Όταν, το 2016, έφθασε στην ...
Greek-town του Σικάγο η είδηση πως μια Ελληνοαμερικανίδα είχε καταφέρει να γίνει η πρώτη γυναίκα ολυμπιονίκης των ΗΠΑ στο άθλημα της πάλης, έσπευσα αμέσως στο Διαδίκτυο για να μάθω περισσότερα. Μέσω του YouTube παρακολούθησα την Helen Maroulis να παλεύει για το ολυμπιακό χρυσό μετάλλιο και να κερδίζει την τριπλή πρωταθλήτρια από την Ιαπωνία – ευρέως γνωστή με το ψευδώνυμο «Γιοσίντα η αήττητη».
Ήταν ένα συγκλονιστικό θέαμα, μια υπέροχη έκθεση του ανθρώπινου νου και σώματος, καθώς και μια επιβεβαίωση της πεποίθησής μου πως οι μετανάστες και οι απόγονοι τους γράφουν Ιστορία στην Αμερική.
Στο πρόσωπο και τα σγουρά μαλλιά της Helen, είδα την γιαγιά της και συνονόματη Ελένη Μαρούλη – μια στωική Ελληνίδα που μετανάστευσε στις ΗΠΑ από το μικρό νησί του Καλάμου στο Ιόνιο, κάποια στιγμή στα τέλη της δεκαετίας του ’60.
Και οι δύο οικογένειές μας μετανάστευσαν στις ΗΠΑ έπειτα από τον νέο νόμο μετανάστευσης και ιθαγένειας του προέδρου Τζόνσον το 1965, που σταμάτησε τον περιορισμό των μεταναστών από τον Νότο της Ευρώπης.
Αποφάσισα λοιπόν να κανονίσω μια συνάντηση μαζί της στα προάστια της Ουάσιγκτον, σε ένα συγκρότημα διαμερισμάτων που φιλοξενεί αρκετές ελληνικές οικογένειες.
Σκληρή δουλειά και θυσίες
Η εικόνα της γυναίκας που συνάντησα απείχε πολύ από αυτό που οραματιζόμουν ως αρχέτυπο μιας πρωταθλήτριας πάλης. Κομψή, όμορφη, χαριτωμένη και ευγενική, με ίχνη μιας παιδικής εσωστρέφειας στο ενήλικο της χαμόγελο.
Οι γονείς της, περήφανοι αλλά ταυτόχρονα μετρημένοι, μιλούν εκτεταμένα για τη σκληρή δουλειά και τις θυσίες που οδήγησαν την κόρη τους σε δύο παγκόσμια πρωταθλήματα και ένα ολυμπιακό χρυσό.
Μια ματιά στους τοίχους του σπιτιού της το αποδεικνύει – κρεμασμένα βρίσκονται εκατοντάδες μετάλλια, κορδέλες και ζώνες, το καθένα από τα οποία αντιπροσωπεύει ένα βήμα στο μακρύ ταξίδι της επιτυχίας της Helen.
Η πρωταθλήτρια πάτησε στο στρώμα της πάλης για πρώτη φορά όταν ήταν μόλις 7 ετών και εξαιρετικά ντροπαλή, για να βοηθήσει τον αδερφό της, ο οποίος έκανε εξάσκηση, και από νωρίς ένιωσε πως ανήκε στον κόσμο του δύσκολου αυτού αθλήματος.
Ωστόσο, οι προκλήσεις ήταν αμέτρητες. Ως μία εκ των μόλις δύο παλαιστριών στο Μέριλαντ, όπου κατοικούσε, σε όλη την ανήλικη καριέρα της έπρεπε να παλεύει σχεδόν εξ ολοκλήρου με αγόρια.
Οι προκαταλήψεις εναντίον των γυναικών, τα θεσμικά εμπόδια, η κακομεταχείριση από τους συναθλητές της, οι προσβολές από τους προπονητές, οι απειλές από γονείς αντιπάλων παιδιών – τίποτα δεν έπληξε τη νεαρή αθλήτρια.
Στα 16 της χρόνια, η Helen μετακόμισε χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι της, στην πολιτεία του Μίσιγκαν, για να προπονηθεί στο Ολυμπιακό Κέντρο Εκπαίδευσης των ΗΠΑ – έκτοτε ζει με μια βαλίτσα στο χέρι. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο Missouri Baptist University του Σεντ Λούις και αργότερα στο Πανεπιστήμιο Simon Fraser του Καναδά, απέσπασε συνολικά τέσσερις αμερικανικούς τίτλους πρωταθλημάτων γυναικών στο πανεπιστημιακό επίπεδο, και από τότε το μονοπάτι της στο άθλημα της πάλης είναι μονάχα ανοδικό.
Από όλες τις απόψεις, η Helen έχει προσφέρει πολλά στην πάλη γυναικών στις ΗΠΑ, όχι μόνο μέσω των διακρίσεων και των θεσμικών αλλαγών, αλλά παράλληλα εμπνέοντας εκατοντάδες κορίτσια να ακολουθήσουν το άθλημα. Μάλιστα, πλέον η γυναικεία πάλη στο γυμνάσιο είναι από τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα αθλήματα στη χώρα.
Ωστόσο, η ίδια διστάζει να πιστωθεί αυτή την εξέλιξη. Ευχαριστεί βαθιά τους γονείς της και τους προπονητές της, που, όπως λέει η ίδια, «της χάρισαν το δικαίωμα να παλεύει». Ταυτόχρονα, δεν έχει ξεχάσει τις ρίζες της: η Helen επισκέπτεται τακτικά τον Κάλαμο, και οι κάτοικοι του νησιού ανταποδίδουν τα θερμά της συναισθήματα με μια ετήσια παρέλαση στο όνομα της.
Το μέλλον της Ελένης στο άθλημα της πάλης, όπως ακριβώς και το ταξίδι της μέχρι σήμερα, θα καθοριστεί βήμα προς βήμα. Σχεδιάζει να συνεχίσει να αγωνίζεται μέχρι και το 2020 και να συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς του Τόκιο.
Η συνέχειά της θα επανεκτιμηθεί στην πορεία. Ανεξάρτητα από τα μελλοντικά σχέδια και επιτεύγματά της, ωστόσο, η Ελένη θα είναι πάντα η κοπέλα που καθάρισε το μονοπάτι για χιλιάδες κορίτσια για να συνεχίσουν τα όνειρά τους στο άθλημα της πάλης.
Θα είναι πάντα η πρώτη γυναίκα χρυσή ολυμπιονίκης για τις ΗΠΑ και η κόρη μιας οικογένειας Ελλήνων μεταναστών που έγραψε τη δική της ιστορία για την Αμερική.
* Πρώην πρόεδρος του Εθνικού Ελληνικού Μουσείου του Σικάγου.