Η ανακύκλωση αποτελεί έναν ...
από τους βασικότερους πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης, ωστόσο στην Ελλάδα εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις και περιθώρια βελτίωσης.
Γι΄ αυτές τις προκλήσεις που μαστίζουν τον τομέα της ανακύκλωσης συσκευασιών καθώς και τις λύσεις που απαιτούνται για τη βελτίωση του συστήματος μίλησε ο κ. Γιάννης Ραζής, Γενικός Διευθυντής της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ).
Μέσα από τη συζήτηση, ο κ. Ραζής ανέδειξε την αποτελεσματικότητα των δράσεων της ΕΕΑΑ, λέγοντας πως η εταιρεία κατάφερε να ανακυκλώσει, το προηγούμενο έτος, 468.000 τόνους αποβλήτων συσκευασίας έναντι υποχρέωσης 305.000 τόνων, υπερβαίνοντας κατά 153% τον στόχο της.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι δραστηριότητες της ΕΕΑΑ αφορούν μόνο τα απόβλητα συσκευασίας και αποτελούν το 20%-25% κατά βάρος, του συνόλου των απορριμμάτων της χώρας.
Ο κ. Γιάννης Ραζής, Γενικός Διευθυντής της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης
Αναφέρθηκε δε στις προκλήσεις για το 2025, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στην εισφοροδιαφυγή, που αγγίζει το 44%, και ως επακόλουθο της την ελλιπή χρηματοδότηση των σχετικών έργων και των συνεργαζόμενων Δήμων.
Σε αυτό το πλαίσιο υπογράμμισε την ανάγκη για άμεση παρέμβαση της Πολιτείας, εφαρμογή των νέων νομοθετικών μέτρων και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Τέλος, ξεχώρισε ως ένα σημαντικό ζήτημα -εξαιτίας της λανθασμένης χρήσης από τους πολίτες- το λεγόμενο "υπόλειμμα" των Μπλε Κάδων που προκύπτει από υλικά που δεν είναι συσκευασίες και έχουν εσφαλμένα τοποθετηθεί εκεί.
Στη γραμμή αυτή η ΕΕΑΑ συνεχίζει τις ενημερωτικές καμπάνιες ευαισθητοποίησης για την ορθή χρήση των Μπλε Κάδων και την προώθηση της κυκλικής οικονομίας.
1. Πώς θα περιγράφατε την εικόνα της Ανακύκλωσης στην Ελλάδα και ποια είναι η συμβολή της ΕΕΑΑ σε αυτόν τον τομέα;
Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε καταρχάς τις έννοιες της Ανακύκλωσης των κοινών απορριμμάτων και της Ανακύκλωσης Συσκευασιών. Οι δύο έννοιες αφορούν παράλληλους, αλλά διαχωρισμένους στόχους, για τους οποίους είναι απολύτως διακριτή η ευθύνη επίτευξής τους.
Οι δραστηριότητες της ΕΕΑΑ, που υλοποιούνται με τη συνεργασία της ΚΕΔΕ και 314 Δήμων, αφορούν μόνο τα απόβλητα συσκευασίας, και αποτελούν μέρος, το 20%-25% κατά βάρος, του συνόλου των απορριμμάτων της Ελλάδας.
Συνεπώς οι γνωστοί σε όλους μας Μπλε Κάδοι και Κώδωνες δέχονται συσκευασίες από χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο και γυαλί. Σε αυτή λοιπόν την κατηγορία, στην Ανακύκλωση Συσκευασιών, το προηγούμενο έτος, η ΕΕΑΑ πέτυχε την ανακύκλωση 468 χιλ. τόνων έναντι υποχρέωσης 305 χιλ. τόνων, αγγίζοντας το 153% του στόχου της. Η ΕΕΑΑ, δηλαδή, καταγράφει σημαντικά μεγαλύτερο αποτέλεσμα από το στόχο και τη νομική υποχρέωση των συμβεβλημένων παραγωγών.
Το υπόλοιπο 75%-80% των απορριμμάτων αποτελείται κυρίως από βιοαπόβλητα (π.χ. υπολείμματα τροφών και λοιπά ζυμώσιμα) και άλλα υλικά που δεν είναι συσκευασίες και δεν ανήκουν στην ευθύνη της ΕΕΑΑ, αλλά στην ευθύνη της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων, δεν εμπίπτει στις δραστηριότητες της ΕΕΑΑ.
Η ευθύνη για τη διαχείριση αυτών των αποβλήτων βαραίνει τους αρμόδιους φορείς, οι οποίοι καλούνται να ενισχύσουν τις υποδομές και τις δράσεις τους για την προώθηση της Ανακύκλωσης συνολικά και προς την κατεύθυνση αυτή είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί βήματα προόδου.
Κατά συνέπεια αν και εύλογα η έννοια της Ανακύκλωσης για τους πολίτες σχεδόν ταυτίζεται με τους Μπλε Κάδους, πρέπει να τονιστεί ότι είναι σφάλμα και δεν αποτυπώνει την πραγματικότητα να συσχετίζεται η υστέρηση της χώρας στην Ανακύκλωση των κοινών απορριμμάτων με τα έργα των Μπλε Κάδων.
Μιλώντας με αριθμούς σχετικά με την Ανακύκλωση Συσκευασιών, κάθε ημέρα εκτελούνται περισσότερα από 400 δρομολόγια συλλογής του περιεχομένου των Μπλε Κάδων που κατευθύνονται στα 32 Κέντρα Διαλογής σε όλη τη χώρα, ενώ από την έναρξη λειτουργίας της το 2003 έως και σήμερα η ΕΕΑΑ έχει διαθέσει περισσότερα από 400 εκατ. € για επενδύσεις και λειτουργικές δαπάνες, προκειμένου το αδειοδοτημένο από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕOAN) σύστημά της να μπορεί να ανταποκριθεί και να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των πολιτών.
2. Ποιες είναι οι προκλήσεις του αντιμετωπίζει η Ανακύκλωση Συσκευασιών το 2025;
Η Ανακύκλωση Συσκευασιών αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις στη χώρα μας. Η συνεχιζόμενη επί πολλά χρόνια οικονομική ανισορροπία μεταξύ των αναγκαίων πόρων για την ανακύκλωση και των εσόδων που συγκεντρώνονται μέσω των τιμών εισφοράς, τις οποίες καθορίζει η Πολιτεία, επέφερε αρνητικές επιπτώσεις στην περαιτέρω ανάπτυξη και στο μέλλον της Ανακύκλωσης Συσκευασιών.
Το πλέον σημαντικό πρόβλημα που έχει τεθεί επανειλημμένα στις αρμόδιες αρχές είναι η υψηλότατη εισφοροδιαφυγή από τις επιχειρήσεις που δεν συμμετέχουν σε κανένα σύστημα ανακύκλωσης, η οποία ανέρχεται στο 44% σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, με αποτέλεσμα να χάνονται σημαντικά έσοδα, που υπολογίζονται σε περίπου 25 εκατ. € ετησίως.
Το πρόβλημα αυτό έχει αποτέλεσμα την ελλιπή χρηματοδότηση των σχετικών έργων και των συνεργαζόμενων Δήμων. Η άμεση παρέμβαση της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης, η επιτάχυνση των αποφάσεων, καθώς και η ισότιμη εφαρμογή του κανονιστικού πλαισίου, κρίνονται μείζονος σημασίας για την αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας της Ανακύκλωσης Συσκευασιών στη χώρα.
Ακόμα και η θετική πρόσφατη πρωτοβουλία της Πολιτείας που στοχεύει στην καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής από τις υπόχρεες επιχειρήσεις, μέσω της διασύνδεσης του Εθνικού Μητρώου Παραγωγών (Ε.Μ.ΠΑ) με το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ), χρειάζεται, αφού υλοποιηθεί, να αξιολογηθεί ως προς την αποτελεσματικότητα του ελέγχου της και να διασφαλιστεί ότι θα αποφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα στο δημόσιο λόγο διατυπώνονται από την Πολιτεία επιπλέον μέτρα στο πλαίσιο της νέας νομοθεσίας, που σκοπεύουν στην επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ανακύκλωση Συσκευασιών.
Εφόσον αυτά τα μέτρα υλοποιηθούν, θεωρούμε ότι θα βοηθήσουν στην περαιτέρω ανάπτυξη και εκσυγχρονισμό της Ανακύκλωσης Συσκευασιών. Οφείλουμε όμως να υπογραμμίσουμε ότι για να αλλάξει το τοπίο απαιτούνται, το συντομότερο, αποφάσεις των αρμόδιων αρχών, οι οποίες δεν έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα.
Ως ΕΕΑΑ διατηρούμε ενεργό ρόλο και δηλώνουμε πρόθυμοι να συμμετάσχουμε στον διάλογο και τις πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη βελτίωση των διαδικασιών Ανακύκλωσης Συσκευασιών, για τις οποίες ορίζεται και η ευθύνη της.
Ωστόσο, είναι απαραίτητο όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να αναλάβουν τις ευθύνες τους, ώστε να ξεπεραστούν τα εμπόδια και να ενισχυθεί το έργο της ανακύκλωσης στη χώρα μας.
3. Μπορείτε να μας αναφέρετε ένα σημαντικό λειτουργικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Μπλε Κάδος;
Ένα από τα πλέον σημαντικά λειτουργικά προβλήματα είναι το υπόλειμμα στους Μπλε Κάδους. Αποτελείται από υλικά που δεν είναι συσκευασίες, όπως κοινά απορρίμματα και άλλα υλικά που εσφαλμένα έχουν τοποθετηθεί εκεί.
Επιπλέον πρόβλημα είναι η μη συνεπής αποκομιδή τόσο των ανακυκλώσιμων υλικών όσο και των κοινών απορριμμάτων, λειτουργία που ανήκει στην ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Παρά τις δυσκολίες αυτές, υπογραμμίζεται ότι οι τόνοι αποβλήτων συσκευασίας και λοιπών υλικών που ανακυκλώνονται κάθε χρόνο από τις δραστηριότητες της ΕΕΑΑ και καταγράφονται στα αποτελέσματά μας, δεν περιλαμβάνουν αυτά τα μη χρήσιμα υλικά, δηλαδή το υπόλειμμα έχει διαχωριστεί και δεν προσμετράται.
Από την πλευρά μας, συνεχίζουμε δυναμικά τις καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών σχετικά με την ορθή χρήση των Μπλε Κάδων και Κωδώνων, τη σημασία της κυκλικής οικονομίας, και της σωστής διαχείρισης αποβλήτων.
Η καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης είναι ο βασικός μοχλός, ώστε να υιοθετηθούν συμπεριφορές φιλικές προς το περιβάλλον για ένα βιώσιμο μέλλον. Η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων προς αυτή την κατεύθυνση είναι απαραίτητη.