Ο Tsutomu Yamaguchi πέθανε ...
από καρκίνο του στομάχου.
Το κομμάτι του καρκίνου ίσως δεν προκαλεί έκπληξη δεδομένου ότι ο Yamaguchi είναι επί του παρόντος το μόνο άτομο που αναγνωρίζεται επίσημα από την ιαπωνική κυβέρνηση ότι επέζησε από τους ατομικούς βομβαρδισμούς τόσο στη Χιροσίμα όσο και στο Ναγκασάκι.
Αυτό που προκαλεί έκπληξη, δεδομένης αυτής της ιστορίας, είναι ότι ο Yamaguchi απέφυγε την ασθένεια για πολύ καιρό, αφού πέθανε στις 4 Ιανουαρίου του 2010, σε ηλικία 93 ετών.
Σε ηλικία 29 ετών, επέστρεψε στη Χιροσίμα από ένα τρίμηνο επαγγελματικό ταξίδι στις 6 Αυγούστου 1945. Εκείνη την εποχή, ήταν μηχανικός της Mitsubishi Heavy Industries, συγκεκριμένα εργαζόταν ως σχεδιαστής πετρελαιοφόρων.
Καθώς πήγαινε στον σιδηροδρομικό σταθμό για να επιστρέψει στο σπίτι του στο Ναγκασάκι, παρατήρησε ότι είχε ξεχάσει την άδεια ταξιδιού του και επέστρεψε για να την πάρει ενώ οι συνάδελφοί του, Akira Iwanaga και Kuniyoshi Sato, συνέχισαν.
Πήρε το πάσο του και επέστρεψε στο σταθμό όταν, στις 8:15 π.μ., είδε ένα βομβαρδιστικό να πετά πάνω από την πόλη και "δύο μικρά αλεξίπτωτα", ύστερα μια ορμή εκτυφλωτικού φωτός, ήχου, ανέμου και ζέστης τον πέταξε στο έδαφος.
Ο Yamaguchi είχε την ατυχία να απέχει περίπου 3 χλμ. από την έκρηξη. Οι άμεσες συνέπειες αυτού ήταν το ρήγμα των τυμπάνων του αυτιού του, η προσωρινή τύφλωση και τα εγκαύματα σε μεγάλο μέρος του άνω μέρους του σώματός του.
Μετά τον αρχικό του αποπροσανατολισμό, και παρά τα τραύματά του, ο Tsutomu κατάφερε να πάει σε ένα καταφύγιο αεροπορικής επιδρομής όπου συναντήθηκε με τους δύο συναδέλφους του που είχαν επίσης επιζήσει από την έκρηξη.
Πέρασε τη νύχτα στο καταφύγιο και το πρωί μαζί με τους συνεργάτες του κατευθύνθηκαν στο Ναγκασάκι με τρένο, όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί. Όταν έφτασε, έλαβε θεραπείες με επιδέσμους σε ένα τοπικό νοσοκομείο, και μάλιστα ένιωθε αρκετά καλά για να πάει στη δουλειά στις 9 Αυγούστου, μόλις 3 ημέρες αργότερα…
Φυσικά, ο Yamaguchi έπρεπε να εξηγήσει τα εγκαύματα του στους συναδέλφους του. Το αφεντικό του ήταν σε δυσπιστία για τον ισχυρισμό του ότι ήταν μια έκρηξη που κατέστρεψε μεγάλο μέρος της Χιροσίμα. "Είσαι μηχανικός", του είπε, "υπολόγισε το… πώς θα μπορούσε μια βόμβα να καταστρέψει μια ολόκληρη πόλη;" Το αφεντικό μίλησε χωρίς να σκεφτεί.
Σύμφωνα με τον Yamaguchi, κατά τη διάρκεια αυτής της συνομιλίας οι σειρήνες της αεροπορικής επιδρομής ήχησαν και στη συνέχεια, για άλλη μια φορά, είδε ένα εκτυφλωτικό λευκό φως. Έπεσε αμέσως στο πάτωμα, αφού ήταν πιο εξοικειωμένος. Ο Yamaguchi δήλωσε: "Νόμιζα ότι το σύννεφο μανιταριού με είχε ακολουθήσει από τη Χιροσίμα".
Και οι δύο βόμβες εξερράγησαν κοντά στα κέντρα των πόλεων και οι δύο, μόλις 3 χιλιόμετρα μακριά από τη θέση του εκείνη τη στιγμή.
Παρά το γεγονός ότι αυτή η έκρηξη ήταν ελαφρώς πιο ισχυρή από αυτή στη Χιροσίμα (21 κιλοτόνοι έναντι 16 κιλοτόνων στη Χιροσίμα), χάρη στο ανώμαλο έδαφος της πόλης και το γεγονός ότι πολλά μέρη της χωρίζονταν από νερό, γεγονός που απέτρεψε τις εκτεταμένες ζημιές από την πυρκαγιά που συνέβη στη Χιροσίμα, δεν υπήρξε το ίδιο μέγεθος της συνολικής ζημιάς στις υποδομές.
Ο ίδιος ο Yamaguchi δεν υπέστη κανέναν άμεσο τραυματισμό από αυτή τη δεύτερη έκρηξη, αν και φυσικά εκτέθηκε σε άλλη μια υψηλή δόση ιονίζουσας ακτινοβολίας και οι ιατρικές προμήθειες για τη θεραπεία των υπαρχόντων εγκαυμάτων του ήταν πλέον ελλιπείς.
Είναι ενδιαφέρον ότι ο Yamaguchi σχεδόν δεν χρειάστηκε να περάσει από αυτή τη δοκιμασία δύο φορές. Το Ναγκασάκι δεν ήταν ο αρχικός στόχος για τη δεύτερη βόμβα, ήταν η πόλη Kokura. Ωστόσο, χάρη σε ένα σύννεφο που κάλυπτε τον Kokura όταν έφτασε το βομβαρδιστικό, έπρεπε να εκτραπούν σε έναν δευτερεύοντα στόχο, το Ναγκασάκι, καθώς η αποστολή όριζε ότι δεν έπρεπε να ρίξουν τη βόμβα εκτός εάν είχαν οπτική εικόνα του στόχου.
Όταν το βομβαρδιστικό έφτασε στο Ναγκασάκι, βρήκαν επίσης σημαντική νεφοκάλυψη, αλλά επειδή είχαν χαμηλή περιεκτικότητα σε καύσιμα, δεν ήταν δυνατό να εκτραπούν σε άλλο στόχο, οπότε το έκαναν ούτως ή άλλως, παρά τις εντολές τους.
Όταν πλησίασαν, λίγο πριν την εκτόξευση, είχαν μια σύντομη οπτική επαφή για να επιβεβαιώσουν τη θέση τους πριν ρίξουν τη βόμβα. Αν είχαν περισσότερα καύσιμα ή δεν υπήρχε μια νεφοκάλυψη πάνω από το Kokura, ο Yamaguchi και μια διόλου ευκαταφρόνητη μερίδα του ιαπωνικού πληθυσμού θα είχαν αλλάξει δραστικά τη ζωή τους, άλλοι προς το καλύτερο και άλλοι προς το χειρότερο.
Παραδόξως, σε αντίθεση με πολλούς άλλους που βίωσαν έστω και μία από τις εκρήξεις, ο Yamaguchi συνέχισε να ζήσει μια μακρά και παραγωγική ζωή με το μόνο σημαντικό μόνιμο πρόβλημα υγείας, ως αποτέλεσμα των βομβαρδισμών, να είναι η απώλεια ακοής στο αριστερό του αυτί.
Τα εγκαύματα χρειάστηκαν λίγο χρόνο για να επουλωθούν, ενώ έχασε προσωρινά όλα του τα μαλλιά και βίωσε μεγάλο ψυχολογικό τραύμα, όπως άλλωστε θα περίμενε κανείς.
Αυτός και η σύζυγός του, Hisako, απέκτησαν ακόμη και παιδιά, που ήταν όλα απολύτως υγιή, τα οποία τουλάχιστον εκείνη την εποχή, όχι τόσο σήμερα, θεωρούνταν κάτι σαν θαύμα, δεδομένου ότι και οι δύο γονείς είχαν εκτεθεί σε τόσο υψηλά επίπεδα ιοντίζουσας ακτινοβολίας.
Η σύζυγος του Yamaguchi έζησε μέχρι τα 88, πέθανε από καρκίνο στα νεφρά και στο ήπαρ. Ο ίδιος έζησε μέχρι τα βαθιά γεράματα των 93 ετών και για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του έκανε ελάχιστη αναφορά στο γεγονός ότι ήταν παρών και στους δύο βομβαρδισμούς.
Αρχικά εγγράφηκε ως επιζών του Ναγκασάκι. Σύμφωνα με μια από τις κόρες του, το σκεπτικό του που υποβάθμισε την κατάσταση και δεν εγγράφηκε επίσης ως επιζών της Χιροσίμα, ήταν η εύρωστη υγεία του στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ένιωθε ότι θα ήταν ασέβεια προς τις πολλές χιλιάδες που δεν ήταν τόσο τυχεροί, από άποψη υγείας.
Μόλις στα 80 του, άλλαξε στάση, σπάζοντας τη σιωπή του για το θέμα και υποβάλλοντας επίσημα αίτηση για αναγνώριση του ως επιζών και των δύο εκρήξεων, η οποία χορηγήθηκε από την ιαπωνική κυβέρνηση το 2009, λίγο πριν από το θάνατό του.
Στη συνέχεια αφιέρωσε το υπόλοιπο της ζωής του στην εκστρατεία για τον αφοπλισμό των πυρηνικών όπλων από όλα τα έθνη. Έγραψε μάλιστα και ένα βιβλίο που περιέγραφε την εμπειρία του, το οποίο περιελάμβανε πολλά ποιήματα που έγραψε για το γεγονός.
Παρ' όλα αυτά, ο Yamaguchi θεωρούσε τον εαυτό του τυχερό. Όπως είπε λίγο πριν πεθάνει, «θα μπορούσα να είχα πεθάνει οποιαδήποτε από αυτές τις μέρες. Όλα όσα ακολουθούν είναι μπόνους».