Ο Τομοχίκο Τανιγκούτσι είναι ...
ένας από τους πιο στενούς συμβούλους του Ιάπωνα πρωθυπουργού και ο άνθρωπος που του γράφει τις ομιλίες που αφορούν την εξωτερική πολιτική.
Τον συναντήσαμε τη Δευτέρα 23 Οκτωβρίου, την επομένη του εκλογικού θριάμβου του Αμπε στα γραφεία του πρωθυπουργικού γραφείου που είναι πράγματι εντυπωσιακά. Λιτά, μοντέρνα και με εξαιρετική αισθητική ήταν τρομερά ήσυχα, παρά το γεγονός ότι ήταν μία μέρα μετά τις εκλογές.
Ακόμη και τα συγκεντρωμένα τηλεοπτικά συνεργεία που περίμεναν διάφορους κυβερνητικούς αξιωματούχους στην είσοδο εκινούντο με ευλάβεια που άρμοζε σε βουδιστικό ναό.
Ρωτήσαμε τον Τανιγκούτσι πώς αντιμετωπίζει τη μεγάλη νίκη του Αμπε και αν πιστεύει ότι μεγάλος στόχος του πλέον είναι η αλλαγή του ιαπωνικού συντάγματος, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τους περιορισμούς σε αμυντικές δαπάνες. «Αυτή η κυβέρνηση έχει συναίσθηση της ευθύνης της παρά τη σημαντική νίκη και δεν θα αδρανήσει...
Για τον Αμπε η αλλαγή του συντάγματος είναι στόχος ζωής αλλά και μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή. Θα χρειαστεί κατ’ αρχάς ένα δημοψήφισμα στο οποίο θα τεθεί για τελική έγκριση κάθε αλλαγή. Πολλές ανάλογες προσπάθειες απέτυχαν στο παρελθόν».
Βασικός στόχος είναι, όμως, η επανεκκίνηση της οικονομίας. «Πρέπει να τονώσουμε την οικονομία μας ενισχύοντας την παραγωγικότητα των εργαζομένων. Πρέπει να επιτρέψουμε μεγαλύτερη ευελιξία και κινητικότητα στο εργατικό δυναμικό.
Και βέβαια πρέπει να υιοθετήσουμε νέες τεχνολογίες, κυρίως στο πεδίο της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης». Είναι εντυπωσιακό, και βεβαίως πολύ... ιαπωνικό, πως η κυβέρνηση έχει από τώρα προγραμματίσει όπως μας εξήγησε ο πρωθυπουργικός σύμβουλος την αύξηση του φόρου κατανάλωσης για τον Απρίλιο του 2020.
«Χώρα με συνέχεια»
Τον ρωτάμε για τη δημογραφική κρίση που αντιμετωπίζει η Ιαπωνία και το κατά πόσον η λύση είναι η αύξηση της μετανάστευσης. «Η Ιαπωνία δεν θα γίνει μια κοινωνία μεταναστών όπως είναι η Αμερική, ο Καναδάς, η Αυστραλία.
Η Ιαπωνία είναι μια χώρα με μεγάλη συνέχεια και παράδοση. Είναι μια χώρα μοναδική που σέβεται πολύ την έννοια της συνέχειας. Βεβαίως, έχουμε πάρει κάποια μέτρα, όπως π.χ. έχουμε την πιο γρήγορη διαδικασία για την έκδοση πράσινης κάρτας. Θα αλλάξει η ιαπωνική κοινωνία στο τέλος, αλλά όχι σύντομα».
Η μεγάλη γεωπολιτική πρόκληση για την Ιαπωνία είναι αναμφισβήτητα η Κίνα. «Εμείς πιστεύουμε ότι καμία χώρα, ούτε οι ΗΠΑ, μπορεί μόνη της να αντιμετωπίσει την Κίνα και να κάνει ένα καλύτερο deal μαζί της.
Ο τρόπος να αντιμετωπιστεί η Κίνα είναι να δεθεί κανείς με άλλες δημοκρατικές χώρες που έχουν τις ίδιες απόψεις. Ενας τεράστιος αριθμός ιαπωνικών εταιρειών έχουν επενδύσει στην Κίνα, συνεπώς έχουμε μεγάλο συμφέρον να δούμε την Κίνα να αναπτύσσεται.
Αλλά η Ιαπωνία επιμένει ότι πρέπει όλοι να σέβονται τους διεθνείς νόμους και κανόνες. Η Ιαπωνία μαζί με τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και την Ινδία προτρέπουν την Κίνα να είναι πιο πιστή σε αυτούς τους κανόνες».
Τον ρωτάμε αν θεωρεί αναπόφευκτη μια σύγκρουση με την Κίνα, όπως πολλοί ειδικοί πιστεύουν τελευταία, και απαντά ότι «όχι, δεν είναι σίγουρο αυτό. Χώρες, όμως, όπως η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ πρέπει να κρατήσουν σταθερά την προσήλωσή τους στη διατήρηση των διεθνών νόμων και κανόνων».
Μεγάλη συζήτηση, όμως, διεξάγεται και στην Ιαπωνία για το ποιος είναι ο Ντόναλντ Τραμπ και πώς θα αλλάξει η προεδρία του το παγκόσμιο σκηνικό. «Δεν ξέρουμε πολλά στην ουσία για το ποιος είναι ο κ. Τραμπ. Ομως, ο τρόπος να το χειριστούμε αυτό είναι να τον συναντά κανείς και να του μιλάει απευθείας, ειλικρινά».
Μεγάλη συζήτηση, όμως, διεξάγεται και στην Ιαπωνία για το ποιος είναι ο Ντόναλντ Τραμπ και πώς θα αλλάξει η προεδρία του το παγκόσμιο σκηνικό. «Δεν ξέρουμε πολλά στην ουσία για το ποιος είναι ο κ. Τραμπ. Ομως, ο τρόπος να το χειριστούμε αυτό είναι να τον συναντά κανείς και να του μιλάει απευθείας, ειλικρινά».
Είναι η επιλογή που έκανε ο κ. Αμπε που ήταν ο πρώτος ξένος ηγέτης που τον συνάντησε στη Νέα Υόρκη μετά την εκλογή του και πριν από την ορκωμοσία. Η Ιαπωνία έχει μια μοναδική θέση στη σχέση της με τις ΗΠΑ. «Από εχθροί γίναμε φίλοι. Το 60-70% των Ιαπώνων δηλώνει ότι εμπιστεύεται την Αμερική. Από την Ιαπωνία έφυγαν οι Αμερικανοί στρατιώτες στον πόλεμο της Κορέας. Το ίδιο στον πόλεμο του Βιετνάμ».
Το βασικό, όμως, ζήτημα που απασχολεί την Ιαπωνία είναι η Β. Κορέα. Ρωτάμε τον Τανιγκούτσι πώς βλέπει την τελική έκβαση της κρίσης (endgame). «Δεν είναι καθόλου καθαρό αυτή τη στιγμή», απαντάει και προσθέτει: «Τη δεκαετία του 1990 η Β. Κορέα άρχισε να αποκτά πυρηνικά όπλα και οι ΗΠΑ επιχείρησαν να τη σταματήσουν.
Οι ΗΠΑ συμφώνησαν σε ένα σχέδιο και η Ιαπωνία έδωσε χρήματα στη Β. Κορέα, η οποία όμως δεν σταμάτησε ποτέ το πρόγραμμα. Πρέπει να τους δείξουμε ότι ο χρόνος δεν δουλεύει υπέρ τους και γι’ αυτό πρέπει να εγκαταλείψουν το πρόγραμμα για τα πυρηνικά και τους βαλλιστικούς πυραύλους. Είναι ώρα η διεθνής κοινότητα να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στη Β. Κορέα».
Για τον Τανιγκούτσι «η επίδειξη αδυναμίας οδηγεί σε λάθος υπολογισμούς. Είναι σημαντικό πως ΗΠΑ και Ιαπωνία βρίσκονται στην “ίδια σελίδα” σε αυτό το θέμα».
Οικονομία και τεχνολογία
Ενδιαφέρον, όμως, έχει η άποψή του για την Ευρώπη. Θεωρεί ότι η οικονομική κρίση «απορροφήθηκε και για χώρες σαν την Ελλάδα από τη συνολική οικονομία της Ε.Ε. Η εισροή προσφύγων έχει προκαλέσει ρήγματα και αναστάτωση αλλά δεν θα κρατήσει άλλα δέκα χρόνια.
Η Ιαπωνία ελπίζει πως η Ευρώπη θα θυμάται πάντοτε ποια είναι και τι κάνει την Ευρώπη, Ευρώπη. Η Ε.Ε. πρέπει να συνεχίσει να δείχνει στον υπόλοιπο κόσμο πως η δημοκρατία είναι το καλύτερο σύστημα, να είναι υπερήφανη γι’ αυτά που την κάνουν να είναι η Ευρώπη».
Όσο για την Ιαπωνία εκτιμά ότι «παλεύει με μία πληθώρα θεμάτων τα οποία θα αντιμετωπίσουν σύντομα και άλλες χώρες. Για παράδειγμα, τη γήρανση του πληθυσμού – πώς θα φροντίσουμε τους αυξανόμενους ηλικιωμένους χρησιμοποιώντας και την τεχνολογία.
Αυτή τη στιγμή η Ιαπωνία ξοδεύει σε κοινωνικές κρατικές δαπάνες παραπάνω από όσα ξοδεύουν στην άμυνα οι ΗΠΑ μόνες τους ή η Κίνα, η Σ. Αραβία, η Ρωσία και η Μ. Βρετανία όλες μαζί. Η Ιαπωνία θα μάθει να αντιμετωπίζει τέτοιες προκλήσεις.
Όσο για την οικονομία μας ο τουρισμός αναπτύσσεται ραγδαία και αποτελεί τη μεγάλη έκπληξη, καθώς συνεισφέρει όλο και περισσότερο στην ανάπτυξη. Η αγροτική οικονομία επίσης θα ενισχυθεί. Και βέβαια το μέλλον βρίσκεται στην τεχνολογία και ειδικά στην τεχνητή νοημοσύνη.
Το κλειδί, όμως, για την Ιαπωνία αλλά και κάθε χώρα βρίσκεται στην αυτοεκτίμηση. Καμία χώρα δεν θα είναι υγιής χωρίς αυτοεκτίμηση και χωρίς την πεποίθηση ότι μπορεί να πετύχει συγκεκριμένους στόχους». Μια καλή προτροπή από το Τόκιο στη μακρινή Αθήνα...