Εντός της ημέρας και...
(εκτός συγκλονιστικού απροόπτου), οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Αλβανίας, Νίκος Κοτζιάς και Ντιτμίρ Μπουσάτι, θα βγουν από το ξενοδοχείο της Χερσονήσου στο Ηράκλειο Κρήτης, στο οποίο βρίσκονται από το απόγευμα της Πέμπτης.
Ουδείς γνωρίζει αν θα έχουν κάτι ουσιαστικό να ανακοινώσουν.
Η πρόσκληση του κ. Κοτζιά στον κ. Μπουσάτι είχε εξαρχής ως αντικείμενο τη συζήτηση σε διμερές επίπεδο όλων των διμερών διαφορών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αλβανία, με σκοπό να υπάρξει συμφωνία ή σύγκλιση σε κάποια από αυτές.
Παρά το γεγονός ότι η αλβανική ηγεσία έχει επιδείξει αδιάλλακτη στάση σε μια σειρά ζητημάτων τον τελευταίο καιρό, με πιο εμφανές την επιθετική κινητοποίηση των Αρχών της γειτονικής χώρας για την κατεδάφιση κτιρίων που ανήκουν στους Ελληνες ομογενείς της Χειμάρρας.
Από την Αθήνα έχουν γίνει οι απαραίτητες κρούσεις προς κάθε κατεύθυνση (κυρίως προς τις Βρυξέλλες), δίχως ωστόσο να αλλάξει η κεντρική στρατηγική της έναντι των Τιράνων.
Το Σκοπιανό
Ο κ. Κοτζιάς επιθυμεί να γίνει σαφές τόσο προς την Ε.Ε. όσο και προς την Ουάσιγκτον, ότι η Ελλάδα θέλει άμεση επίλυση όλων των εκκρεμοτήτων με τους βαλκανικούς γείτονές της, την Αλβανία αλλά και την ΠΓΔΜ.
Οι προληπτικές πρωτοβουλίες του υπουργείου Εξωτερικών προς Τίρανα και Σκόπια, πέρα από την προφανή διάσταση που έχουν, στοχεύουν και στον διεθνή παράγοντα. Κυρίως προς την Ουάσιγκτον, η οποία επιθυμεί τάχιστα τη σταθεροποίηση των Δυτικών Βαλκανίων.
Άλλωστε, στο τελευταίο ταξίδι που έκανε ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας στην Ουάσιγκτον και στις επαφές που είχαν με τον κ. Κοτζιά, με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Μάικ Πενς, αλλά και την πιο εκτενή συζήτηση που είχε ο υπ. Εξωτερικών με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας Χ.Ρ. Μακμάστερ, προέκυψε πολύ έντονη ταύτιση απόψεων για τα Δυτικά Βαλκάνια,
Ο κ. Κοτζιάς θα μεταβεί αύριο στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες. Εκεί, θα πραγματοποιηθεί μεταξύ άλλων πρόγευμα εργασίας των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. με τον Σκοπιανό ομόλογό τους Νίκολα Ντιμιτρόφ. Οι επόμενες εντατικές συνομιλίες θα αφορούν ακριβώς την ονοματολογική διαφορά με την ΠΓΔΜ και ο κ. Κοτζιάς τις προετοιμάζει με πυρετώδεις ρυθμούς. Υπενθυμίζεται ότι ο ίδιος ο Ελληνας υπ. Εξωτερικών έχει θέσει ως ιδανική χρονική περίοδο επίλυσης της διαφοράς με τα Σκόπια, το πρώτο εξάμηνο του 2018.
Η ατζέντα
Στην ατζέντα Ελλάδας - Αλβανίας, η οποία συζητείται τις τελευταίες τρεις ημέρες στην Κρήτη, τα θέματα είναι πολύ περισσότερα. Για την Αθήνα αποτελεί υψηλή προτεραιότητα η οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αλβανία, καθώς η εκκρεμότητα ουσιαστικά αναστέλλει τις έρευνες για υδρογονάνθρακες στο οικόπεδο 1 του Ιονίου Πελάγους.
Η Αλβανία αρνείται, επίσης, να εφαρμόσει τη διμερή συμφωνία για τον εντοπισμό και την ταφή των οστών των Ελλήνων στρατιωτών που σκοτώθηκαν το 1940-41 κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, στα στρατιωτικά νεκροταφεία της Κλεισούρας, της Πρεμετής και του Βουλιαρατίου. Το ζήτημα των άταφων νεκρών του Αλβανικού έπους έχει συμβολική σημασία, ωστόσο τα Τίρανα το διατηρούν ανοιχτό.
Οι Αλβανοί από την πλευρά τους θέτουν το ζήτημα της άρσης του εμπολέμου, της κατάργησης της προξενικής διατίμησης των εγγράφων του ελληνικού Δημοσίου (σημαντικό για τους εκατοντάδες χιλιάδες Αλβανούς πολίτες που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα) και, βεβαίως, το ζήτημα των Τσάμηδων και των μεσεγγυήσεων.
Για την Αθήνα «ζήτημα Τσάμηδων» δεν υφίσταται, ούτε και γίνεται δεκτή η συζήτησή του σε οποιοδήποτε τραπέζι, καθώς τα θέματα που αφορούσαν συνεργάτες των ναζί ανά την Ευρώπη έχουν κλείσει οριστικά και αμετάκλητα ήδη από τη δεκαετία του 1960. Το ζήτημα των περιουσιών σε μεσεγγύηση αφορά κάποια ακίνητα Αλβανών, περί τα 220, τα οποία είχαν απαλλοτριωθεί μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ενα από τα πολύ κεντρικά ζητήματα που τίθεται από την ελληνική πλευρά αφορά τα σχολικά εγχειρίδια. Το ζήτημα της πάταξης του αλυτρωτισμού βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα της Αθήνας. Στο βάθος όσων συζητούνται στην Κρήτη αυτές τις ημέρες είναι, βεβαίως, η ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας.
Εντός των επόμενων εβδομάδων θα συζητηθεί ξανά, αν η Αλβανία μπορεί να πάρει ημερομηνία ένταξης. Στην Αθήνα εκτιμάται ότι στα Τίρανα υπάρχει ειλικρινές ενδιαφέρον (και συμφέρον) για την έναρξη της ενταξιακής πορείας της Αλβανίας στην Ε.Ε., κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει και τις διμερείς συνομιλίες με την Ελλάδα.