Των Κ.Π. Παπαδιοχου - Γιωργου Π. Τερζη
Οι διαφορετικές προσεγγίσεις για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού του 2014 και οι προβληματισμοί Σαμαρά, Βενιζέλου, Στουρνάρα.
Η πολιτική είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολισμοί. Και μετά από 29 χρόνια πολιτικής καριέρας, ο πρωθυπουργός το γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον.
Ετσι, η επιλογή του, προχθές, όχι μόνον να πάρει για πρώτη φορά μαζί του σε σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος -που διεξάγεται παραδοσιακά στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε.- τον κ. Γ. Στουρνάρα, αλλά να μεταβούν στις εργασίες της με το ίδιο αυτοκίνητο, είχε ως στόχο να στείλει ένα «καθαρό μήνυμα»:
Οτι οι σχέσεις του με τον υπουργό Οικονομικών παραμένουν στέρεες, ενόψει της επίπονης και «υψηλού ρίσκου» διαπραγμάτευσης των επόμενων μηνών με τους εταίρους για το δημοσιονομικό κενό του 2014, καθώς επίσης για το χρηματοδοτικό κενό και τις ρυθμίσεις ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.
Ομως, η πραγματικότητα είναι πως για πρώτη φορά διαμορφώνονται αποχρώσεις στις προσεγγίσεις του Μεγάρου Μαξίμου, του κ. Ευ. Βενιζέλου και του κ. Στουρνάρα για τη βάση επί της οποίας θα διεξαχθεί ο νέος κύκλος διαπραγμάτευσης με την τρόικα.
Οι κ. Σαμαράς και Βενιζέλος, όπως επαναβεβαιώθηκε στη συνάντηση που είχαν την περασμένη Πέμπτη, δεν κινούνται μόνο με βάση τη θέση ότι δεν πρόκειται να δεχθούν οριζόντιες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις.
«Φλερτάρουν», ειδικά ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, με την ιδέα η όποια συμφωνία με την τρόικα να βασιστεί στην παραδοχή του μικρότερου δυνατού δημοσιονομικού κενού, ώστε να μην αμφισβητηθεί η γραμμή που λέει «όχι σε νέα μέτρα». Αντίθετα, ο κ. Στουρνάρας, έχοντας υπόψη του και τα μηνύματα από το εξωτερικό αλλά και το αρνητικό για την Ελλάδα κλίμα στο Eurogroup, εμφανίζεται πεπεισμένος ότι συμβιβασμός με την τρόικα είναι αδύνατον να επιτευχθεί εάν η Αθήνα δεν αναγνωρίσει -και κυρίως καλύψει με μέτρα- ένα δημοσιονομικό κενό, της τάξης των 500 εκατ. ευρώ.
Η τελική στάση της κυβέρνησης αναμένεται να καθοριστεί τις προσεχείς ημέρες, σε συνάρτηση και με το κλίμα που εισέπραξε ο πρωθυπουργός κατά τις κατ’ ιδίαν επαφές που είχε τα προηγούμενα 24ωρα στις Βρυξέλλες, περιλαμβανομένης της συνάντησης με την κ. Αγκελα Μέρκελ. Στο συρτάρι του πάντως, υπάρχει ακόμη ένα σενάριο μέλους του οικονομικού επιτελείου, που ουσιαστικά παραπέμπει όλη τη συζήτηση στο... μέλλον, επιδιώκοντας να αντιμετωπίσει ως πακέτο το αρνητικό των πρόσθετων μέτρων για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού με την επιτυχία μιας ουσιαστικής ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.
Αυτό προβλέπει, ουσιαστικά, την κατάθεση του προϋπολογισμού ως έχει, με δέσμευση προς την τρόικα ότι τον Απρίλιο, όταν πλέον θα είναι σαφή τα μεγέθη όχι μόνον για το πλεόνασμα αλλά και για την πορεία των δημοσιονομικών το πρώτο τρίμηνο του 2014, θα κατατεθεί συμπληρωματικός προϋπολογισμός. Στον πυρήνα της πρότασης που έχει κατατεθεί προς τον κ. Σαμαρά βρίσκεται η ιδέα ότι, σε εκείνη τη συγκυρία, μέτρα ύψους π.χ. ενός δισ. ευρώ θα μπορούν εύκολα να εγκριθούν από τους βουλευτές και να γίνουν ανεκτά από τους πολίτες εφόσον συνδυάζονται με γενναία ρύθμιση των δανείων της Ελλάδας.
Προσώρας, πάντως, ο κ. Σαμαράς φέρεται να έδωσε το πράσινο φως στον υπουργό Οικονομικών προκειμένου να του προτείνει πηγές εξοικονόμησης. Σε διαφορετική περίπτωση, όπως σημειώνει ο υπουργός Οικονομικών σε συνομιλητές του, «εάν οι δύο αρχηγοί δεν θέλουν, ας μου δώσουν εντολή να πάω στο Eurogroup και να διαπραγματευτώ μια νέα συμφωνία, αλλά πρέπει να ξέρουν ότι το αίτημά μας δεν θα γίνει αποδεκτό».
Το ασφαλιστικό
Η βεβαιότητα που εκφράζει προς όλους τους συνομιλητές του ο κ. Στουρνάρας σχετικά με το ύψος των απαιτούμενων μέτρων, βρίσκεται πίσω από τη σπουδή που επέδειξε, -σε συμφωνία, όπως λέγεται με τον υπουργό Εργασίας κ. Γ. Βρούτση- να ανοίξει την περασμένη Δευτέρα, σε ομιλία του για... τον τουρισμό, θέμα στοχευμένων παρεμβάσεων στο ασφαλιστικό.
Σύμφωνα με πληροφορίες, της αναφοράς Στουρνάρα είχε προηγηθεί σύσκεψη με τον κ. Βρούτση στη διάρκεια της οποίας τέθηκε ζήτημα μείωσης συντάξεων στα λεγόμενα ευγενή Ταμεία (ΔΕΗ, ΟΤΕ, τράπεζες), καθώς στο μνημόνιο περιγράφεται η μείωση εργοδοτικών εισφορών «με δημοσιονομικά ουδέτερο τρόπο», δηλαδή δι’ αυτής της μεθόδου.
Κατά τις ίδιες πηγές, μάλιστα, στη σύσκεψη ετέθη και το ζήτημα της αύξησης των ορίων ηλικίας, ωστόσο, περισσότερο ως στοιχείο προς συζήτηση παρά ως πρόταση πολιτικής.
Η σπουδή του κ. Στουρνάρα, προκάλεσε, όμως, ένα ντόμινο αντιδράσεων στο Μέγαρο Μαξίμου και στο ΠΑΣΟΚ, αφού ο υπουργός Οικονομικών εμφανίστηκε να προκαταλαμβάνει τη στρατηγική της Αθήνας και, κυρίως, να ακυρώνει την πολιτική θέση των κομμάτων για αποφυγή νέων μέτρων. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πρώτη τροχιοδεικτική βολή κατά του υπουργού Οικονομικών ήλθε από τη Χαριλάου Τρικούπη.
Καθώς ο κ. Βενιζέλος βρισκόταν στις Βρυξέλλες, το «διάβημα» προς τον υπουργό Επικρατείας κ. Δημ. Σταμάτη ανέλαβε να κάνει ο κ. Χρ. Πρωτόπαπας, με το σκεπτικό ότι η τοποθέτηση του κ. Στουρνάρα πυροδοτούσε νέο κύκλο μετρολογίας.
Η κατάσταση στο Μέγαρο Μαξίμου αξιολογήθηκε μεν ως σοβαρή, ωστόσο ο «κόκκινος συναγερμός» σήμανε την επομένη το πρωί από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Εκεί αποτυπώνονταν σενάρια, είτε για παρεμβάσεις στα λεγόμενα ευγενή Ταμεία, είτε για γενναίο «ψαλίδι» στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, με βάση την ατζέντα της σύσκεψης Στουρνάρα - Βρούτση την προηγουμένη.
Πληροφορίες αναφέρουν πως ο κ. Σαμαράς όταν τα είδε εξερράγη και έκανε διαδοχικά τηλεφωνήματα προς τους κ. Στουρνάρα και Βρούτση, ζητώντας τους να «μαζέψουν» το θέμα. Μάλιστα, κατά μια εκδοχή, ο πρωθυπουργός ζήτησε από τον υπουργό Εργασίας να «παγώσει» μέχρι να αποκρυσταλλωθεί η στρατηγική της Αθήνας, ακόμη και μέτρα που έχουν ήδη ψηφιστεί από τη Βουλή και πρόκειται να τεθούν σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου του 2014, όπως για παράδειγμα ο αυτόματος μηχανισμός προσαρμογής (σ.σ. μείωσης) των επικουρικών και των εφάπαξ βοηθημάτων.
Σε κάθε περίπτωση η παρέμβαση του πρωθυπουργού προκάλεσε εκνευρισμό και στο δίπολο Στουρνάρα - Βρούτση, καθώς ο δεύτερος χρεώνει στον υπουργό Οικονομικών ότι άνοιξε «άτεχνα» την ατζέντα του ασφαλιστικού, «καίγοντας» εν τέλει όλα τα υπό συζήτηση σενάρια.
Η επόμενη ημέρα
Ο «πάγος» που δημιουργήθηκε στις σχέσεις μεταξύ των κ. Σαμαρά και Στουρνάρα έλιωσε, όπως προαναφέρθηκε, πριν αναχωρήσουν για τις Βρυξέλλες. Ομως, η διαφορά προσέγγισης αναφορικά με την επερχόμενη διαπραγμάτευση παραμένει, ενώ όπως παρατηρεί -χαμογελώντας- «εξ απορρήτων» συνεργάτης του κ. Σαμαρά, «όταν διαφωνούν ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών, τον τελευταίο λόγο τον έχει πάντα ο πρωθυπουργός».
Η διαφορετική οπτική των κ. Σαμαρά - Βενιζέλου και Στουρνάρα, δεν είναι βεβαίως άσχετη με τα διαφορετικά μέτωπα που έχουν να αντιμετωπίσουν.
Ο κ. Σαμαράς ξέρει ότι παρά τη συμπαγή εικόνα που μεταδίδει η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ. τα πάντα μπορεί να καταρρεύσουν σαν χάρτινος πύργος, εάν υποχρεωθεί να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή νέα μέτρα. Η κάθετη άρνηση της κ. Ντόρας Μπακογιάννη να τα ψηφίσει δεν έχει περάσει απαρατήρητη, παρότι ερμηνεύεται με διαφορετικούς τρόπους.
Αλλοι, δηλαδή την αποδίδουν στο γεγονός ότι πλέον αισθάνεται «απελευθερωμένη» και θεωρεί πως πρέπει να λέει ευθέως τις απόψεις της, ενώ άλλοι στο ότι εκτιμά πως οι πιθανότητες να διαδεχθεί την κ. Μαρία Δαμανάκη ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι -το λιγότερο- ισχνές.
Δεν έχει περάσει, επίσης, απαρατήρητη η επανεμφάνιση εκπροσώπων της παραδοσιακής δεξιάς, όπως ο Β. Πολύδωρας, τις «εκρήξεις» του οποίου το Μαξίμου αντιμετωπίζει με σαφή διάθεση απαξίωσης. Στη γραμμή «όχι νέα μέτρα» αλλά και... ρήξης με την τρόικα κινούνται στελέχη όπως οι Α. Σπηλιωτόπουλος και Ευ. Στυλιανίδης και, εν ολίγοις, η πλειονότητα της γαλάζιας κοινοβουλευτικής ομάδας.