Με τα πόδια ή με το ...
αυτοκίνητο, η πεζοπορία για την επιστροφή έχει ξεκινήσει. Για τους κατοίκους της Γάζας που εκτοπίστηκαν εδώ και 15 μήνες, η απόσταση δεν είναι μεγάλη, η Λωρίδα της Γάζας είναι ένα μικροσκοπικό μέρος, αλλά το αρχικό ταξίδι είναι μόνο η αρχή ενός απελπιστικά αβέβαιου μέλλοντος για αυτό το κατεστραμμένο από τον πόλεμο μέρος.
Το μέγεθος της διαφαινόμενης ανθρωπιστικής πρόκλησης είναι δύσκολο να κατανοηθεί.
"Δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις, ούτε υπηρεσίες, ούτε ηλεκτρισμός, ούτε νερό, ούτε υποδομή", είπε η δημοσιογράφος της Γάζας Γκάντα ελ-Κουρντ, καθώς ετοιμαζόταν να επιστρέψει βόρεια από το Ντέιρ ελ Μπαλάχ, όπου βρήκε καταφύγιο εδώ και μήνες.
"Πρέπει νατα ξαναστήσουμε από την αρχή, από το μηδέν". Οι άμεσες ανάγκες αρχίζουν να αντιμετωπίζονται. "Η βοήθεια ρέει σε επίπεδα που δεν έχουμε δει από την αρχή της σύγκρουσης", είπε ο Σαμ Ρόουζ από την υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες.
"Έτσι, είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε στα απολύτως απαραίτητα όσον αφορά τα τρόφιμα, το νερό, τις κουβέρτες και τα είδη υγιεινής. Αλλά πέρα από αυτό, μπροστά μας βρίσκεται ένας μακρύς, μακρύς δρόμος."
Η εύρεση καταφυγίου στα ερείπια της Γάζας θα είναι η πρώτη από τις πολλές τεράστιες, μακροπρόθεσμες προκλήσεις.
Περίπου 700.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν την πόλη της Γάζας και τις γύρω περιοχές τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου. Ένας άγνωστος αριθμός, ίσως και 400.000, έμεινε στη θέση του.
Μερικές από τις περιοχές καταστράφηκαν, ενώ άλλες έχουν μετα βίας επιζήσει. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι περίπου το 70% των κτιρίων της Λωρίδας της Γάζας έχουν υποστεί ζημιές ή καταστραφεί από τον Οκτώβριο του 2023, με πολλές από τις μεγαλύτερες καταστροφές να είναι στο βορρά.
Η Jabaliya, όπου ζούσε ένας πληθυσμός 200.000, περίπου οι μισοί από τους οποίους ζούσαν σε έναν από τους παλαιότερους και μεγαλύτερους προσφυγικούς καταυλισμούς της Γάζας, έχει ουσιαστικά καταστραφεί. Είναι σαφές ότι για πολλούς ανθρώπους, οι μέρες που ζουν σε μια σκηνή δεν έχουν τελειώσει.
Το Κυβερνητικό Γραφείο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης της Γάζας που διευθύνεται από τη Χαμάς, έχει απευθύνει επείγουσα έκκληση για 135.000 σκηνές και τροχόσπιτα.
Ο ΟΗΕ λέει ότι είναι πλέον σε θέση να φέρει 20.000 σκηνές που έχουν κολλήσει στα σύνορα από τον Αύγουστο, μαζί με μεγάλες ποσότητες μουσαμάδων και στρώματα. Αλλά λέει ότι θα δυσκολευτεί να καλύψει την ξαφνική ζήτηση για καταφύγια.
"Απλώς δεν υπάρχουν τόσες πολλές κατασκευασμένες σκηνές για επιχειρήσεις βοήθειας πουθενά στον κόσμο", είπε ο κ. Ρόουζ.
Οι άνθρωποι που κατάφεραν να παραμείνουν στο βορρά κατά τη διάρκεια του πολέμου φοβούνται ότι η πίεση για στέγαση, η οποία ήταν ήδη έντονη, θα επιδεινωθεί καθώς οι άμαχοι επιστρέφουν σε σπίτια που εγκαταλείφθηκαν πριν από έναν χρόνο.
"Υπάρχει τεράστιο πρόβλημα επειδή οι άνθρωποι συνήθιζαν να μένουν σε σπίτια συγγενών ή φίλων που βρίσκονται στο νότο", λέει η Asmaa Tayeh, της οποίας η οικογένεια αναγκάστηκε να φύγει από την Jabaliya, αλλά δεν έφυγε ποτέ από το βορρά.
"Τώρα πρέπει να αδειάσουν αυτά τα σπίτια και να δωθούν πίσω στους ιδιοκτήτες τους. Άρα ξεκίνησε ένα νέο είδος εκτόπισης."
Η Asmaa λέει ότι τέσσερις οικογένειες ζουν ήδη στο κτήριο της με άλλες τρεις να αναμένονται σύντομα. Η έλλειψη χώρου και η ιδιωτικότητα, λέει, έχουν ήδη οδηγήσει σε εντάσεις.
Η επιστροφή των προσφύγων έχει και άλλα καταστροφικά αποτελέσματα. «Πήγα στην αγορά σήμερα για να αγοράσω κατεψυγμένα ψάρια για πρώτη φορά», λέει η Asmaa. «Αλλά ήδη οι πωλητές ανεβάζουν τις τιμές».
Αναμένεται επίσης να αυξηθεί η πίεση στις ήδη σπάνιες παροχές νερού και ηλεκτρισμού. Όμως, παρ' όλες τις πολυαναμενόμενες δυσκολίες, όσοι επιστρέφουν μιλούν, μερικές φορές με πολύ αισιόδοξους όρους, για την ανακούφιση και την αίσθηση της προσδοκίας τους.
"Είμαστε πολύ χαρούμενοι που επιστρέφουμε στο βορρά, όπου επιτέλους μπορούμε να βρούμε παρηγοριά", είπε μια γυναίκα στο BBC.
Σύμφωνα με πρόσφατες μαρτυρίες από το Beit Hanoun, στην μακρινή βορειοανατολική γωνία της Λωρίδας της Γάζας κοντά στα σύνορα με το Ισραήλ, η πόλη είναι αγνώριστη.
Πληροφορίες: BBC