Εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία στην ...
αρμόδια κοινοβουλευτική Επιτροπή η Συμφωνία των Πρεσπών και τώρα πλέον το ενδιαφέρον όλων στρέφεται στην κρίσιμη συνεδρίαση της Ολομέλειας από το πρωί της Τετάρτης.
Επικαλούμενος τις τοποθετήσεις των βουλευτών που έλαβαν το λόγο από χθες το απόγευμα, ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων Κ. Δουζίνας ανέφερε κλείνοντας τις εργασίες ότι προκύπτει έγκριση «κατά πλειοψηφία» του κυρωτικού προς τη Συμφωνία, νομοσχεδίου.
Για «επιτυχημένη συμφωνία» μίλησε στην καταληκτική του ομιλία ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γ. Κατρούγκαλο.
Νωρίτερα, εντάσεις είχαν προκαλέσει αφενός η άρνηση της κυβέρνησης να καταθέσει επίσημο έγγραφο της ΠΓΔΜ, με το κείμενο του Συντάγματος, όπως αυτό διαμορφώνεται μετά από τις πρόσφατες τροποποιήσεις οι οποίες θα πρέπει να ανταποκρίνονται στο περιεχόμενο της Συμφωνίας των Σκοπίων, αλλά και ορισμένες αναφορές του κ. Γ.Κατρούγκαλου αναφορικά με τον «αυτοπροσδιορισμό» των γειτόνων ως προς την εθνότητα και το όνομά τους.
Το Σύνταγμα
Από νωρίς το πρωί, εκ μέρους της ΝΔ ο κ. Γ. Κουμουτσάκος υπογράμμιζε: «Και πάλι δεν θα έχουμε το νέο κείμενο, το συνολικό κείμενο του Συντάγματος. Είναι αδιανόητο να συζητάμε σε ένα κενό. Πολύ φοβάμαι ότι δεν θα το έχουμε ούτε στην Ολομέλεια. Θα το θέτουμε συνέχεια, αφού είναι απαραίτητο στοιχείο για την εικόνα συνολικής συμφωνίας».
Την ίδια ώρα, πηγές του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σχολίαζαν: «Πληροροφίες που έχουμε είναι ότι το συνταγματικό κείμενο είναι χειρότερο από Συμφωνία των Πρεσπών και γι’ αυτό δεν το δίνουν».
Την ίδια ώρα, πηγές του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σχολίαζαν: «Πληροροφίες που έχουμε είναι ότι το συνταγματικό κείμενο είναι χειρότερο από Συμφωνία των Πρεσπών και γι’ αυτό δεν το δίνουν».
Αντί άλλης απάντησης ο κ. Κατρούγκαλος κατέθεσε στα πρακτικά ένα κείμενο, το οποίο –όπως είπε- είναι το συνταγματικό κείμενο της γείτονος το οποίο εκτύπωσε από κυβερνητική ιστοσελίδα της ΠΓΔΜ.
Το γεγονός ότι το στρατηγείο της ελληνικής διπλωματίας δεν είχε να παρουσιάσει στο Κοινοβούλιο επίσημο έγγραφο που να εξασφάλισε διά της διπλωματικής οδού, και πως κατετέθη κείμενο στα αγγλικά, προκάλεσε –όπως ήταν φυσικό- πολλά αρνητικά σχόλια από την πλευρά της αντιπολίτευσης.
Επιπροσθέτως προκύπτει ότι οι όποιες συνταγματικές αλλαγές δεν ενσωματώθηκαν στον καταστατικό χάρτη της ΠΓΔΜ, αλλά παρατίθενται στο τέλος του αρχικού κειμένου, με τον κ. Κατρούγκαλο να σημειώνει ότι αυτή είναι πάγια πρακτική στη γείτονα – και παρουσιάστηκε και σε προηγούμενες αναθεωρήσεις.
«Ο συνταγματικός τύπος που ακολουθούν στη γειτονική χώρα είναι να μην ενσωματώνουν τις τροπολογίες, αλλά να τις παραθέτουν στο τέλος του συνταγματικού κειμένου. Εξάλλου, οι τροποποιήσεις στο Σύνταγμα παρατίθενται στη ρηματική διακοίνωση που έχει κατατεθεί στη Βουλή», είπε χαρακτηριστικά.
Το γεγονός ότι το στρατηγείο της ελληνικής διπλωματίας δεν είχε να παρουσιάσει στο Κοινοβούλιο επίσημο έγγραφο που να εξασφάλισε διά της διπλωματικής οδού, και πως κατετέθη κείμενο στα αγγλικά, προκάλεσε –όπως ήταν φυσικό- πολλά αρνητικά σχόλια από την πλευρά της αντιπολίτευσης.
Επιπροσθέτως προκύπτει ότι οι όποιες συνταγματικές αλλαγές δεν ενσωματώθηκαν στον καταστατικό χάρτη της ΠΓΔΜ, αλλά παρατίθενται στο τέλος του αρχικού κειμένου, με τον κ. Κατρούγκαλο να σημειώνει ότι αυτή είναι πάγια πρακτική στη γείτονα – και παρουσιάστηκε και σε προηγούμενες αναθεωρήσεις.
«Ο συνταγματικός τύπος που ακολουθούν στη γειτονική χώρα είναι να μην ενσωματώνουν τις τροπολογίες, αλλά να τις παραθέτουν στο τέλος του συνταγματικού κειμένου. Εξάλλου, οι τροποποιήσεις στο Σύνταγμα παρατίθενται στη ρηματική διακοίνωση που έχει κατατεθεί στη Βουλή», είπε χαρακτηριστικά.
Μετά, πάντως, από μια πρώτη ανάγνωση του αγγλικού κειμένου, η βουλευτής του ΚΚΕ Λιάνα Κανέλλη μιλώντας με τους κοινοβουλευτικούς συντάκτες επισήμαινε μεταξύ άλλων ότι υπάρχουν αναφορές και σε Μακεδόνες γειτονικών χωρών, στοιχείο που θεωρείται ότι μπορεί να υποκρύπτει αλυτρωτικές διαθέσεις.
Κράτη και λαοί
Οι τόνοι ανέβηκαν στη συνέχεια, όταν σε παρέμβασή του ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών ανέφερε, με αφορμή την κριτική βουλευτών της αντιπολίτευσης ότι με τη Συμφωνία των Πρεσπών η Ελλάδα παραχωρεί το δικαίωμα στους γείτονες να ονομάζονται Μακεδόνες: «Η Συμφωνία δεν μπορεί να ρυθμίσει θέματα λαού ή έθνους.
Ο λόγος είναι απλός: Τα κράτη αναγνωρίζουν κράτη, όχι λαούς. Τα θέματα ιθαγένειας είναι νομικά θέματα που αφορούν στον δεσμό πολίτη με κράτος, ενώ, αντιθέτως, τα θέματα εθνικής ταυτότητας και ένταξης σε μία εθνότητα είναι θέματα συνείδησης και αυτοπροσδιορισμού».
Για να συνεχίσει: «Οπως έχει πολλές φορές εξηγηθεί και σαφώς αναφέρεται και στη ρηματική ανακοίνωση, η Συμφωνία δεν αναφέρεται σε εθνότητα, αλλά σε ιθαγένεια. Στο διεθνές δίκαιο δεν υπάρχουν γενικώς παραδεδεγμένα χαρακτηριστικά ή γενικά αποδεκτοί ορισμοί του έθνους ή του λαού.
Το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού είναι δικαίωμα αναγκαστικού δικαίου και δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο συμβατικής ρύθμισης. Συνεπώς, η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει και δεν θα μπορούσε να αναγνωρίσει "μακεδονικό έθνος" ή "λαό" με αυτήν τη Συμφωνία».
Ο λόγος είναι απλός: Τα κράτη αναγνωρίζουν κράτη, όχι λαούς. Τα θέματα ιθαγένειας είναι νομικά θέματα που αφορούν στον δεσμό πολίτη με κράτος, ενώ, αντιθέτως, τα θέματα εθνικής ταυτότητας και ένταξης σε μία εθνότητα είναι θέματα συνείδησης και αυτοπροσδιορισμού».
Για να συνεχίσει: «Οπως έχει πολλές φορές εξηγηθεί και σαφώς αναφέρεται και στη ρηματική ανακοίνωση, η Συμφωνία δεν αναφέρεται σε εθνότητα, αλλά σε ιθαγένεια. Στο διεθνές δίκαιο δεν υπάρχουν γενικώς παραδεδεγμένα χαρακτηριστικά ή γενικά αποδεκτοί ορισμοί του έθνους ή του λαού.
Το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού είναι δικαίωμα αναγκαστικού δικαίου και δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο συμβατικής ρύθμισης. Συνεπώς, η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει και δεν θα μπορούσε να αναγνωρίσει "μακεδονικό έθνος" ή "λαό" με αυτήν τη Συμφωνία».
Οι αναφορές αυτές του κ. Κατρούγκαλου προκάλεσε την αντίδραση του Προέδρου των ΑΝΕΛ. Ο κ. Καμμένος που παρακολουθούσε τη συζήτηση από το γραφείο του, εισήλθε εκτάκτως στην αίθουσα της συνεδρίασης και ζητώντας το λόγο είπε: «Παρεμβαίνω διότι άκουσα τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών να δηλώνει στην Επιτροπή ότι είναι δικαίωμα τους να αυτοπροσδιορίζονται ως Μακεδονικός λαός. Εάν είναι δικαίωμά τους αυτό τότε για ποιο λόγο γίνεται η Συμφωνία; Είτε ο υπουργός θα επαναλάβει αυτό που είπε προηγουμένως και άρα δικαιώνονται οι διαφωνίες μας είτε, αν δεν είναι έτσι, να το ανακαλέσει και να πει ότι το είπε κατά λάθος».
Απαντώντας ο κ. Κατρούγκαλος ανέφερε: «Είπα ότι τα κράτη αναγνωρίζουν κράτη, και έχουμε επίλυση erga omnes, της ονομασίας του γειτονικού κράτους, όχι μόνο για την ονομασία αυτή καθεαυτή -Βόρεια Μακεδονία - αλλά υποχρεώνεται το γειτονικό κράτος να αλλάξει σε όλους τους δημόσιους φορείς, σε όλους τους Οργανισμούς, σε όλα τα δημόσια κτίρια, την ονομασία που έχουν τώρα, από Μακεδονία σε Βόρεια Μακεδονία. Με αυτό τον τρόπο τελειώνει η εκκρεμότητα αυτή και η μονοπώληση του ονόματος Μακεδονία από το γειτονικό κράτος.
Αυτή η δέσμευση δεν αφορά μόνο δημόσιους οργανισμούς, δημόσιους φορείς, αφορά και εκείνους τους ιδιωτικούς οι οποίοι χρηματοδοτούνται από το κράτος. Οπουδήποτε λοιπόν υπάρχει ονομασία κράτους, εκεί η συμφωνία είναι ρητή».
Στο πλαίσιο αυτό, επανέλαβε ότι «υπάρχει δικαίωμα ατομικού αυτοπροσδιορισμού. Στα θέματα της ταυτότητας του γειτονικού κράτους μπορούμε να επέμβουμε εκεί που αμφισβητούν τη δική μας ταυτότητα και τη δική μας ιστορία».
Αυτή η δέσμευση δεν αφορά μόνο δημόσιους οργανισμούς, δημόσιους φορείς, αφορά και εκείνους τους ιδιωτικούς οι οποίοι χρηματοδοτούνται από το κράτος. Οπουδήποτε λοιπόν υπάρχει ονομασία κράτους, εκεί η συμφωνία είναι ρητή».
Στο πλαίσιο αυτό, επανέλαβε ότι «υπάρχει δικαίωμα ατομικού αυτοπροσδιορισμού. Στα θέματα της ταυτότητας του γειτονικού κράτους μπορούμε να επέμβουμε εκεί που αμφισβητούν τη δική μας ταυτότητα και τη δική μας ιστορία».
Αναφερόμενος στο ίδιο ζήτημα, ο κ. Σπ. Δανέλλης -ένα από τα πρόσωπα των οποίων το όνομα συζητήθηκε πολύ τις τελευταίες ημέρες, με επίκεντρο τη Συμφωνία των Πρεσπών και την κινητικότητα που αυτή πυροδοτεί στο πολιτικό σύστημα, είπε: «Παρότι ρητά στη Συμφωνία προσδιορίζεται ότι το Μακεδόνας αφορά στον πολίτη της Βόρειας Μακεδονίας, μετά και από την πρόταση των Αλβανών βουλευτών στη Συνταγματική Αναθεώρηση, όπου ρητά αποσαφηνίζεται πως μιλάμε για υπηκοότητα - ιθαγένεια και όχι για εθνικότητα, κάθε συζήτηση για εθνικότητα θα έπρεπε να έχει πάψει».
Για να προσθέσει: «Η στοιχειώδης σύνεση και αίσθηση του εθνικού μας συμφέροντος επιβάλλει τη σταθεροποίηση και βιωσιμότητα της Δημοκρατίας αυτής. Γιατί η ιδέα της μεγάλης Αλβανίας με το Κόσσοβο και το Τέτοβο δεν έπαψε ποτέ να είναι ζητούμενο για την μεγάλη πλειοψηφία των Αλβανών.
Άραγε, έχουμε αντιληφθεί σε τι πραγματικές μελλοντικές περιπέτειες αλυτρωτισμού θα μπαίναμε με μία μεγάλη Αλβανία και μία μεγάλη Βουλγαρία στα βόρεια σύνορά μας;», υποστήριξε μεταξύ άλλων ο κ. Σπ. Δανέλλης.
Για να προσθέσει: «Η στοιχειώδης σύνεση και αίσθηση του εθνικού μας συμφέροντος επιβάλλει τη σταθεροποίηση και βιωσιμότητα της Δημοκρατίας αυτής. Γιατί η ιδέα της μεγάλης Αλβανίας με το Κόσσοβο και το Τέτοβο δεν έπαψε ποτέ να είναι ζητούμενο για την μεγάλη πλειοψηφία των Αλβανών.
Άραγε, έχουμε αντιληφθεί σε τι πραγματικές μελλοντικές περιπέτειες αλυτρωτισμού θα μπαίναμε με μία μεγάλη Αλβανία και μία μεγάλη Βουλγαρία στα βόρεια σύνορά μας;», υποστήριξε μεταξύ άλλων ο κ. Σπ. Δανέλλης.