Καθώς η πίεση της ...
αντιπολίτευσης και των Ηνωμένων Πολιτειών γίνεται ασφυκτική για τον Νικολάς Μαδούρο, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας προσπάθησε να κερδίσει χρόνο υποσχόμενος διάλογο με τους πολιτικούς του αντιπάλους και πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
Ο ελιγμός του δεν φάνηκε, ωστόσο, να συγκινεί την αντιπολίτευση, η οποία θεωρεί τον ηγέτη της Χουάν Γκουαϊδό νόμιμο προσωρινό πρόεδρο της χώρας και προχώρησε χθες σε νέα επίδειξη δύναμης με πανεθνική στάση εργασίας και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.
«Θα ήταν πολύ καλό να διεξαχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Κάτι τέτοιο θα μας προσέφερε μια καλή ευκαιρία πολιτικής συζήτησης και θα έδινε λύση μέσω της λαϊκής ψήφου», δήλωσε ο Μαδούρο σε συνέντευξή του στο ρωσικό πρακτορείο RIA Novosti.
Απέκλεισε ωστόσο πρόωρες προεδρικές εκλογές, επιμένοντας να εξαντλήσει τη θητεία του, που λήγει το 2025. Στην ίδια συνέντευξη, ο Μαδούρο κατηγόρησε τον πρόεδρο Τραμπ ότι έδωσε εντολή στην κυβέρνηση της Κολομβίας και στην κολομβιανή μαφία να τον δολοφονήσουν, ενώ εμφανίστηκε πρόθυμος για διάλογο με την αντιπολίτευση της Βενεζουέλας, με διεθνή διαμεσολάβηση.
Λίγες ώρες νωρίτερα, το ανώτατο δικαστήριο της χώρας είχε κάνει δεκτή εισήγηση του γενικού εισαγγελέα για απαγόρευση εξόδου από τη χώρα στον Χουάν Γκουαϊδό και «πάγωμα» των τραπεζικών λογαριασμών του.
Αψηφώντας την πίεση της Δικαιοσύνης, ο Γκουαϊδό εμφανίστηκε στην Εθνοσυνέλευση, της οποίας προεδρεύει από τις 5 Ιανουαρίου, για να δρομολογήσει μέτρα ισχυρής πολιτικής και συμβολικής σημασίας. Μεταξύ άλλων, η Εθνοσυνέλευση –την οποία διέλυσε ο Μαδούρο το 2017, αλλά επιμένει να λειτουργεί ως πόλος της ιδιόμορφης δυαδικής εξουσίας στη Βενεζουέλα– άρχισε να συζητεί νομοσχέδιο για τη μεταβίβαση της εξουσίας και διαπιστεύσεις διπλωματών σε διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.
Εν αναμονή της γενικής απεργίας και του νέου κύματος διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης, ο Μαδούρο προσπάθησε να απευθυνθεί σε συντηρητικούς, θρησκευόμενους πολίτες που ανησυχούν για το κύμα βίας.
Χθες το πρωί, η κρατική τηλεόραση τον έδειξε να προσεύχεται, μαζί με ευαγγελικούς χριστιανούς, ζητώντας από τον «παντοδύναμο Θεό» να ευλογήσει τη χώρα του και να την οδηγήσει σε ειρηνικό μέλλον.
Νωρίτερα, είχε επισκεφθεί για μία ακόμη φορά στρατιωτική μονάδα, προσπαθώντας να σταθεροποιήσει τη νομιμοφροσύνη του στρατεύματος στο πρόσωπό του. Στις σκηνές από το στρατόπεδο Τιούνα του Καράκας, που επίσης μετέδωσε η κρατική τηλεόραση, ο Μαδούρο εμφανίστηκε να ρωτάει τους συγκεντρωμένους στρατιωτικούς: «Αγαπάτε την πατρίδα σας; Θα υπερασπιστείτε το σύνταγμα; Θα υπερασπιστείτε τον διοικητή σας;» ενώ οι ένστολοι του απαντούσαν εν χορώ «ναι, διοικητά μας».
Παρά το γεγονός ότι ο υπουργός Αμυνας και η ανώτερη στρατιωτική ηγεσία τάσσονται (προς το παρόν) στο πλευρό του Μαδούρο, οι πρώτες ρωγμές προκαλούν ανησυχία στο κυβερνητικό στρατόπεδο.
Μετά την αυτομόληση του στρατιωτικού συμβούλου της Βενεζουέλας στις ΗΠΑ, ο οποίος δήλωσε νομιμοφροσύνη στον Γκουαϊδό, ακολούθησαν πληροφορίες περί ανταρσίας κατώτερων στρατιωτικών, ιδιαίτερα από την εθνοφρουρά, σε διάφορα σημεία της χώρας.
Χθες, η σύζυγος του απόστρατου συνταγματάρχη της εθνοφρουράς Οσβάλντο Γκαρσία Παλόμο δήλωσε ότι ο σύζυγός της συνελήφθη καθώς επιχειρούσε να επιστρέψει στη Βενεζουέλα, προερχόμενος από την Κολομβία, στην οποία είχε καταφύγει.
Οι φήμες για ενδεχόμενη στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ μέσω Κολομβίας ενισχύθηκαν ύστερα από την εμφάνιση του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζον Μπόλτον με σημειωματάριο όπου διακρίνονταν οι αινιγματικές λέξεις «5.000 στρατιώτες στην Κολομβία».
Σε βίντεο, διάρκειας 40 λεπτών, που απευθύνεται στον αμερικανικό λαό, ο Μαδούρο κατήγγειλε ότι η κυβέρνηση Τραμπ ετοιμάζει «νέο Βιετνάμ στη Λατινική Αμερική» και κάλεσε τους προοδευτικούς πολίτες να το εμποδίσουν.
Επικοινωνία με Τραμπ
Επικοινωνία με Τραμπ
Ο Χουάν Γκουαϊδό είχε νέα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Οπως ανακοίνωσε εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, ο Τραμπ επιβεβαίωσε «την ισχυρή υποστήριξή του στον αγώνα της Βενεζουέλας για την αποκατάσταση της δημοκρατίας».
Οι δύο άνδρες συμφώνησαν να βρίσκονται σε διαρκή επαφή τις επόμενες ημέρες, ενόψει των αλυσιδωτών διαδηλώσεων που έχει εξαγγείλει η αντιπολίτευση. Ο επόμενος σταθμός είναι το Σάββατο, οπότε αναμένονται ογκώδη συλλαλητήρια για την ανατροπή του Μαδούρο σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας.
Τα σενάρια για την επόμενη ημέρα
Τέσσερα είναι τα πιθανότερα σενάρια για την επόμενη μέρα:
1. Ο Μαδούρο παραμένει στην εξουσία, αλλά για πόσο;
Ο Νικολάς Μαδούρο έχει επιβιώσει δις από ανάλογες προκλήσεις. Μετά τις μαζικές διαδηλώσεις το 2014, στράφηκε εναντίον ηγετών της αντιπολίτευσης, όπως ο μέντορας του Χουάν Γκουαϊδό, Λεοπόλδο Λόπες, ο οποίος συνελήφθη και πέντε χρόνια αργότερα τελεί σε κατ’ οίκον περιορισμό. Νέες ταραχές σημειώθηκαν και το 2017, όταν ο Μαδούρο παραμέρισε την Εθνοσυνέλευση, τη στιγμή που ο έλεγχός της περιήλθε στα χέρια της αντιπολίτευσης.
Ο Νικολάς Μαδούρο έχει επιβιώσει δις από ανάλογες προκλήσεις. Μετά τις μαζικές διαδηλώσεις το 2014, στράφηκε εναντίον ηγετών της αντιπολίτευσης, όπως ο μέντορας του Χουάν Γκουαϊδό, Λεοπόλδο Λόπες, ο οποίος συνελήφθη και πέντε χρόνια αργότερα τελεί σε κατ’ οίκον περιορισμό. Νέες ταραχές σημειώθηκαν και το 2017, όταν ο Μαδούρο παραμέρισε την Εθνοσυνέλευση, τη στιγμή που ο έλεγχός της περιήλθε στα χέρια της αντιπολίτευσης.
Η καταστολή των κινητοποιήσεων είχε ως αποτέλεσμα 120 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες.
Η διεθνής κοινή γνώμη καταδίκασε την πολιτική του, αλλά ο Μαδούρο πέτυχε να εδραιώσει την ισχύ του. Αυτή η προσέγγιση όμως δεν είναι πλέον επί μακρόν βιώσιμη, αφού δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από χώρες της Λατινικής Αμερικής, ενώ μια σειρά χαμηλόβαθμοι στρατιωτικοί λιποτακτούν μαζικά.
2. Ο Μαδούρο αντικαθίσταται από κάποιον άλλο πολίτη ή εκτοπίζεται από στρατιωτικό πραξικόπημα.
Μια τέτοια εξέλιξη θα ισοδυναμούσε με επιστροφή στην καθημερινότητα της χώρας: κλεπτοκρατία, κακοδιαχείριση και αυταρχισμός.
Μια τέτοια εξέλιξη θα ισοδυναμούσε με επιστροφή στην καθημερινότητα της χώρας: κλεπτοκρατία, κακοδιαχείριση και αυταρχισμός.
Πιθανοί διάδοχοι στον στρατό θα μπορούσαν να είναι είτε ο υπουργός Αμυνας Βλαντιμίρ Παντρίνο είτε ο υπαρχηγός του Μαδούρο στο κόμμα, Ντιοσντάντο Καμπέλο. Αμφότεροι απολαμβάνουν την υποστήριξη του στρατού αλλά συγκεντρώνουν την μήνιν πολλών πολιτών της χώρας. Πολιτικοί διάδοχοι θα μπορούσαν να είναι η αντιπρόεδρος Ντέλσι Ροντρίγκες ή ο προκάτοχός της, Ταρέκ Ελ Αϊσάμι, που είναι όμως διεθνείς παρίες.
Καμία από αυτές τις εκδοχές όμως δεν ικανοποιεί την αντιπολίτευση, η οποία θα μπορούσε να στραφεί στον ένοπλο αγώνα.
3. Συναινετική έξοδος ή καθεστωτική αλλαγή έπειτα από διαπραγμάτευση με τον λαό.
Μια μετάβαση στη δημοκρατία θα ήταν ο ευκολότερος δρόμος εξόδου από το τρέχον αδιέξοδο, αλλά ο Μαδούρο έχει ελάχιστα να κερδίσει παραχωρώντας την εξουσία.
Μια μετάβαση στη δημοκρατία θα ήταν ο ευκολότερος δρόμος εξόδου από το τρέχον αδιέξοδο, αλλά ο Μαδούρο έχει ελάχιστα να κερδίσει παραχωρώντας την εξουσία.
Έχει εκμυστηρευθεί ότι είναι ανοιχτός σε διαπραγματεύσεις με τη διαμεσολάβηση κάποιου ξένου παράγοντα, παλιότερα όμως είχε χρησιμοποιήσει τέτοιου είδους συνομιλίες για να κερδίσει χρόνο και να διχάσει την αντιπολίτευση. Ακόμη και αν ο ίδιος συμφωνήσει να φύγει, δύσκολα θα ρισκάρει μια αποτίμηση του αυταρχικού τρόπου διακυβέρνησής του.
Ανάλογη απροθυμία αναμένεται να επιδείξουν όσοι πολίτες και αξιωματικοί του στρατού τον βοήθησαν τόσα χρόνια. Αναλυτές θυμίζουν πάντως το παράδειγμα της συμφωνίας ειρήνης στην Κολομβία το 2016 με τους αντάρτες του Farc, αν και υπάρχουν ερωτήματα για το πού θα μπορούσαν να καταφύγουν ο Μαδούρο και ο στενός του κύκλος σε μια τέτοια περίπτωση, ακόμη και αν εξασφαλίσουν αμνηστία.
4. Πόλεμος
Παρατηρητές εκφράζουν φόβους ότι «γεράκια» στην Ουάσιγκτον και το Καράκας θα μπορούσαν να εξωθήσουν τις δύο χώρες σε μια πραγματική σύγκρουση.
Παρατηρητές εκφράζουν φόβους ότι «γεράκια» στην Ουάσιγκτον και το Καράκας θα μπορούσαν να εξωθήσουν τις δύο χώρες σε μια πραγματική σύγκρουση.
Αυτήν τη στιγμή η προοπτική μοιάζει μακρινή, αλλά οι δεξιές κυβερνήσεις στη Βραζιλία και την Κολομβία θα μπορούσαν να συνταχθούν με μια υπό αμερικανικό έλεγχο συμμαχία κατά του Μαδούρο. Ενας τέτοιος πόλεμος θα ήταν παρατεταμένος, αιματηρός και με απρόβλεπτες συνέπειες.