Σε έναν πρόσθετο ...
δημοσιονομικό χώρο της τάξης των 1,2-1,3 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου 0,6-0,7% του ΑΕΠ για το 2020, που θα της επιτρέψει κάποια ευχέρεια στην εφαρμογή των σχεδίων της για φοροελαφρύνσεις, προσβλέπει η κυβέρνηση, παρά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δεσμεύθηκε την Πέμπτη, κατά τη συνάντησή του με τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ, ότι θα τηρήσει τον στόχο για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ και το 2020.
«Προφανώς θα σηκώσουμε το θέμα αυτό, από τη στιγμή που δεν θέτουμε θέμα μείωσης των στόχων για το 2020», διαμηνύουν κυβερνητικές πηγές.
Ο χώρος αυτός, εφόσον εξασφαλισθεί, θα προέλθει από τις ισόποσες ετήσιες επιστροφές των κερδών των κεντρικών τραπεζών της Ευρωζώνης από ελληνικά ομόλογα (SMPs και ANFAs), οι οποίες –με τα σημερινά δεδομένα– δεν εγγράφονται στα έσοδα του προϋπολογισμού.
Η πρακτική αυτή εξετάζεται πλέον να αλλάξει και σύμφωνα με πληροφορίες από ευρωπαϊκές πηγές το θέμα είναι πιθανό να συζητηθεί στο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου. Σε μια τέτοια περίπτωση, η οριστική απόφαση για το τεχνικό κομμάτι της λύσης αναμένεται τον Ιανουάριο του επόμενου έτους.
Στην ουσία, μια πιθανή αποδοχή του αιτήματος θα ισοδυναμεί με έμμεση μείωση του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 2,8-2,9% του ΑΕΠ. Από κει και πέρα, εφόσον όλα πάνε καλά, η κυβέρνηση θα μπορέσει να διεκδικήσει περαιτέρω μείωση για το 2021 και το 2022.
Η έκθεση χρέους
Την ελληνική διεκδίκηση αναμένεται να διευκολύνει, εξάλλου, η νέα, επικαιροποιημένη ανάλυση βιωσιμότητας χρέους, η οποία πιθανώς θα συνοδεύει την έκθεση της 4ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης των θεσμών. Δεδομένης της μεγάλης πτώσης των επιτοκίων δανεισμού όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και του ESM, η εικόνα της βιωσιμότητας αναμένεται βελτιωμένη, καθιστώντας λιγότερο πιεστική την ανάγκη για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα.
Τα πρωτογενή πλεονάσματα είναι η ελληνική συνεισφορά στην εξασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους και γι’ αυτό αντιμετωπίζονται σαν «τα ιερά και τα όσια» της συμφωνίας, που δύσκολα θα αλλάξει.
Ωστόσο, από τη στιγμή που η ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους θα δείχνει ότι η εικόνα έχει βελτιωθεί, οι δανειστές θα μπορούν, αν όχι να προχωρήσουν άμεσα σε μείωση του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων, τουλάχιστον να αποδεχθούν τον συνυπολογισμό των SMPs και ΑΝFAs στα έσοδα του προϋπολογισμού.
Πάντως, ακόμη και ο συνυπολογισμός SMPs και ANFAs δεν εξασφαλίζει τόσο μεγάλα περιθώρια, ώστε να ξεδιπλωθεί εντός του 2020 όλο το πρόγραμμα ελαφρύνσεων της κυβέρνησης. Ετσι, οι εξαγγελίες στις οποίες θα προχωρήσει ο πρωθυπουργός το προσεχές Σάββατο από το βήμα της ΔΕΘ θα είναι καλά ζυγισμένες, ώστε να μην προκαλέσουν αντίδραση των δανειστών.
Η τακτική της κυβέρνησης είναι ξεκάθαρα να προχωρήσει κατόπιν συνεννόησης και με συναίνεση. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν ελαφρύνσεις στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, οι οποίες θα αποτυπωθούν στο φορολογικό νομοσχέδιο, σε ένα μήνα.
Από τις πλέον σίγουρες θεωρούνται οι φοροελαφρύνσεις που αποσκοπούν στην τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας και, συγκεκριμένα, η μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων και η ελάφρυνση της οικοδομής. Συζητούνται επίσης ελαφρύνσεις στο εισόδημα.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της προηγούμενης κυβέρνησης τα μέτρα του Μαΐου (μειώσεις ΦΠΑ και συντάξεις), μαζί με τη μη μείωση του αφορολογήτου, κόστιζαν στον προϋπολογισμό του 2020 3,4 δισ. ευρώ, όταν ο διαθέσιμος χώρος υπολογιζόταν στα 800 εκατ. ευρώ. Επομένως, υπήρχε κενό ακόμη και χωρίς τις πρόσθετες φοροελαφρύνσεις που σχεδιάζει τώρα η κυβέρνηση.
Αν όμως ο φετινός προϋπολογισμός εκτελεσθεί χωρίς υπερβάσεις, όπως ελπίζεται, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα και εφόσον προχωρήσουν τα μέτρα περιορισμού των δαπανών και διεύρυνσης της φορολογικής βάσης που σχεδιάζει η κυβέρνηση τα δεδομένα αλλάζουν.
Στο οικονομικό επιτελείο εργάζονται εντατικά αυτή την περίοδο για να προετοιμάσουν τα προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης, που ξεκινά σε επίπεδο τεχνικών ομάδων στις 16 Σεπτεμβρίου και σε επίπεδο επικεφαλής στις 23 Σεπτεμβρίου. Άλλωστε, η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων είναι και προϋπόθεση επιστροφής των SMPs και ΑΝFAs.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σε επίπεδο θεσμών επανεξετάζονται ήδη οι αρχικές εκτιμήσεις της Κομισιόν για δημοσιονομικό κενό φέτος και τον επόμενο χρόνο της τάξης του 1,1-1,5% του ΑΕΠ, μεταξύ άλλων και γιατί δεν θεωρείται πλέον πιθανό να έχει αρνητική επίπτωση στα έσοδα η ρύθμιση των 120 δόσεων.
Για τις φοροελαφρύνσεις του 2020, ωστόσο, οι θεσμοί περιμένουν να ακούσουν πρώτα τι θα εξαγγείλει η κυβέρνηση για να διαπιστώσουν κατά πόσον υπάρχει περιθώριο να εφαρμοστούν.
Αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων
Μία από τις κινήσεις στις οποίες η κυβέρνηση θα προχωρήσει άμεσα είναι η κατάθεση νέου σχεδίου για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Ο πρωθυπουργός είπε ότι η κυβέρνηση θέλει να κλείσει γρήγορα την 4η αξιολόγηση και η ρύθμιση εκκρεμοτήτων όπως αυτή έχει προτεραιότητα. Παράλληλα, η έγκριση του σχεδίου του ΤΧΣ (APS) για τα κόκκινα δάνεια τοποθετείται έως το τέλος Σεπτεμβρίου, ενώ πρόοδος σημειώνεται στα μέτωπα του Ελληνικού και της ΔΕΗ.