Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Πάνω από… 6,2 δισ. ευρώ επιπλέον...
έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές θα πρέπει να «ψάχνουν» τα Υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών από φέτος μέχρι το… 2018 για να αποφευχθούν νέες σκληρές περικοπές στις συντάξεις και τις κοινωνικές παροχές των ασφαλιστικών Ταμείων, σύμφωνα με όσα προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Πολιτικής που δημοσιεύτηκε την περασμένη Τετάρτη και αναμένεται να κατατεθεί σήμερα στην διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων.
Και αυτό γιατί μόνο με αυτό το ποσό που θα προέλθει από επιπλέον τρέχουσες και παλιότερες ασφαλιστικές εισφορές και το οποίο αντιστοιχεί σε σχεδόν 1,2 δισ. ευρώ κάθε χρόνο (3,3% των ετήσιων εξόδων των ταμείων), θα μπορούσαν να κλείσουν οι πέντε «τρύπες» των Ταμείων εύρους τουλάχιστον 4,6 δισ. ευρώ που ανοίγονται από τη μείωση των κοινωνικών πόρων, των εισπράξεων του Δημοσίου υπέρ τρίτων, της κρατικής χρηματοδότησης και των εργοδοτικών εισφορών από τη μεριά και την αύξηση των δαπανών για συντάξεις από την άλλη στην περίοδο 2014 – 2018. Η αύξηση των εσόδων από τις ασφαλιστικές εισφορές μπορεί να προέλθει με μέτρα πάταξης της εισφοροδιαφυγής –τα οποία αναλύονται στο Μεσοπρόθεσμο- αλλά προπαντός από την αναμενόμενη επανεκκίνηση της οικονομίας και τη μείωση της ανεργίας την επόμενη πενταετία, όπως φαίνεται από τις προβλέψεις του ΥΠΟΙΚ, επισημαίνουν στελέχη του.
ΥΠΟΙΚ: Η πτώση της ανεργίας κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες θα αυξήσει περισσότερο από 14% τις τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές
Συγκεκριμένα το ΥΠΟΙΚ προβλέπει ανάπτυξη 3,3% κατά μέσο όρο την περίοδο 2015 – 2018. Αυτοί οι ρυθμοί ανάπτυξης θα ρίξουν το ποσοστό της ανεργίας στο τέλος της επόμενης πενταετίας κοντά στο 15,9 % του εργατικού δυναμικού της χώρας από το 25,8% που ήταν πέρσι (δηλ. κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες).
Από αυτές τις προβλέψεις για το ΑΕΠ και το ποσοστό της ανεργίας, εξηγούν υπηρεσιακά στελέχη τόσο του ΥΠΟΙΚ όσο και του Υπ. Εργασίας στο Capital.gr, προκύπτει η πρόβλεψη για αύξηση των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών κατά μέσο όρο 490 εκατ. ετησίως .
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο, από τα 11,920 δισ. ευρώ που αναμένεται να φτάσουν τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές το 2014, το ΥΠΟΙΚ προβλέπει ότι το 2018 θα φτάσουν τα 13,880 δισ. ευρώ (1,960 δισ. ευρώ ή 384 εκατ. ευρώ ετησίως μέχρι το 2018 ), δηλαδή να αυξηθούν κατά 14,2%.
Αν στις τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές, προσθέσει κανείς και τις παλιότερες οι οποίες προβλέπεται από το Μεσοπρόθεσμο να εισπράττονται μέσω των ρυθμίσεων (4, 267 δισ. ευρώ στο διάστημα 2014 – 18 ή ), τότε οι επιπλέον ασφαλιστικές εισφορές πρέπει να αυξηθούν κατά 6,227 δισ. ευρώ έτσι ώστε να συνεχίζονται να πληρώνονται «κανονικά» οι συντάξεις και οι άλλες παροχές.
Οι συνεχείς διαψεύσεις των προβλέψεων για τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές
Πάντως αξίζει να σημειωθεί πως παρότι φέτος αναμένεται από το ΥΠΟΙΚ να μειωθεί η ανεργία στο 24,5% του εργατικού δυναμικού από το 25,8% πέρσι, έχει αναθεωρηθεί προς τα… κάτω στο Μεσοπρόθεσμο η πρόβλεψη για τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές.
Έτσι, ενώ στην εισηγητική έκθεση του φετινού προϋπολογισμού οι ασφαλιστικές εισφορές προβλέπονταν να φτάσουν τα 12,129 δισ. ευρώ στο Μεσοπρόθεσμο προβλέπονται στα 11,920 δισ. ευρώ (209 εκατ. ευρώ λιγότερες).
Παράλληλα το Μεσοπρόθεσμο προβλέπει αύξηση των εσόδων από τη ρύθμιση οφειλών από τα 747εκατ. ευρώ πέρσι στα 1,034 ευρώ φέτος, ενώ μέχρι πέρσι οι προβλέψεις αναθεωρούνταν συνέχεια προς τα κάτω. Κατά μέσο όρο το ΥΠΟΙΚ και το Υπουργείο Εργασίας προβλέπουν ετησίως την είσπραξη ετησίως 853 εκατ. ευρώ από ρυθμισμένες οφειλές για την περίοδο 2014 – 18 (4,267 συνολικά).
Από πού προέρχεται η «τρύπα» των 4,6 δισ. ευρώ
Τα 6,227 δισ. ευρώ (1,960 από τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές και 4,267 από ρυθμίσεις) που προσδοκά το ΥΠΟΙΚ ότι θα εισπραχθούν επιπλέον μέχρι τέλους της 5ετίας θα πρέπει καλύψουν και με το παραπάνω τις «τρύπες» που θα προκύψουν βασικά από:
τη μείωση των Εισπράξεων Δημοσίου υπέρ τρίτων κατά 1,009 δις. ευρώ από φέτος και την παραμονή τους στα επίπεδα 9,894 δισ. ευρώ μέχρι το 2018
τη μείωση των κοινωνικών πόρων κατά 415 εκατ. ευρώ από φέτος μέχρι το 2015 και την παραμονή τους στα επίπεδα των 750 – 790 εκατ. ευρώ μέχρι το 2015.
Τη μείωση των επιχορηγήσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό κατά 1,585 δισ. ευρώ σε σχέση πέρσι (από 10,487 δισ. ευρώ το 2013 στα 8,902 δις. ευρώ φέτος). Ωστόσο το Μεσοπρόθεσμο προβλέπει από το 2015 αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης κατά 558 εκατ. ευρώ (από 8,902 το 2014 στα 9,460 εκατ. ευρώ) και την παραμονή της ακριβώς στα επίπεδα των 9,325 δισ. ευρώ για όλη την περίοδο 2016 – 18.
Τη μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 3,9% η επίδραση της οποίας δεν έχει ακόμα εκτιμηθεί σε όλο της το εύρος, όπως παραδέχονται στο ΥΠΟΙΚ.
Την αναμενόμενη αύξηση των δαπανών για συντάξεις κατά 1,1 11 δισ. ευρώ (από τα 22,978 δισ. ευρώ φέτος στα 24,089 δισ. ευρώ το 2018).
Συνεπώς από την «πάγια» μείωση των εισπράξεων του δημοσίου υπέρ τρίτων (1,009 δισ. ευρώ), των κοινωνικών πόρων (415 εκατ. ευρώ) και της χρηματοδότησης από το κράτος (1,162 δισ. ευρώ που προκύπτει από τη διαφορά της χρηματοδότησης του 2013 με εκείνη του 2016) αλλά και από τις αυξημένες ανάγκες πληρωμής συντάξεων (1,1 δισ. ευρώ ) θα δημιουργηθεί μία … «τρύπα» 4,697 δισ. ευρώ.
Επτά παρεμβάσεις σε Ταμεία, ΟΑΕΔ, ΕΟΠΥΥ
Μπαράζ παρεμβάσεων περιμένουν τα ασφαλιστικά Ταμεία, τον ΟΑΕΔ και τον ΕΟΠΥΥ τα επόμενα πέντε χρόνια, σύμφωνα με όσα προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2014 -18. Βασικοί άξονες αυτών των παρεμβάσεων είναι η μείωση του μη –μισθολογικού κόστους εργασίας (μέσω μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών), η παροχή συντάξεων και άλλων παροχών με βάση τη «βιωσιμότητα» των ασφαλιστικών ταμείων (ΕΤΕΑ, Ταμεία Προνοίας του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, Μετοχικά Ταμεία ενόπλων δυνάμεων) και η αύξηση των εισπράξεων των ταμείων από τις ασφαλιστικές εισφορές (πχ μέσω πάταξης της εισφοροδιαφυγής).
Μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9%
Νέος τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ)
Κατάργηση κοινωνικών πόρων φορέων κοινωνικής ασφάλισης
«Συντελεστής βιωσιμότητας» για το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ)
«Συντελεστής βιωσιμότητας» στις Παροχές εφάπαξ βοηθημάτων
Αναλογιστικές μελέτες κάθε χρόνο στα Μετοχικά Ταμεία Στρατού, Αεροπορίας και Ναυτικού
Μέτρα καταπολέμησης της εισφοροδιαφυγής και ενίσχυσης της εισπραξιμότητας των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης
Πιο αναλυτικά :
Μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9%
Η μεγάλη μεταρρύθμιση στο σενάριο ΜΠΔΣ για τον κοινωνικό προϋπολογισμό είναι η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες με στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσω της μείωσης του εργοδοτικού κόστους και την ενίσχυση της ζήτησης εργασίας.Η μείωση των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων από την πρωτοβουλία αυτή έρχεται να καλυφθεί εν μέρει με:
αυξημένες επιχορηγήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό
κατάργηση οικογενειακών επιδομάτων που καταβάλλονται από τον ΟΑΕΔ σε ιδιωτικούς υπαλλήλους
μείωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων χρηματοδοτούμενων από τον ΟΑΕΔ.
Νέος τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ)
Από την 1η Ιουλίου 2014 τίθεται σε εφαρμογή ο νέος τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων του ΕΤΕΑ, με την πρόβλεψη συντελεστή βιωσιμότητας ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία ελλειμμάτων. Από 1η Ιανουαρίου 2015 το σύστημα αυτό θα ισχύσει για το σύνολο των φορέων, τομέων, καθώς και κλάδων επικουρικής ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.
Κατάργηση κοινωνικών πόρων φορέων κοινωνικής ασφάλισης
Καταργούνται την 1η Ιανουαρίου 2015 κοινωνικοί πόροι που προβλέπονται υπέρ των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, καθώς και του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων, προκειμένου να εξαλειφθούν επιβαρύνσεις σε τιμές προϊόντων και παρεχομένων υπηρεσιών. Πράγματι τα έσοδα από κοινωνικούς πόρους στα ασφαλιστικά ταμεία θα μειωθούν στα 783 εκατ. ευρώ το 2015 και υα παραμείνουν στα ίδια περίπου επίπεδα μέχρι και το 2018 από τα 1,074 δισ. ευρώ που είναι φέτος (μείωση 291 εκατ. Ευρώ ή 37%). Δεδομένου ότι από τους πόρους που είχαν νομοθετηθεί υπέρ των ανωτέρω φορέων επωφελούνται μόνο συγκεκριμένες ομάδες ασφαλισμένων, ενώ παράλληλα το κόστος των πόρων αυτών μετακινείται στο κοινωνικό σύνολο, η κατάργησή τους, στόχο έχει αφενός τη μείωση των στρεβλώσεων στην οικονομική δραστηριότητα, αφετέρου την ενίσχυση της διαφάνειας, της αποτελεσματικότερης διαχείρισης των πόρων αυτών, αλλά και τη μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων.
«Συντελεστής βιωσιμότητας» για το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ)
Από την 1η Ιουλίου 2014 τίθεται σε εφαρμογή ο νέος τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων του ΕΤΕΑ, ο οποίος βασίζεται στο διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση, με την πρόβλεψη συντελεστή βιωσιμότητας, ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία ελλειμμάτων. Από 1η Ιανουαρίου 2015 το σύστημα αυτό θα ισχύσει για το σύνολο των φορέων, τομέων, καθώς και κλάδων επικουρικής ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.
«Συντελεστής βιωσιμότητας» Και στις Παροχές εφάπαξ βοηθημάτων
Από το 2014 και εφεξής σύμφωνα με τις διατάξεις της υποπαραγράφου ΙΑ.5, παρ.7 του ν. 4093/12 (ΦΕΚ 222, τ. Α), εφαρμόζεται νέος τρόπος υπολογισμού των εφάπαξ παροχών, ο οποίος στηρίζεται σε αναλογιστική ισοδυναμία και περιλαμβάνει ένα συντελεστή βιωσιμότητας ώστε να αποφεύγεται οποιαδήποτε μελλοντική ανισορροπία του συστήματος. Με την εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης αναμένεται σταδιακή απομείωση των απλήρωτων υποχρεώσεων στα Ταμεία Πρόνοιας.
Αναλογιστικές μελέτες κάθε χρόνο στα Μετοχικά Ταμεία Στρατού, Αεροπορίας και Ναυτικού
Το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων (ΜΤΠΥ) εποπτείας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, καθώς και τα Μετοχικά Ταμεία Στρατού, Αεροπορίας και Ναυτικού αρμοδιότητας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας υποχρεούνται να υποβάλουν κάθε έτος στην Εθνική Αναλογιστική Αρχή (ΕΑΑ) αναλογιστική μελέτη και οικονομικές καταστάσεις για τον έλεγχο της βιωσιμότητάς τους. Οι αυξομειώσεις των παροχών διενεργούνται με απόφαση του οικείου Διοικητικού Συμβουλίου μετά από σύμφωνη γνώμη της ΕΑΑ.
Μέτρα καταπολέμησης της εισφοροδιαφυγής και ενίσχυσης της εισπραξιμότητας
Α. Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ
Για πρώτη φορά στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη» καταγράφεται με πληρότητα το σύνολο των εργοδοτών και εργαζομένων μισθωτής εργασίας. Ο έλεγχος δεν περιορίζεται στην καταγραφή των θέσεων εργασίας στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», αλλά και στη διασταύρωση των στοιχείων αυτών με τα στοιχεία των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων των εργοδοτών μέσω των οποίων καταβάλλονται οι αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης συνέπεια των εργοδοτών στις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις. Σε περιπτώσεις απόκλισης των στοιχείων που καταγράφονται στην Εργάνη με αυτά που δηλώνονται στις Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις, επιβάλλονται επίσης υψηλότατα πρόστιμα.
Β. Εξορθολογισμός μηχανισμών είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών του ΕΤΕΑ
Από το 2014 προβλέπεται υποχρεωτική δήλωση και καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών μέσω των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων (ΑΠΔ) για το σύνολο των εργοδοτών.
.
Γ. Εξορθολογισμός μηχανισμών είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών του ΤΑΠΙΤ και του ΤΑΥΤΕΚΩ
Από το 2014 εξορθολογίζεται και ο μηχανισμός είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών του Ταμείου Προνοίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων και του Ταμείου Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας, προβλέπεται την υποχρεωτική δήλωση και καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών μέσω των ΑΠΔ.
Δ. Καθολικοί διασταυρωτικοί έλεγχοι μεταξύ των δηλωθεισών και καταβληθεισών εισφορών στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
Από το τέλος του 2013 και εφεξής, εφαρμόζονται μέσω του ΟΠΣ-ΙΚΑ καθολικοί διασταυρωτικοί έλεγχοι μεταξύ των δηλωθεισών και καταβληθεισών εισφορών στο κύριο ταμείο ασφάλισης ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Ε. Διαρθρωτικά μέτρα εξορθολογισμού λειτουργίας ΟΑΕΕ
Από το 2014 προχωρά:
Η οργανωτική αναδιοργάνωση του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) με παράλληλη εκπαίδευση του προσωπικού, στην κατεύθυνση της εμπέδωσης του νέου τρόπου αντιμετώπισης και προσέγγισης του ασφαλισμένου και τον εκσυγχρονισμό της υλικοτεχνικής του υποδομής παρέχοντας σύγχρονες ηλεκτρονικές υπηρεσίες (καταγραφή του ασφαλιστικού βίου, ηλεκτρονικό μητρώο κ.λπ.), που θα ενισχύσουν την εικόνα του Οργανισμού και την δυνατότητα του να απευθύνεται στους ασφαλισμένους και θα συμβάλλουν στην επιστροφή των ασφαλισμένων στο σύστημα.
Τη διεύρυνση της ασφαλιστικής βάσης του φορέα εντάσσοντας εφεξής ασφαλισμένους σύμφωνα με τη δραστηριότητα που ασκούν.
Τη βελτίωση της εισπραξιμότητας του φορέα με μέτρα ενίσχυσης της ανταπόκρισης των ασφαλισμένων στις υποχρεώσεις τους, όπως: τη μετατροπή των διμηνιαίων εισφορών σε μηνιαίες για την αντιμετώπιση προβλημάτων ρευστότητας των επιχειρήσεων και τη διευκόλυνση της τακτικής καταβολής των εισφορών, την αξιοποίηση υφιστάμενων εισπρακτικών μηχανισμών όπως του νέου Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών και άλλων μηχανισμών. Επιπροσθέτως, ο Οργανισμός θα προβεί στην εκκαθάριση του μητρώου των ασφαλισμένων, ώστε να απομακρυνθούν από αυτό «ανύπαρκτοι» ασφαλισμένοι και να αποκατασταθεί και αποτυπωθεί η πραγματική δύναμη των ασφαλισμένων του Οργανισμού.
ΣΤ. Μέτρα βελτίωσης της εισπραξιμότητας των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης
Ο συμψηφισμός επιστροφών ΦΠΑ και Φόρου Εισοδήματος με ασφαλιστικές οφειλές. Η παρακράτηση από τα ποσά των επιδοτήσεων, αποζημιώσεων κ.λπ. των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς ΦΚΑ. Επιχειρησιακή λειτουργία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών των ΦΚΑ. Από 1η Ιανουαρίου 2014 τίθεται σε πλήρη επιχειρησιακή λειτουργία το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών.
Μέσω του κέντρου αυτού εφαρμόζονται στοχευμένα εισπρακτικά μέτρα στους οφειλέτες με ενιαίες διαδικασίες και κανόνες για όλους τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνικές ανάλυσης κινδύνου και στοχευμένων παρεμβάσεων. Η λειτουργία του κέντρου θα συμβάλλει στην αύξηση των εσόδων των ταμείων τόσο μέσω της ρύθμισης χρεών των οφειλετών όσο και ως αποτέλεσμα της επιβολής στοχευμένων μέτρων αναγκαστικής είσπραξης.
Δημιουργία του Εθνικού Μητρώου Ασφάλισης – Ασφαλιστικής Ικανότητας
Το σύστημα «ΑΤΛΑΣ», το οποίο ήδη υλοποιείται, περιλαμβάνει το μητρώο ενεργών ασφαλισμένων και το μητρώο δικαιούχων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης.
Τα οφέλη της λειτουργίας του συστήματος αυτού συνοψίζονται στην έκδοση ηλεκτρονικών βεβαιώσεων χρόνου ασφάλισης, την εξοικονόμηση προσωπικού και παραγωγικού χρόνου των εργαζομένων στους ΦΚΑ, τη βελτίωση και επιτάχυνση της διαδικασίας απονομής συντάξεων και την κατάργηση της θεώρησης των βιβλιαρίων ασθένειας με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση πόρων και την εξάλειψη της παραβατικότητας από τις πλαστές θεωρήσεις των βιβλιαρίων.
Πηγή:www.capital.gr