Είναι μικρά, άσχημα ...
κοκαλιάρικα πλασματάκια, εμφανίζονται τις ημέρες των Χριστουγέννων και μοναδικός σκοπός τους είναι για δώδεκα ημέρες να κάνουν τη ζωή των ανθρώπων… κόλαση.
Ο λόγος για τα μικρά καλικαντζαράκια. Η ονομασία τους προέρχεται από το επίθετο «καλός» και το «κάνθαρος».
Σύμφωνα με τους παλιούς μύθους, κάθε νύχτα από τις 25 Δεκεμβρίου μέχρι τις 5 Ιανουαρίου οι καλικάντζαροι έχουν την τιμητική τους.
Η παρουσία τους στη Γη διαρκεί δώδεκα ημέρες. Την παραμονή, λοιπόν, των Χριστουγέννων ξεκινούν τα μικροκαμωμένα καλικαντζαράκια για το μεγάλο ταξίδι τους πάνω στη Γη.
Ο μύθος θέλει τους καλικάντζαρους να ζηλεύουν τον επάνω κόσμο τόσο πολύ που να προσπαθούν να τον γκρεμίσουν.
Όταν έφτανε το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, έφευγαν και ανέβαιναν στον επάνω κόσμο για να τυραννήσουν τους ανθρώπους που θα έβρισκαν μπροστά τους.
Είναι χιλιάδες και ξετρυπώνουν στην επιφάνεια της Γης από τις μυριάδες τρύπες που βρίσκονται πάνω στον στερεό φλοιό της. Βγαίνουν μέσα από τα φαράγγια και τα πηγάδια, από τις σπηλιές και τις καταβόθρες, τις καταπακτές και τα πιο μικρά, από τις μυρμηγκιές και διάφορες άλλες μικροσκοπικές τρύπες της!
Φοβούνται πολύ το φως και γι\ αυτό την ημέρα κρύβονται. Βγαίνουν, όμως, από τις κρυψώνες τους τη νύχτα και πειράζουν τους ανθρώπους. Μικρά και ευκίνητα, καθώς είναι, μπαίνουν στα σπίτια απ\ όπου βρουν. Από τις καμινάδες, τις κλειδαρότρυπες, τις χαραμάδες των πορτών και των παραθύρων.
Τους αρέσει να πλατσουρίζουν μέσα στα δοχεία που έχουν οι νοικοκυρές το λάδι, στα τηγάνια, στα πιάτα, στους λύχνους που παλαιότερα χρησιμοποιούσαν για τον φωτισμό στα χωριά.
Λερώνουν τα φαγητά με τα ακάθαρτα νύχια τους και αφήνουν τις ακαθαρσίες τους όπου βρουν.
Μπορεί να μην κλέβουν τίποτε, αλλά αναστατώνουν τόσο πολύ το σπίτι, που το κάνουν αγνώριστο.
Έτσι, λοιπόν, οι καλικάντζαροι γυρίζουν στους δρόμους , ανεβαίνουν στα κεραμίδια και καμιά φορά μπαίνουν από την καμινάδα του τζακιού σε σπίτια που οι νοικοκυρές είχαν ξεχάσει να θυμιατίσουν.
Γι’ αυτό, για καλό και για κακό, οι νοικοκυρές εκείνες τις ημέρες καίνε λιβάνι σε θυμιατό κοντά στο τζάκι.
Τα γνωστά παραμυθένια καλικαντζαράκια, παίζουν σπουδαίο ρόλο και επηρεάζουν σημαντικά τις συνήθειες και τα έθιμα των χριστουγεννιάτικων ημερών.