετους "εφαρμοστικούς" που ήρθαν για να κλείσουν "τρύπες".
Ένα στα δύο ευρώ χάνεται στην ύφεση
Οικονομολόγοι αλλά και εκπρόσωποι των θεσμών κρούουν τον κώδωνα για τους πολλούς κινδύνους που κρύβει αυτή η επιλογή. Το –προφανές– πλήγμα στην οικονομία προκαλεί ύφεση και με την σειρά της η ύφεση δημιουργεί ένα επικίνδυνο σπιράλ: στερεί έσοδα, προκαλώντας ανάγκη για νέα μέτρα.
Η επίσημη εκτίμηση του ΟΟΣΑ είναι ότι για κάθε 100 ευρώ πρόσθετων φόρων προκαλείται 50 ευρώ απώλεια ΑΕΠ. Το πλήγμα είναι πολύ πιο υψηλό από αυτό που θα προκαλούσε μία περικοπή δαπανών.
Επιπλέον, όπως αποδείχθηκε στην πράξη, η αύξηση των φόρων οδηγεί στην φοροδιαφυγή, αλλά και στην μείωση της κατανάλωσης. Αυτό άλλωστε φάνηκε περίτρανα από την αποτυχία των αυξήσεων σε τσιγάρα αλλά και στα καύσιμα στο παρελθόν.
Γι' αυτό και οικονομολόγοι θεωρούσαν και τα προηγούμενα χρόνια ότι η προσαρμογή πρέπει να προέρχεται τουλάχιστον κατά 2/3 από την πλευρά των δαπανών, εκφράζοντας αντιρρήσεις για το "μείγμα" και των τότε "πακέτων". Μόνο που τώρα η κατάσταση επιδεινώθηκε αντί να βελτιωθεί...
Το 3ο πακέτο
Τα νέα μέτρα που προτείνει η κυβέρνηση, συνολικά φτάνουν στα 7,9 δισ. ευρώ, με τα έσοδα να εκτιμώνται στα 7,3 δισ. ευρώ και τις περικοπές δαπανών σε μόλις 500,1 εκατ ευρώ, στον "βωμό" της προσπάθειας της κυβέρνησης να διατηρήσει, πάση θυσία, το "δημόσιο" ακέραιο.
Και ο λόγος για προστασία μόνο του δημοσίου, αφού η "κόκκινη γραμμή" να μην μειωθούν οι συντάξεις "ξεβάφει" δια της… πλαγίου οδού. Η αύξηση στις εισφορές ασφάλισης και στην συμμετοχή στην περίθαλψη μειώνει το εισόδημα όλων των ασφαλισμένων, χωρίς καν εισοδηματικά κριτήρια.