Τι σχεδιάζει η Τουρκία στην περιοχή του Καστελλόριζου;

Το σημερινό άρθρο για τις ...

δραστηριότητες της Τουρκίας, με έρευνες υδρογονανθράκων στις περιοχές μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου, γράφεται με αφορμή δημοσίευμα της «Κ» στις 28/7/2019, όπου ο έγκριτος δημοσιογράφος Βασίλης Νέδος, κάτω από τον τίτλο «Η Αγκυρα σχεδιάζει έρευνες νοτίως του Καστελλόριζου», παρουσιάζει τα σχέδια της Τουρκίας να επιχειρήσει μέσα στον Αύγουστο σεισμικές έρευνες, με το νέο σεισμογραφικό σκάφος «Ορούτς Ρέις», στην περιοχή μεταξύ Ρόδου και νότια του Καστελλόριζου. 

Με την παρέμβασή μου θέλω να ενισχύσω το δημοσίευμα και να παραθέσω στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν ότι η Τουρκία, μέσω της κρατικής εταιρείας πετρελαίου (TPAO), έχει ήδη διεξαγάγει σεισμικές έρευνες στην επίμαχη περιοχή, έχει ήδη αξιολογήσει τα ευρήματά τους και τώρα προχωρεί σε συμπληρωματικές έρευνες για να επιλέξει γεωτρητικούς στόχους.

Από το 2010, που έχω τη δυνατότητα να εκφράζω δημόσια τις θέσεις μου, έχω αναλύσει την τακτική και τις συμπεριφορές της Τουρκίας στον τομέα των ερευνών υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες περιοχές άμεσου ενδιαφέροντος της Ελλάδας και της Κύπρου, όπως αυτές καθορίζονται από το Δίκαιο της Θάλασσας (Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών – Montego Bay -1982). Η τακτική αυτή συνοψίζεται ως εξής:

α) Εκδοση χαρτών παραχωρήσεων στην τουρκική εταιρεία πετρελαίου με ανακοινώσεις σε διεθνή φόρουμ, περιοδικά κ.λπ., δημιουργώντας αρχικά σύγχυση και αμφισβητήσεις για την κυριαρχία επί των περιοχών.

β) Στο επόμενο στάδιο, για να εδραιώσει τη θέση της, προχωρεί σε σεισμικές έρευνες για προσδιορισμό θέσεων γεωτρήσεων. Γνωρίζοντας την άρνηση των διεθνών εταιρειών σεισμικών καταγραφών να επιχειρήσουν σε αμφισβητούμενες περιοχές έχει προμηθευτεί δικά της σεισμογραφικά σκάφη, εξοπλίζοντας την TPAO.

γ) Το προτελευταίο στάδιο είναι οι γεωτρήσεις, τις οποίες διεξάγει πάλι με ιδιόκτητα γεωτρητικά σκάφη για τους ίδιους λόγους. Αυτό συντελείται σήμερα στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας με τα ιδιόκτητα γεωτρύπανα της TPAO, «Φατίχ» και «Γιαβούζ». Απώτερος στόχος, εφόσον υπάρξει ανακάλυψη υδρογονανθράκων είναι η οριστικοποίηση των τετελεσμένων με εγκατάσταση εξεδρών παραγωγής, για 25-30 τουλάχιστον χρόνια.

Οι παραπάνω δραστηριότητες της TPAO συνοδεύονται πάντα με πολυάριθμα πολεμικά πλοία για να δημιουργείται σκηνικό φόβου, τρόμου και έντασης, για άσκηση πίεσης επί των νόμιμων ιδιοκτητών των περιοχών, αλλά και των εταιρειών που δραστηριοποιούνται νόμιμα στις περιοχές που επιβουλεύεται η Τουρκία. 

Στη χειρότερη περίπτωση για την Τουρκία, ζητείται επίμονα από τους γείτονές της αρχικά να «παγώσουν» τις δραστηριότητές τους και στη συνέχεια να προχωρήσουν σε συνεκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων, (οι οποίοι όμως με βάση το διεθνές δίκαιο δεν της ανήκουν  «Kazan-kazan»).

Ας δούμε λοιπόν τι συμβαίνει σήμερα στην περιοχή Ρόδου-Καστελλόριζου, έχοντας υπόψη τα ανωτέρω. Το πρώτο στάδιο με την έκδοση χαρτών παραχωρήσεων και εκχώρηση δικαιωμάτων ερευνών στην TPAO έχει γίνει προ πολλού. 

Προς απόδειξη παρουσιάζω τον Χάρτη 1 με τις παραχωρήσεις που χορήγησε η τουρκική κυβέρνηση στην κρατική της εταιρεία πετρελαίου (TPAO), στις οποίες περιλαμβάνονται και οι περιοχές μεταξύ Ρόδου –Καστελλόριζου και ανατολικότερα μέχρι την Κύπρο. 

Πέραν αυτού φρόντισε, μέσω του ελεγχόμενου ψευδοκράτους της κατεχόμενης Βόρειας Κύπρου, να εκχωρηθεί και το μεγαλύτερο μέρος της νότιας ΑΟΖ της Κύπρου στην TPAO. Ως γνωστόν, στην περιοχή αυτή ενεργούν διεθνείς εταιρείες πετρελαίου με συμβάσεις που έχουν υπογραφεί με τη νόμιμη κυβέρνηση της Κύπρου. 

Οι αλληλοεπικαλύψεις και παράνομες δραστηριότητες της TPAO δημιούργησαν σκηνικό σύγχυσης και αβεβαιότητας. Παρ’ όλα αυτά η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει το ενεργειακό της πρόγραμμα.

Η αδράνεια της Ελλάδας να αντιδράσει στο πρώτο στάδιο, έφερε το δεύτερο, που είναι οι σεισμογραφικές έρευνες για διερεύνηση της περιοχής και εντοπισμό γεωτρητικών στόχων. Και αυτό ξεκίνησε προ ολίγων ετών. 

Για να μην έχουμε αμφιβολία παρουσιάζω τον επόμενο Χάρτη 2, τον οποίο δανείζομαι από το διεθνές επιστημονικό περιοδικό Marine Geology τεύχος 395, όπου ο έμπειρος συνάδελφος A.E. Aksu και η ομάδα του αναλύουν τα αποτελέσματα των σεισμικών ερευνών της TPAO στην περιοχή του Καστελλόριζου, (την TPAO αναφέρουν και ευχαριστούν για τη συνεισφορά της σε πολλά σημεία του κειμένου).

Για τους γνωρίζοντες την επιστήμη των ερευνών υδρογονανθράκων παραθέτω ένα από τα σεισμικά προφίλ της περιοχής Καστελλόριζου που έγιναν από την TPAO, όπου φαίνεται ότι η περιοχή έχει χαρακτηριστικά και προϋποθέσεις για ύπαρξη ολοκληρωμένων πετρελαϊκών συστημάτων, έχει διαφυγές υδρογονανθράκων σε λασποηφαίστεια και τέλος έχει ανάλογα γνωρίσματα με περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, όπου έγιναν ανακαλύψεις κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, άρα έχει μεγάλες πετρελαιοδυνατότητες.

Από τη στιγμή που η TPAO πιστοποίησε τις πετρελαιοδυνατότητες της περιοχής, είναι βέβαιο ότι θα επιχειρήσει συμπληρωματικά σεισμικά ή ακόμα και σεισμικά τριών διαστάσεων (3D) για να προσδιορίσει γεωτρητικούς στόχους. 

Γι’ αυτό πιστεύω ότι οι πληροφορίες του κ. Βασίλη Νέδου για επικείμενες σεισμικές έρευνες ανατολικά του 28ου μεσημβρινού θα πρέπει να αναφέρονται στον σχεδιασμό της TPAO για συμπληρωματικές σεισμικές έρευνες, αναγκαίες για τον προσδιορισμό θέσεων γεωτρήσεων. 

Οι γεωτρήσεις θα ακολουθήσουν επί των στόχων που θα προσδιοριστούν και τα τετελεσμένα θα συντελεστούν όπως τα σχεδίασε η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη την αδράνεια της Ελλάδας (αν φυσικά συνεχίσει να αδρανεί).

Ανάλογος σχεδιασμός έχει γίνει και στην περιοχή της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπου αφού προηγήθηκαν οι χάρτες και οι σεισμικές έρευνες,(αρχικές και συμπληρωματικές), ξεκίνησαν(;) οι γεωτρητικές εργασίες του «Φατίχ» και του «Γιαβούζ» στις συγκεκριμένες θέσεις (Χάρτης 3), ενώ το σεισμογραφικό «Μπαρμπαρός» συνεχίζει με νέες έρευνες για προσδιορισμό νέων γεωτρητικών στόχων.

Γνωρίζοντας την επιστήμη και τις διαδικασίες έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων μπορούμε να προβλέψουμε τις κινήσεις της Τουρκίας στην περιοχή. Αυτό είχα κάνει και δημοσιεύσει από το 2010, ξεκινώντας από την «Κ». 

Η Τουρκία είναι απόλυτα εξαρτημένη από εισαγωγές φυσικού αερίου, αναγκαίου για να κινήσει την τεράστια βιομηχανία της και να στηρίξει την οικονομική της ανάπτυξη. 

Το θέμα της ασφάλειας του ενεργειακού της εφοδιασμού και η πάγια επεκτατική και αναθεωρητική πολιτική που τη διέπουν, την οδηγούν στην παρατηρούμενη επιθετική πολιτική στον τομέα των ερευνών υδρογονανθράκων.

Αρχικά ξεκίνησε στο Αιγαίο και κατάφερε να «παγώσει» τις έρευνες πέραν των 6 μιλίων. Συνέχισε στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά τις ανακαλύψεις σημαντικών κοιτασμάτων, με τον πιο αδύναμο κρίκο της περιοχής, την Κυπριακή Δημοκρατία, της οποίας κατέχει στρατιωτικά το βόρειο τμήμα. Τώρα θέλει να δοκιμάσει τις αντοχές της Ελληνικής Δημοκρατίας στην περιοχή Ρόδου-Καστελλόριζου. 

Ας έχουμε κατά νου ότι η Τουρκία σχεδιάζει μακροχρόνια και ξέρει να υλοποιεί τους στόχους της, όσο χρόνο και να χρειαστεί, περιμένοντας ευκαιρίες, που συνήθως προσφέρουν οι αντίπαλοί της. Η TPAO είναι πολύ καλή εταιρεία πετρελαίου, άριστα στελεχωμένη και κατάλληλα εξοπλισμένη. Ας μην την υποτιμούμε, αλλά και ας μην υποχωρούμε.

Η 45ετής εμπειρία μου στον τομέα της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων, η προϋπηρεσία μου σε θέσεις ευθύνης και τα ιδιαίτερα «μαθήματα» από τις επιπτώσεις της τουρκικής πολιτικής και από τα λάθη και τις παραλείψεις της ελληνικής πλευράς, στο Αιγαίο και στην ιδιαίτερη πατρίδα μου Κύπρο, με αναγκάζουν «να κρούω συνεχώς τον κώδωνα του κινδύνου».

* Ο δρ Κωνσταντίνος Νικολάου είναι γεωλόγος πετρελαίων - ενεργειακός οικονομολόγος.