Ο πρωθυπουργός ...
Αλέξης Τσίπρας έχει τις τελευταίες ημέρες στα χέρια του μια πρόταση συμφωνίας για τη λύση της διαφοράς με τα Σκόπια.
Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, η πρόταση λύσης είναι συνολική, περιλαμβάνει απαντήσεις σε όλα τα επιμέρους ζητήματα που αφορούν τις σχέσεις των δύο χωρών, αλλά και την ίδια την πορεία της ΠΓΔΜ προς τους διεθνείς οργανισμούς.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι είτε η πρόταση θα εγκριθεί συνολικά είτε απλώς δεν θα προχωρήσει σε κανένα από τα υπό συζήτηση θέματα, παραπέμποντας, μάλιστα, στις πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ περί σύγκλισης σε τρία από τα επτά σημεία.
Ο κ. Τσίπρας και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς είχαν πυκνές επαφές τις τελευταίες δύο εβδομάδες προκειμένου, αφενός ο πρωθυπουργός να ενημερωθεί για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων, αφετέρου να είναι έτοιμος να εξηγήσει στους Ευρωπαίους εταίρους τι κρύβεται πίσω από την επιχείρηση «γοητείας» στην οποία έχει αποδυθεί σύσσωμη η πολιτική ηγεσία της ΠΓΔΜ.
Ενα άλλο θέμα είναι, βεβαίως, αν ο κ. Ζάεφ θα αποδεχθεί την πρόταση που έχει ο κ. Τσίπρας. Από την πλευρά της ΠΓΔΜ, πάντως, καλλιεργείται η αίσθηση ότι ο πρωθυπουργός της χώρας έχει, ως αυτή τη στιγμή, σχετική ανοχή και από την αντιπολίτευση ως προς τους χειρισμούς του στην ονοματολογική διαφορά με την Ελλάδα.
Πρόκειται βεβαίως για κρίσιμη διατύπωση, καθώς στα Σκόπια έχει εμπεδωθεί σε σημαντικό βαθμό η άποψη ότι η διαπραγμάτευση αφορά μόνο το όνομα.
Βέβαια, οι δημόσιες δηλώσεις του κ. Ζάεφ μαρτυρούν άλλα. Η πρόταση που έχει στα χέρια του ο κ. Τσίπρας αφορά και τα επτά σημεία τα οποία διαπραγματεύονται οι δύο χώρες:
Πρώτον την ονομασία, δεύτερον το εύρος χρήσης της, τρίτον τη γλώσσα, τέταρτον την ταυτότητα, πέμπτον τις εμπορικές χρήσεις, έκτον και έβδομον, συντμήσεις και ακρωνύμια.
Η ταυτότητα και η γλώσσα περιγράφονται, εμμέσως πλην σαφώς, από την πλευρά της ΠΓΔΜ ως «αδιαπραγμάτευτα» σημεία. Η τακτική, επαναλαμβανόμενη αναφορά σε λύση που θα σέβεται την «αξιοπρέπεια» και των δύο πλευρών από τον κ. Ζάεφ, αλλά και τον πρόεδρο της χώρας Γκιόργκι Ιβάνοφ και τον υπουργό Εξωτερικών Νίκολα Ντιμιτρόφ, δεν είναι τυχαία και συνδέεται ακριβώς με αυτή τη διάσταση.
Οι δύο πλευρές φαίνεται να συμφωνούν απολύτως στο χρονοδιάγραμμα, ιδιαίτερα με την ανάγκη η προεργασία στα επιμέρους σημεία της συμφωνίας να έχει ολοκληρωθεί ει δυνατόν μέσα στον Μάρτιο, και σίγουρα πριν από τα μέσα Απριλίου.
Αν και από την Αθήνα διαμηνύεται σε όλους τους τόνους ότι δεν δέχεται «σαλαμοποίηση» της λύσης, είναι σαφές πως υπάρχουν ορισμένες πτυχές που μπορεί μεν να συμφωνηθούν, θα απαιτηθεί, δε, αρκετά σημαντικό χρονικό διάστημα ώσπου να ολοκληρωθούν.
Ενα από αυτά τα παραδείγματα αφορά την τυποποίηση και συγκεκριμένα το ISO 3166-1 που είναι το βασικό κριτήριο του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (ISO), διά του οποίου προσδιορίζονται οι συντομογραφίες κάθε χώρας.
Για την περίπτωση της ΠΓΔΜ αυτές οι συντομογραφίες είναι MK και MKD (υπάρχει και μια τρίτη, αριθμητική, αλλά δεν αφορά ιδιαίτερα τη διαπραγμάτευση), οι οποίες, βεβαίως, παραπέμπουν ευθέως στο όνομα «Μακεδονία».
Αυτές επηρεάζουν και τις εμπορικές χρήσεις, για την τροποποίηση των οποίων υπάρχει, επίσης, σοβαρότατη αντίσταση μέσα στην ΠΓΔΜ, καθώς μια τέτοια συμφωνία θα σήμαινε κάποιες σημαντικές αλλαγές ιδιαίτερα σε εξαγώγιμα προϊόντα όπως το κρασί.
Επίσης, υπάρχουν ορισμένες λεπτομέρειες, όπως π.χ. ο εθνικός ύμνος της γειτονικής χώρας, ο οποίος εμπεριέχει ορισμένες αλυτρωτικές αναφορές. Επί τούτου, φαίνεται ότι υπάρχει και εσωτερικό θέμα, καθώς στους στίχους του εθνικού ύμνου περιλαμβάνονται τα ονόματα όλων όσοι θεωρούνται ιστορικές μορφές για τους Σλαβομακεδόνες, δίχως να υπάρχει αναφορά στην ανάλογη παρουσία της αλβανικής κοινότητας της ΠΓΔΜ.
Ο εθνικός ύμνος είναι, προφανώς, δευτερεύον ζήτημα για τη διαπραγμάτευση, όχι όμως και εκείνο της ιθαγένειας, καθώς αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατάρρευση των συζητήσεων. Και τούτο διότι η ΠΓΔΜ θα έπρεπε να δρομολογήσει, σε εύθετο αλλά όχι πολύ μακρινό χρονικό ορίζοντα, αλλαγή όλων των κρατικών εγγράφων ταυτοπροσωπίας (ταυτότητες, διαβατήρια, διπλώματα οδήγησης).
Υπάρχει, επίσης, μια προσπάθεια να βρεθούν συμβολισμοί που θα οδηγήσουν στη βελτίωση του κλίματος. Εκτός απροόπτου, προς το τέλος της εβδομάδας αναμένεται να πραγματοποιηθεί, τελικά, το απευθείας αεροπορικό ταξίδι του κ. Κοτζιά από την Αθήνα προς τα Σκόπια με κρατικό αεροσκάφος, προκειμένου να καταγραφεί η πρώτη σχετική πτήση έπειτα από περισσότερα από 12 χρόνια.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το συγκεκριμένο ταξίδι δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμα αποκλειστικά και μόνο λόγω του πρακτικού σκέλους της απομάκρυνσης όλων των πινακίδων από το αεροδρόμιο των Σκοπίων, αλλά και από τον κεντρικό αυτοκινητόδρομο της χώρας.
«Επικίνδυνες» ομοιότητες με το παρελθόν
Οσοι έχουν παρακολουθήσει τις επανειλημμένες προσπάθειες επίλυσης του Μακεδονικού βλέπουν ορισμένες «επικίνδυνες» ομοιότητες με το παρελθόν. Αυτές αφορούν, κυρίως, την επιχείρηση δημοσίων σχέσεων της ηγεσίας της ΠΓΔΜ προς το εξωτερικό.
Ο κ. Ζάεφ έχει συναντήσει την Αγκελα Μέρκελ, τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ στο δικό του επίπεδο, του υπουργού Εξωτερικών, ο κ. Ντιμιτρόφ έχει «οργώσει» την Ευρώπη, προκειμένου να παρουσιάσει τις θέσεις και –κυρίως– την εκδοχή των Σκοπίων περί διαλλακτικότητας.
Τον κ. Ζάεφ βοηθάει ιδιαίτερα η εικόνα πλήρους αντίθεσης με τον προκάτοχό του Νίκολα Γκρούεφσκι, ο οποίος έχει στιγματιστεί στη Δυτική Ευρώπη ως εθνικιστής, αλλά και οι επικοινωνιακές, ορατές παντού αποκαθηλώσεις ανδριάντων και αφαιρέσεις πινακίδων...