Λίγο πριν ξεσπάσει μια ...
νέα προσφυγική κρίση, ανάλογη του 2015 για την Ελλάδα και ενώ επί ενάμιση χρόνο παρακωλύεται η εφαρμογή της κοινής δήλωσης Ευρωπαϊκής Ενωσης - Τουρκίας (Μάρτιος 2016) από τον ΣΥΡΙΖΑ υπό τον φόβο εσωκομματικών αντιδράσεων, η κυβέρνηση αποφάσισε τελικά να προχωρήσει στην αλλαγή του νόμου για το άσυλο, με τροπολογία που αναμένεται να κατατεθεί ίσως και την επόμενη εβδομάδα.
Ο στόχος είναι να επιταχυνθούν οι διαδικασίες και να ξεκινήσουν οι επιστροφές μεταναστών στην Τουρκία, στο πλαίσιο της κοινής δήλωσης, καθώς σε διαφορετική περίπτωση, όπως είναι φανερό από τα μηνύματα της Ε.Ε., η Ελλάδα θα βρεθεί μόνη της απέναντι στις συνέπειες της ολιγωρίας της.
Οι αλλαγές στη νομοθεσία για την εξέταση των αιτημάτων ασύλου επί του νόμου 4475, τον οποίο η κυβέρνηση ψήφισε τον Απρίλιο του 2016, κρίνονταν εδώ και καιρό επιβεβλημένες, καθώς οι διαδικασίες που προβλέπονται είναι εξαιρετικά χρονοβόρες και στην πράξη αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές.
Την Τετάρτη, η υπηρεσία Ασύλου, που κρίνει τις αιτήσεις ασύλου σε α΄ βαθμό και όλο αυτό το χρονικό διάστημα έχει κάνει τεράστια προσπάθεια να ανταποκριθεί υπό δύσκολες συνθήκες στον όγκο δουλειάς, εξέδωσε δελτίο Τύπου με τα πεπραγμένα της: «Από τον Μάρτιο του 2016 έως τις 10 Δεκεμβρίου 2017 έχουν διεκπεραιωθεί σε α΄ βαθμό 33.021 αιτήσεις στα πέντε νησιά». Είναι φανερό ότι οι καθυστερήσεις οφείλονται στη διαδικασία που ακολουθείται μετά.
Σε μια προσπάθεια να τορπιλιστεί εκ των έσω η κοινή δήλωση, οι τότε υπεύθυνοι συνέταξαν ένα νόμο που δίνει τη δυνατότητα στους αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα να προσφύγουν έως και 4 φορές για την επανεξέταση του αιτήματός τους.
Χαρακτηριστικά ο τέως γ.γ. του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής Βασίλης Παπαδόπουλος, επί των ημερών του οποίου συντάχθηκε ο νόμος, όπως είχε επισημάνει η «Κ» σε δημοσίευμά της (4/12/2017), πολλές φορές έχει ταχθεί κατά της κοινής δήλωσης, ενώ σε άρθρο του αναφέρει: «Αν τελικά η “Συμφωνία” Ε.Ε. - Τουρκίας δεν έχει ακόμη πλήρως εφαρμοστεί... αυτό οφείλεται στη σθεναρή αντίδραση οργανώσεων και φορέων της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και δημόσιων λειτουργών».
Ηδη από το προηγούμενο καλοκαίρι, στο υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής έχει γίνει η σχετική προετοιμασία, όμως η τροπολογία παρέμενε στα συρτάρια.
Εδώ και πολλούς μήνες, η κατάσταση στα ελληνικά νησιά, και ειδικά στη Λέσβο, τη Χίο και τη Σάμο, έχει φτάσει στο απροχώρητο, με τους ίδιους τους αιτούντες άσυλο να παραμένουν εγκλωβισμένοι σε άθλιες συνθήκες.
Όμως η απειλή και οι κραυγές της εσωκομματικής αντιπολίτευσης κρίνονταν πιο σημαντικές από την κυβέρνηση. Μόλις πριν από ένα μήνα, στις 14 Νοεμβρίου, η Γενική Επιτροπεία της Επικράτειας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων με έγγραφό της προς τους συναρμόδιους υπουργούς επισήμανε τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν, ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες στις υποθέσεις αιτημάτων χορήγησης διεθνούς προστασίας.