Ο «ένοικος» του τύμβου της...
Αμφίπολης απασχολεί τη σπουδαία Ελληνίδα βυζαντινολόγο, Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ, η οποία στο νέο της βιβλίο με τίτλο «Εικασίες, Βεργίνα Αμφίπολη» εκτιμά ποιος μπορεί να έχει ταφεί στο μεγαλοπρεπές μνημείο.
Στο μελέτημά της η κ.Αρβελέρ «αναζητά» τον ένοικο στο περιβάλλον του στρατηγού Κασσάνδρου (358 ή 350-297 π.Χ.), επιγόνου του Μ. Αλεξάνδρου, ένα πρόσωπο με δύναμη και κομβικό ρόλο στον πόλεμο των διαδόχων του Αλεξάνδρου για την εξουσία.
«Πού, άραγε, θάφτηκαν ο ίδιος ο Κάσσανδρος και η σύζυγός του, Θεσσαλονίκη; Νομίζω ότι είναι πολύ πιθανόν ο οικιστής -που είχε, μάλιστα, καταλάβει την Αθήνα και είχε γνωρίσει το κτιριακό μεγαλείο της- να ανέγειρε μεγαλοπρεπές, για την οικογένειά του, μαυσωλείο στην Αμφίπολη», υπογραμμίζει.
«Πιστεύω ότι με το μνημείο της Αμφίπολης πρέπει να σχετίζονται επιφανείς, που είχαν δεσμούς λόγω καταγωγής ή λόγω δράσης με αυτή την πόλη. Πιθανότατα (να πω ασφαλώς;) ο ίδιος ο Κάσσανδρος και η γυναίκα του Θεσσαλονίκη» εκτιμά η κ.Αρβελέρ, υπογραμμίζοντας ότι «η μεγαλοπρέπεια του μνημείου συνάδει με το χαρακτήρα του Κασσάνδρου, ο οποίος διακρινόταν για την ευρυμάθειά του αλλά και για την εχθρότητά του απέναντι στον Μεγάλο Αλέξανδρο».
«Όσο για τους δολοφονηθέντες από τον Κάσσανδρο στην Αμφίπολη, Ρωξάνη και τον τότε δωδεκαετή Αλέξανδρο Δ΄, γιο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά και την Ολυμπιάδα, που δολοφονήθηκε στην Πύδνα, αν ο Κάσσανδρος ήθελε να τηρήσει τα προσχήματα -κυρίως απέναντι στους υπόλοιπους διαδόχους αλλά και απέναντι στο νομοταγές στη δυναστεία του Μ. Αλεξάνδρου στράτευμα-, θα πρέπει να τους έθαψε, ως βασιλείς που ήταν, στους βασιλικούς τάφους των Αιγών», σημειώνει.
Τιβέριος: Πιθανώς στον τρίτο θάλαμο να βρούμε το θρόνο
Ο ακαδημαϊκός και ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ, Μιχάλης Τιβέριος, μιλώντας στο «Έθνος» (ρεπορτάζ: Μαρία Ριτζαλέου) εκτίμησε ότι ο τρίτος θάλαμος του τύμβου είναι και ο τελευταίος.
«Είναι βέβαιο ωστόσο ότι το επόμενο που περιμένουμε είναι να βρεθούμε μπροστά στον ταφικό θάλαμο, είμαι πεπεισμένος κατά 95% πως ο τρίτος θάλαμος είναι ο τελευταίος. Εκεί πιθανόν να βρεθεί θρόνος αν ο τάφος είναι γυναίκας ή νεκρικό κρεβάτι ή μια μαρμάρινη θήκη όπου τοποθετούνταν η χρυσή λάρνακα. Αυτό το τελευταίο θα ήταν ευχής έργον για την αρχαιολογία, γενικά πάντως περιμένουμε να βρούμε ό,τι συνήθως υπάρχει σε μακεδονικούς τάφους. Επίσης θα περιμένουμε και αγγεία που οι τυμβωρύχοι δεν αφαιρούσαν, γιατί δεν είχαν ιδιαίτερη αξία γι' αυτούς», σημείωσε ο κ.Τιβέριος.
Μεταξύ άλλων ανέφερε ότι ο τύμβος Καστά ήταν αφημένος στις ορέξεις των αρχαιοκαπήλων, γεγονός που αποδεικνύεται από τις μεγάλες καταστροφές».
«Μέχρις εδώ που έχει φτάσει η ανασκαφή, η παρουσία τυμβωρύχων είναι εντονότατη, συνεχής και αδιάλειπτη για πολλά πολλά χρόνια», είπε δήλωσε και πρόσθεσε: «Δεν χωρά αμφιβολία ότι οι τυμβωρύχοι αποκόλλησαν τα κεφάλια των Σφιγγών, τα οποία ήταν ένθετα, όπως και τα φτερά τους».
Σύμφωνα με τον κ. Τιβέριο, «ένα σενάριο που μπορώ να σκεφτώ είναι ότι τα πήραν μαζί τους γιατί θα τα μετέφεραν στο σπίτι τους ως διακοσμητικά ή αποτροπαϊκά αντικείμενα. Άλλωστε, στο απώτερο παρελθόν οι δεισιδαιμονίες ήταν συνηθισμένο κοινωνικό φαινόμενο. Προχωρώντας ωστόσο προς το εσωτερικό, βρήκαν κάτι καλύτερο, πιο μεγάλης αξίας ή πιο σημαντικό γι' αυτούς και παράτησαν το κεφάλι.
Γι' αυτό βρέθηκε τόσο μέσα, ενώ τυμβωρύχοι έσπασαν και τη μαρμάρινη θύρα που έχει βρεθεί σε κομμάτια στον τρίτο θάλαμο. Ήταν τόσο αποφασισμένοι να μπουν και να αρπάξουν πολύτιμα αντικείμενα, κυρίως σε χρυσό, που κατέστρεφαν χωρίς αιδώ ό,τι μπορούσε να σταθεί εμπόδιο στην παράνομη δράση τους. Για τους τυμβωρύχους το μνημείο δεν είχε καμιά ιστορική ή συναισθηματική ή πολιτιστική αξία. Ήταν ένας χώρος που θα τους απέφερε κέρδη, χρυσά αντικείμενα και άλλα».