Σε σαφώς ηπιότερους ...
τόνους συνεχίστηκε και τελικά ολοκληρώθηκε η διήμερη περιοδεία του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ελλάδα.
Μετά τους προχθεσινούς διαλόγους μπροστά στις κάμερες, που ο πρόεδρος της Τουρκίας έθιξε θέματα τα οποία αποτελούν κόκκινη γραμμή για την Ελλάδα, τα «μάτια και τα αυτιά» της Αθήνας εστίασαν στην επίσκεψη του κ. Ερντογάν στην Κομοτηνή, όπου παρέμεινε για συνολικά 5 ώρες.
Ο πρώτος σταθμός του κ. Ερντογάν ήταν λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι στο τζαμί Κιρ Μαχαλά, όπου έγινε δεκτός εν μέσω επευφημιών και χειροκροτημάτων από μουσουλμάνους. Υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας που είχαν τεθεί από νωρίς το πρωί σε εφαρμογή στην πόλη της Κομοτηνής, περίπου 1.500 μουσουλμάνοι φώναζαν ρυθμικά το όνομά του, ενώ μικρά παιδιά τού προσέφεραν ανθοδέσμες. Ο κ. Ερντογάν συνοδεία των μουφτήδων Κομοτηνής και Ξάνθης και του ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου, μπήκε στο τέμενος για την καθιερωμένη προσευχή.
Επόμενη στάση ήταν το μειονοτικό σχολείο Τζελάλ Μπαγιάρ, ζωντανό σημάδι της τελευταίας επίσκεψης Τούρκου προέδρου στην Ελλάδα πριν από 65 χρόνια, καθώς είχε λάβει το όνομά του κατά την τελετή εγκαινίων που πραγματοποιήθηκε από τον ίδιο.
Εκεί, σύμφωνα με πληροφορίες, παρ’ ολίγον να δημιουργηθεί μικρό διπλωματικό επεισόδιο, καθώς ο κ. Ερντογάν προέβη σε μια κίνηση που αιφνιδίασε τους Ελληνες αξιωματούχους, ζητώντας ένα μικρόφωνο για να μιλήσει στο συγκεντρωμένο πλήθος.
Η πρωτοβουλία αυτή, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, δεν περιλαμβανόταν στη συμφωνία που είχε γίνει με την ελληνική πλευρά, η οποία δεν προέβλεπε «ανοιχτή ομιλία» του Τούρκου προέδρου. Το αίτημα δημιούργησε προσωρινή κινητικότητα μεταξύ της ελληνικής και της τουρκικής διπλωματίας.
Σε δεύτερο χρόνο, ο κ. Αμανατίδης τον προλόγισε και έπειτα έλαβε τον λόγο. Πηγές του Μαξίμου σχολιάζοντας τις εν λόγω πληροφορίες τις διέψευσαν, αναφέροντας πως «όλα έβησαν βάσει του συμφωνηθέντος προγράμματος».
Είναι γεγονός πως κατά τις ομιλίες του ο πρόεδρος της Τουρκίας χρησιμοποίησε ήπιους τόνους. Χαρακτηριστικά, στο σχολείο Τζελάλ Μπαγιάρ σημείωσε απευθυνόμενος στους ομοθρήσκους του: «Είστε πολίτες της Ελλάδας και πρέπει να εργαστείτε για το καλό της».
Επίκληση στη «Λωζάννη»
Ο κ. Ερντογάν δεν επανήλθε στα θέματα που δημιούργησαν εικόνα ρήξης κατά την πρώτη ημέρα της παραμονής του στην Αθήνα. Αποκάλυψε δε, πως εκτός από όσα διημείφθησαν μπροστά από τις κάμερες, έγιναν σημαντικές συζητήσεις και στις κατ’ ιδίαν επαφές με την ελληνική πολιτική ηγεσία, ενώ απευθυνόμενος στη μειονότητα, που μία ημέρα πριν είχε αποκαλέσει «ομοεθνείς» του, τους προέτρεψε να αγωνιστούν για την ανάπτυξη της Ελλάδας.
Η επίσκεψη του κ. Ερντογάν έκλεισε με ομιλία σε ξενοδοχείο της Κομοτηνής. Στο ίδιο μήκος κύματος υπογράμμισε πως «όπως στην Τουρκία υπάρχουν εθνικές μειονότητες έτσι συμβαίνει και στην Ελλάδα.
Εμείς δεν έχουμε προβλήματα με αυτά». Αξιοσημείωτη σε εκείνο το σημείο η αναφορά του στη Συνθήκη της Λωζάννης, που ενώ τα προηγούμενα δύο 24ωρα είτε την αμφισβητούσε είτε ζητούσε την αναθεώρησή της, τούτη τη φορά ο κ. Ερντογάν την επικαλέστηκε, λέγοντας πως αυτή «εξασφαλίζει τα δικαιώματά σας».
Επειδή έγινε πολύς λόγος για τη Συνθήκη της Λωζάννης, που αποτέλεσε την «πέτρα του σκανδάλου», αξίζει να σημειωθεί πως η αναθεώρησή της, την οποία ζήτησε ο κ. Ερντογάν είναι αδύνατη, καθώς είναι μία συνθήκη διακρατική, μεταξύ οκτώ συνολικά κρατών και αφορά τον καθορισμό συνόρων του τουρκικού κράτους, κάτι για το οποίο το Δίκαιο Συνθηκών δεν δίνει περιθώρια αναθεώρησης.
Η κ. Φώφη Γεννηματά
Εν κατακλείδι, η δεύτερη ημέρα της επίσκεψης Ερντογάν δεν συνοδεύθηκε από κάποιο απρόοπτο περιστατικό που θα επιδείνωνε το κακό κλίμα της πρώτης ημέρας, άφησε ωστόσο την απορία για τη χρησιμότητά της σε εθνικό επίπεδο.
Σε αυτό το σημείο εστίασε και η δήλωση της Φώφης Γεννηματά, που σε ανακοίνωσή της διερωτάται αν «μετά την επίσκεψη Ερντογάν βελτιώθηκαν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις», δίνοντας το δικό της στίγμα ως εξής: «Τα ελληνικά συμφέροντα και οι εθνικές θέσεις υπέστησαν δεινό πλήγμα».