Του Σωτήρη Νίκα
Για πρώτη φορά εδώ και μία δεκαετία, η Ελλάδα κατάφερε...
όχι μόνο να ισοσκελίσει τις δαπάνες με τα έσοδά της, αλλά να συγκεντρώσει περισσότερους φόρους από ό,τι ξόδεψε μέσα στο έτος. Με βάση τα ταμειακά στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013, όπως υπολογίζεται από την τρόικα και το Μνημόνιο, θα προσεγγίσει τελικά το 1 δισ. ευρώ αντί των 812 εκατ. ευρώ που προέβλεπε πριν από λίγους μήνες.
Πακέτο 700 εκατ. ευρώ θα έχει στη διάθεσή της η κυβέρνηση για να διανείμει λίγο πριν από τις διπλές εκλογές του Μαΐου, εκμεταλλευόμενη την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος του 2013. Για πρώτη φορά εδώ και μία δεκαετία, η Ελλάδα κατάφερε όχι μόνο να ισοσκελίσει τις δαπάνες με τα έσοδά της, αλλά να συγκεντρώσει περισσότερους φόρους από ό,τι ξόδεψε μέσα στο έτος. Δεδομένης της συμφωνίας που υπάρχει με την τρόικα και προβλέπει ότι όταν η Ελλάδα ξεπερνά τους στόχους που έχουν τεθεί για το πρωτογενές αποτέλεσμα του προϋπολογισμού, θα μπορεί να διαθέσει το 70% της υπέρβασης για κοινωνική πολιτική, οικονομικό επιτελείο και Μέγαρο Μαξίμου έχουν ήδη σχεδιάσει τους άξονες για το πώς θα αξιοποιηθούν οι επιπλέον πόροι που προέκυψαν.
Χθες, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Χρ. Σταϊκούρας ανακοίνωσε ότι το πρωτογενές πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης θα είναι υψηλότερο ακόμα και από τα 812 εκατ. ευρώ που έχει προβλεφθεί στον προϋπολογισμό του 2014. Σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο υπολογίζει ότι το τελικό ποσό θα κυμανθεί στην περιοχή των 950 εκατ. ευρώ.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο στόχος που είχε συμφωνηθεί με την τρόικα για το 2013 ήταν το πρωτογενές αποτέλεσμα να είναι μηδενικό, η κυβέρνηση έχει στη διάθεσή της περίπου 700 εκατ. ευρώ (το 70% των 950 εκατ. ευρώ) για να επιστρέψει στην κοινωνία.
Ο πρωθυπουργός κ. Αντ. Σαμαράς έχει κατ’ επανάληψη δηλώσει ότι το ποσό που θα προκύψει τελικά, θα διανεμηθεί σε όσους έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση, επισημαίνοντας ότι προτεραιότητα έχουν οι άνεργοι και οι χαμηλοσυνταξιούχοι.
Υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών ανέφεραν χθες ότι η δέσμευση του πρωθυπουργού ισχύει στο ακέραιο και η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην υλοποίησή της μόλις επικυρωθεί το πρωτογενές πλεόνασμα από την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat).
Η επικύρωση έχει προγραμματιστεί να επέλθει στις 23 Απριλίου. Επί της ουσίας, η κυβέρνηση θα έχει τη δυνατότητα λίγο πριν από τις περιφερειακές και ευρωπαϊκές εκλογές να παρουσιάσει ένα πακέτο ενίσχυσης των ασθενέστερων κοινωνικά ομάδων του πληθυσμού. Οι παρεμβάσεις αυτές θα έρθουν ως επιβράβευση της επιτυχημένης δημοσιονομικής προσαρμογής και θα σηματοδοτήσουν τη σταδιακή έξοδο της χώρας από το σκληρό δημοσιονομικό πρόγραμμα των τελευταίων ετών.
Πάντως, τον σχεδιασμό αυτό η τρόικα δεν το βλέπει με καλό μάτι. Επισήμως δεν μπορεί να αρνηθεί τη διάθεση του 70% του πλεονάζοντος πρωτογενούς πλεονάσματος σε κοινωνικές δράσεις, καθώς πρόκειται για μία μνημονιακή πρόβλεψη. Αλλωστε, το υπόλοιπο 30% θα κατευθυνθεί στον ειδικό λογαριασμό που υπάρχει για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους.
Λαμβάνοντας υπόψη, όμως, ότι η Ελλάδα βάσει μνημονιακών στόχων θα πρέπει να διευρύνει το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 σε ακόμα μεγαλύτερα επίπεδα για το 2014, το 2015 και το 2016, οι εκπρόσωποι των δανειστών της χώρας θα προτιμούσαν τα περίπου 700 εκατ. ευρώ να αποτελέσουν ένα ασφαλές «μαξιλάρι» για την επίτευξη των στόχων των επόμενων ετών.
Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσαν θεωρητικά να αποφευχθούν κάποια από τα νέα μέτρα που θα πρέπει να λάβει η κυβέρνηση για το 2014. Ταυτόχρονα, η τρόικα ανησυχεί πως ενδεχομένως κάποια από τα μέτρα που θα θέλει να προωθήσει η κυβέρνηση, αξιοποιώντας τα 700 εκατ. ευρώ, θα είναι μόνιμου χαρακτήρα. Δηλαδή, θα έχουν αντίστοιχου μεγέθους επιπτώσεις στους προϋπολογισμούς του 2014 και των επόμενων ετών, με συνέπεια να απαιτηθούν περαιτέρω μέτρα διόρθωσης για τα χρόνια αυτά.
Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση, ζυγίζοντας κυρίως τα πολιτικά οφέλη από τη διανομή του υπερβάλλοντος πλεονάσματος, δείχνει ότι θα προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, το οικονομικό επιτελείο μελετά αυτή την περίοδο πώς θα γίνουν οι παροχές χωρίς να προκληθούν προβλήματα στους επόμενους προϋπολογισμούς, μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων σε ειδικές κατηγορίες πολιτών.