Των Βασίλη Ζήρα - Σωτήρη Νίκα
Λευκή «τρύπα» 4,4 δισ. ευρώ ώστε να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό του 2014 βρήκε το οικονομικό επιτελείο και την έχει θέσει προς αξιολόγηση στην τρόικα.
Πρόκειται για ομόλογα που είχαν δοθεί για την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών, το 2009, με τον νόμο Αλογοσκούφη, τα οποία λήγουν το 2014.
Εάν καμφθούν οι αντιρρήσεις της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και, αντί να εξοφληθούν, αντικατασταθούν με νέα ομόλογα, καλύπτεται το κενό για το επόμενο έτος.
Ετσι, μπορεί να παραπεμφθεί για τον Μάιο το θέμα της επιπλέον χρηματοδότησης της Ελλάδας και να αντιμετωπισθεί ως πακέτο μαζί με τη βιωσιμότητα του χρέους και τα δημοσιονομικά μέτρα για το 2015 και το 2016.
Οι οριστικές αποφάσεις σε πολιτικό επίπεδο θα ληφθούν μετά τον σχηματισμό της γερμανικής κυβέρνησης, αλλά οι συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο, τόσο για τα χρονοδιαγράμματα όσο και για τις εναλλακτικές λύσεις, έχουν αρχίσει.
Σε αυτό το πλαίσιο της προετοιμασίας εντάσσεται και η επίσκεψη στην Αθήνα, την ερχόμενη Τετάρτη, του επικεφαλής του Euroworking Group, Τόμας Βίζερ. «Λευκή τρύπα» 4,4 δισ. ευρώ, με την οποία μπορεί να καλυφθεί εξ ολοκλήρου το χρηματοδοτικό κενό του 2014, έχει εντοπίσει το οικονομικό επιτελείο.
Εάν η πρόταση γίνει δεκτή από την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ, τότε μπορεί να μετατεθεί για τον Μάιο η συζήτηση για νέα βοήθεια προς την Ελλάδα και να αντιμετωπισθεί ως «πακέτο» με το θέμα της βιωσιμότητας του χρέους, αλλά και των δημοσιονομικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν την επόμενη διετία. Αυτό άλλωστε επιδιώκει η ελληνική πλευρά, δηλαδή να μην υποχρεωθεί να προσδιορίσει από τώρα μέτρα για το 2015-2016.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπ. Οικονομικών διαπίστωσαν ότι υπάρχουν ομόλογα της τάξεως των 4,4 δισ. ευρώ τα οποία, αν και λήγουν το 2014, δεν χρειάζεται να αποπληρωθούν, αλλά μπορούν απλώς να αναχρηματοδοτηθούν. Πρόκειται για τα ομόλογα που είχε δώσει το Δημόσιο στις τράπεζες το 2009 προκειμένου να τις στηρίξει, έναντι απόκτησης προνομιούχων μετοχών των τραπεζών (νόμος Αλογοσκούφη).
Τα ομόλογα αυτά ήταν προγραμματισμένο να αποπληρωθούν κανονικά. Με αυτό το δεδομένο, το χρηματοδοτικό κενό του προγράμματος για το 2014 είχε υπολογισθεί σε 4,4 δισ. ευρώ. Τώρα, το οικονομικό επιτελείο προτείνει να αναχρηματοδοτήσει τα συγκεκριμένα ομόλογα με νέους τίτλους, αντί να τα εξοφλήσει.
Και με τον τρόπο αυτό, θα καλυφθεί εξ ολοκλήρου και το χρηματοδοτικό κενό του προγράμματος για το επόμενο έτος.
Μέχρι σήμερα, η τρόικα δεν έχει δώσει τη συγκατάθεσή της. Υπάρχουν επιφυλάξεις από την Επιτροπή Ανταγωνισμού της Κομισιόν (που υποστηρίζει ότι θα επηρεαστεί ο ανταγωνισμός στον κλάδο) και από την ΕΚΤ. Ωστόσο, εκτιμάται πως μπορούν να καμφθούν.
Το επόμενο βήμα είναι να λύσει η Ευρωζώνη το πρόβλημα με τη μη μετακύλιση των λήξεων των ομολόγων του Ευρωσυστήματος (ANFA’s) που συνολικά ανέρχονται σε περίπου 6 δισ. ευρώ για το διάστημα 2013-2015. Εφόσον βρεθεί λύση και σε αυτό το θέμα (που αποτελεί υποχρέωση της Ευρωζώνης), θα έχει καλυφθεί και το μεγαλύτερο μέρος του κενού χρηματοδότησης του 2015, που υπολογίζεται σε 6,5 δισ. ευρώ.
Το τρίτο βήμα στο πλαίσιο της κάλυψης όλων των χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας είναι να διασφαλιστεί ότι δεν θα προκύψει πρόβλημα από το 2016 και μετά.
Στο υπουργείο Οικονομικών θεωρούν ότι, εάν η τρόικα επιτρέψει στην Ελλάδα να χρησιμοποιήσει τα αδιάθετα κεφάλαια από την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών (που βρίσκονται στο ΤΧΣ), τότε δεν πρόκειται να προκύψει κανένα χρηματοδοτικό πρόβλημα ξανά.
Ωστόσο, πολλοί στην Ευρωζώνη διαφωνούν, για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή θεωρούν ότι τα υπόλοιπα της ανακεφαλαιοποίησης θα πρέπει να υπάρχουν ως μαξιλάρι ασφαλείας για τις τράπεζες. Δεύτερον, και σημαντικότερο, επειδή φοβούνται ότι χωρίς Μνημόνιο και τρόικα, η Ελλάδα θα αναστείλει τη δημοσιονομική προσαρμογή.
Πέραν, όμως, της κάλυψης του χρηματοδοτικού κενού, υπάρχουν άλλα δύο ανοικτά μέτωπα:
1. Το δημοσιονομικό κενό τόσο του 2014 όσο και της περιόδου 2015-2016. Η τρόικα θα επιμείνει στη λήψη νέων μέτρων για το 2014, τα οποία προς το παρόν υπολογίζει σε 2-3 δισ. ευρώ, όταν το υπουργείο υπολογίζει πως οι ανάγκες κυμαίνονται στα επίπεδα των 500-600 εκατ.
Αρμόδια στελέχη του οικονομικού επιτελείου εκτιμούν ότι οι δύο πλευρές θα καταλήξουν σε νέες παρεμβάσεις ύψους περίπου 1 δισ., οι οποίες σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών δεν θα αφορούν σε περικοπές μισθών και σε αύξηση φόρων.
Για τα μέτρα του 2015-2016, που υπολογίζονται σε 4,1 δισ., η Κομισιόν δείχνει διατεθειμένη να μην τα συζητήσει τώρα, αλλά τον επόμενο χρόνο (μετά τα ενδεχόμενα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους). Η αρχική επιμονή του ΔΝΤ στο να συμφωνηθούν τώρα, υπάρχουν ενδείξεις ότι κάμπτεται.
Ενα λιγότερο πιθανό σενάριο είναι να συμφωνηθεί παράταση του προγράμματος με αλλαγή των δημοσιονομικών στόχων, ώστε να μη χρειάζονται τόσα μέτρα.
2. Βιωσιμότητα ελληνικού χρέους. Το ΔΝΤ έλαβε το μήνυμα από τις Βρυξέλλες ότι «κούρεμα» του επίσημου τομέα δεν πρόκειται να περάσει από τα εθνικά κοινοβούλια και το επικρατέστερο σενάριο είναι η επιμήκυνση της αποπληρωμής των διμερών δανείων κατά 50 χρόνια και η μείωση του επιτοκίου τους στο Εuribor συν 0,3%.
Επίσης, θα εξεταστεί και ενδεχόμενη επιμήκυνση των δανείων από τον EFSF. Πάντως, έχει ξεκαθαρίσει πλέον ότι οι όποιες αποφάσεις θα ληφθούν την άνοιξη του 2014.
Τα χρονοδιαγράμματα και οι πιθανές λύσεις που υπάρχουν στο τραπέζι θα είναι το βασικό αντικείμενο των συναντήσεων που θα έχει στην Αθήνα, την Τετάρτη, ο επικεφαλής του Euroworking Group, κ. Τ. Βίζερ.
Στόχος είναι να έχει ολοκληρωθεί η τεχνική επεξεργασία των εναλλακτικών σεναρίων, ώστε μόλις σχηματισθεί η νέα γερμανική κυβέρνηση, να ληφθούν οι αποφάσεις σε πολιτικό επίπεδο.