Της Έφης Μπάσδρα*
Είναι γνωστό και τετριμμένο να ...
επαναληφθεί ότι οι δαπάνες για την παιδεία στη χώρα μας υπολείπονται του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Ελλειπής υλικοτεχνική υποδομή, σχολεία σχεδόν υπό κατάρρευση, πολλές φορές χωρίς καν το στοιχειώδες της θέρμανσης, και βέβαια η διεθνής ελληνική πρωτοτυπία των περιφερόμενων δασκάλων... αναπληρωτές τους λένε.
Το παράδοξο θα ήταν όλο αυτό το σκηνικό να μην έχει αντίκτυπο στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και στις επιδόσεις των μαθητών όπως αυτές αποτυπώνονται στα αποτελέσματα διεθνών αξιολογήσεων π.χ. PISA.
Και παρά τα αλάρμ για αποσύνθεση του όλου εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας ο υπουργός, πανεπιστημιακός δάσκαλος ο ίδιος, με το βλέμμα στις επερχόμενες εκλογές, συνεχίζει να ιδρύει νέα τμήματα στα πολύπαθα πανεπιστήμια μας και να αυξάνει τον αριθμό των φοιτητών που θα εισαχθούν φέτος δημιουργώντας στρατιές μελλοντικών ανέργων και συμβάλλοντας «δημιουργικά» στο φαινόμενο brain drain, αφού 7 στους 10 φοιτητές σκέφτονται να ξενιτευτούν.
Καμία έγνοια για το πώς θα πορευτούν μελλοντικά. Γιατί άλλωστε; Μήπως θα βρίσκεται εκεί στη θέση του για να νοιαστεί; Απλά ποντάρει στην ανάπτυξη που όλο την περιμένουμε να φανεί και αυτή μας κάνει νάζια...
Και επειδή όπου και να κοιτάξει κανείς τριγύρω το τοπίο από τις πενήντα αποχρώσεις του γκρι έχει περάσει πια στο μαύρο και το άραχνο, κάποια φωτεινά παραδείγματα δημιουργικότητας και φαντασίας στα δημόσια σχολεία λειτουργούν ως επιβεβαιωτικές εξαιρέσεις του κανόνα της επικρατούσας αποσύνθεσης.
Το Δημοτικό Σχολείο της Βροντούς δεν μοιάζει με τα δημόσια σχολεία που έχουμε στο μυαλό μας. Βρίσκεται στο χωριό Βροντού στην Πιερία, κάτω ακριβώς από τον ορεινό ίσκιο του Ολύμπου.
Δεν είναι μεγάλο, έχει περίπου 140 παιδιά -το δημογραφικό τσακίζει και εδώ-, είναι όμως πολύ διαφορετικό. Η εξωτερική του όψη εξαιρετικά καλαίσθητη με χαρούμενα χρώματα, καθαριότητα, πολύ περιποιημένο αυλόγυρο, δημιουργεί μία όμορφη πρώτη εντύπωση.
Στο εσωτερικό οι διάδρομοι, οι αίθουσες, το ίδιο καθαρές και ιδιαίτερες, σχεδιασμένες με τις πιο σύγχρονες απόψεις διδασκαλίας και προσέγγισης των παιδιών, με πολύ χρώμα και φαντασία.
Υπάρχουν καθιστικές γωνιές όπου οι μαθητές μαζεύονται, φορούν τα παντοφλάκια τους που τα φυλάγουν σ’ ένα μεγάλο καλάθι, κάθονται στο περιποιημένο χαλί και ακούν τη δασκάλα τους να διηγείται ιστορίες. Κάτι σαν στο σπίτι τους δηλαδή...
Το γυμναστήριο-αίθουσα εκδηλώσεων προσεγμένο και λειτουργικό. Η αίθουσα υπολογιστών, η αίθουσα ένταξης, οι πεντακάθαρες τουαλέτες, τα έπιπλα, οι βιβλιοθήκες, όλα θυμίζουν ιδιωτικό στα καλύτερα του. Α, και το κυριότερο, αυτό το σχολείο δεν έχει κάγκελα στα παράθυρα σαν φυλακή! Τα ανοίγεις διάπλατα και μπαίνει ο ήλιος, το φως και ο αέρας του Ολύμπου με αυθάδεια και προτροπή για μάθηση, δράση και παιχνίδι, σε ό,τι ακριβώς πρέπει να στοχεύει το σχολείο.
Και βέβαια αναρωτιέσαι πώς και γιατί.
Το σχολείο αυτό έχει αρχικά κάτι ιδιαίτερο. Εδώ και χρόνια έχει ιδρύσει έναν μαθητικό σχολικό συνεταιρισμό που οργάνωσε και διαχειρίζεται το κυλικείο του, που το «τρέχουν» ως επιχείρηση οι δάσκαλοι και τα παιδιά.
Οι παραγγελίες γίνονται καθημερινά από τοπικές επιχειρήσεις, φροντισμένα για τη διατροφή των παιδιών. Την ευθύνη των παραγγελιών έχουν αναλάβει ο διευθυντής και οι δάσκαλοι του σχολείου που σημαίνει στέρηση του διαλείμματος και δουλειά μετά το τέλος του καθημερινού προγράμματος, έσοδα-έξοδα, κλείσιμο τριμήνου και όλα τα «ωραία» μιας επιχείρησης.
Την πώληση έχουν αναλάβει με επίβλεψη οι μαθητές της έκτης δημοτικού, σκοράροντας έτσι διπλά ασκούμενοι στην επιχειρηματικότητα αλλά και την... αριθμητική. Η επιβράβευση έρχεται στο τέλος της χρονιάς με μια δωρεάν εκδρομή!
Τα «έσοδα-κέρδη» της μικρής αυτής μαθητικής επιχείρησης επενδύονται στο σχολείο σε επιδιορθώσεις της κτηριακής υποδομής και γενικά πάσης φύσεως ανάγκες.
Η «ευμάρεια» αυτή λειτούργησε κυρίως αναπτυξιακά αφού με την καθοδήγηση του σχολικού συμβούλου δημιουργήθηκαν πρότυποι χώροι διδασκαλίας και μάθησης, οι οποίοι στη συνέχεια διευκόλυναν την εφαρμογή πρωτοποριακών προγραμμάτων εκπαίδευσης. Η όλη πρωτοβουλία αγκαλιάστηκε από γονείς, χορηγούς αλλά και τη σχολική επιτροπή του δήμου.
Το Δημοτικό Σχολείο της Βροντούς αποτελεί μια εξαίρεση!
Η αρχική νεωτερική ιδέα και το δασκαλίστικο πάθος επιμονής δημιούργησαν ένα «νέο» σχολείο. Που σε καμιά περίπτωση δεν θα πετύχαινε αν οι δάσκαλοι του ήταν αναπληρωτές και άλλαζαν κάθε χρόνο.
Αναπληρωτές είναι οι εκπαιδευτικοί που το ελληνικό κράτος, κατά τη συνήθη πρακτική του να πρωτοτυπεί στρεβλά, τους «τρέχει» από δω και από κει κάθε χρόνο, πολλές φορές και σε πολλά σχολεία, λίγο εδώ και λίγο εκεί, με αποτέλεσμα το πιο σημαντικό στοιχείο τους, το δασκαλίστικο πάθος, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες από μέρους τους, να σβήνει πριν καν προλάβει ν’ ανάψει... Τι πρωτοποριακό να δοκιμάσει και να προλάβει να εφαρμόσει κάποιος όταν γνωρίζει ότι του χρόνου δεν θα βρίσκεται εκεί;
Σαφώς και το κόστος της εκπαίδευσης δεν καλύπτεται μόνο από πρωτοβουλίες σαν την παραπάνω. Η παιδεία κοστίζει πολλά χρήματα, τα αποδίδει όλα στο πολλαπλάσιο, είναι ευθύνη του κράτους και δεν επαφίεται στον πατριωτισμό των δασκάλων ώστε η πολιτεία να «ξελασπώνει» από τον ζήλο κάποιων εκπαιδευτικών. Η προώθηση νεωτερικών ιδεών, η στήριξη των δασκάλων και η κατάργηση του φαινομένου των αναπληρωτών στην εκπαίδευση αποτελούν πρωταρχικό μέλημα για την επόμενη κυβέρνηση.
Όσον αφορά τους αναπληρωτές: η κυβέρνηση σήμερα διορίζει χιλιάδες άτομα τύπου Καρανίκα. Ανάμεσα στην πληθώρα των διορισμών δεν χωρούν και δάσκαλοι «ζηλωτές» με ιδέες και πάθος να «χτίσουν» σχολειά σαν αυτό της Βροντούς; Ρίξτε μια ματιά, σας βεβαιώ ότι υπάρχουν πολλοί εκεί έξω...
Υστερόγραφο: Επειδή το Σχολείο της Βροντούς το λειτουργούν άτομα με όνομα και επίθετο, θεωρώ ότι θα πρέπει να αναφερθούν: Βασίλης Τσιρώνης, ιδρυτής της μαθητικής επιχείρησης, Δρ. Νικόλαος Γραίκος, σχολικός σύμβουλος, Δημήτρης Κορινιώτης, διευθυντής του σχολείου, Σάκης Καλαϊτζής, σχολική επιτροπή του δήμου.
* Η κ. Έφη Μπάσδρα είναι καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και πρώην Πρόεδρος του ΙΚΥ.