Η χθεσινή, δεύτερη ...
επέτειος του δημοψηφίσματος του 2015 (που λίγο έλειψε να εξελιχθεί σε ιστορική τραγωδία) επανέφερε στην επικαιρότητα τις ταραγμένες εκείνες μέρες.
Αναπόφευκτα, η οδυνηρή αυτή ανάμνηση συνοδεύθηκε από μία ακόμα προσπάθεια του τότε υπουργού Οικονομικών να μας πείσει ότι το «παράλληλο σύστημα πληρωμών», που σχεδίαζε ήδη πριν υπουργοποιηθεί, θα οδηγούσε στην επικράτηση της κυβέρνησης στο μπρα ντε φερ της με τους δανειστές και στην παραμονή της στην Ευρωζώνη με όρους θεαματικά καλύτερους από αυτούς που περιλαμβάνονται στο τρίτο μνημόνιο.
Στη μακροσκελή ανάρτησή του στο blog του, στην οποία δεν παραλείπει να προωθήσει το νέο του βιβλίο και χαρακτηρίζει την «Κ» όργανο της ολιγαρχίας και της τρόικας, ο κ. Βαρουφάκης περιγράφει το παράλληλο σύστημά του, όπως το είχε επινοήσει μαζί με τον Γκλεν Κιμ, τον Τζέιμι Γκάλμπρεϊθ και την υπόλοιπη ομάδα του. (Aραγε θα μας πει κάποια στιγμή ποιοι άλλοι συμμετείχαν; Τι γνώσεις είχαν;)
Οπως αποκαλύπτει, είχε παρουσιάσει το σχέδιο του για το σύστημα παράλληλων πληρωμών στο σπίτι του Αλέξη Τσίπρα στην Κυψέλη, τον Νοέμβριο του 2014, παρουσία του Νίκου Παππά και του Γιάννη Δραγασάκη. Αλλά και ως υπουργός πια τον Μάρτιο του 2015 είχε ξαναπαρουσιάσει, όπως λέει, το πρόγραμμά του στο υπουργικό συμβούλιο, προκαλώντας τον ενθουσιασμό της πλειοψηφίας των υπουργών.
Το σύστημα αυτό, διατείνεται ο πρώην υπουργός, θα μπορούσε, μέσω των ΑΦΜ και του taxisnet, να εξυπηρετήσει τις συναλλαγές ιδιωτών με το Δημόσιο αλλά και μεταξύ τους, να δώσει δημοσιονομικές ανάσες στην κυβέρνηση, να της επιτρέψει να δανείζεται από τους πολίτες παρακάμπτοντας τις αγορές και παρέχοντάς τους ταυτόχρονα σημαντικές φοροαπαλλαγές, και άλλα υπέροχα.
Το κυριότερο όμως είναι ότι οι πιστωτές, σύμφωνα με τον κ. Βαρουφάκη, γνωρίζοντας την πρόθεση της κυβέρνησης να κινηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση, θα αποδυναμώνονταν στη διαπραγμάτευση, καθώς δεν θα μπορούσαν «να βασιστούν πλέον στην πεποίθηση ότι απειλώντας μας με κλείσιμο τραπεζών εμείς θα κάνουμε πίσω».
Ο κ. Βαρουφάκης δεν έχει εξηγήσει ποτέ γιατί αυτό το θεωρητικά θαυμάσιο σχέδιο δεν τέθηκε ποτέ σε λειτουργία. Μέρος της απάντησης το δίνει ο ίδιος κ. Κιμ. Στην ομιλία του προς τους αντιευρωπαϊστές του Κινήματος των Πέντε Αστέρων την οποία αποκάλυψε χθες η «Κ», ο κ. Κιμ τονίζει ότι ο ελληνικός πληθυσμός δεν είχε οικονομικές γνώσεις, η χρήση του e-banking ήταν σχεδόν μηδενική, ενώ η χρήση των πιστωτικών καρτών ήταν περιορισμένη. Ο κ. Βαρουφάκης γράφει αμέριμνα ότι το σύστημα θα μπορούσε να λειτουργήσει με εφαρμογές τύπου Apple Pay ή Google Wallet – και ότι το είχε εισηγηθεί αυτό στο υπουργικό συμβούλιο!
Η βαθύτερη εξήγηση, ωστόσο, πέρα από το χάος που θα προκαλούσε η απόπειρα υλοποίησης ενός τέτοιου συστήματος σε μία χώρα όπου η διείσδυση του Διαδικτύου φτάνει μόλις το 65%, είναι ότι ο διαχωρισμός στον οποίο επιμένει ο κ. Βαρουφάκης μεταξύ συστήματος πληρωμών και παράλληλου νομίσματος είναι πλαστός. Ο ίδιος παραδέχεται ότι με την πρότασή του θα δημιουργείτο «ένα παράλληλο ηλεκτρονικό-διαδικτυακό ευρώ», το οποίο σε περίπτωση κλεισίματος των τραπεζών «θα μπορούσε να μετατραπεί σε εναλλακτικό εθνικό νόμισμα εν ριπή οφθαλμού».
Το Σχέδιο Χ
Στις συνθήκες που επικρατούσαν μετά το «Oχι» στο δημοψήφισμα, η πρόταση του κ. Βαρουφάκη για το «παράλληλο σύστημα πληρωμών», σε συνδυασμό με τις άλλες ιδιοφυείς ιδέες του (ανάκτηση του ελέγχου της Τραπέζης της Ελλάδος, τη στάση πληρωμών στα ελληνικά ομόλογα της ΕΚΤ), θα το μετέτρεπε όντως «εν ριπή οφθαλμού» στο νέο νόμισμα της χώρας.
Ο καθηγητής Γκάλμπρεϊθ, ο επικεφαλής της ομάδας εργασίας του διαβόητου Σχεδίου X για το Grexit, έχει μιλήσει στην «Κ» για την ανάγκη εμπλοκής του στρατού για την τήρηση της τάξης σε περίπτωση μετάβασης σε εθνικό νόμισμα, καθώς και για τον κίνδυνο εξόδου της Ελλάδας από την Ε.Ε. σε περίπτωση αποχώρησης από το ευρώ. Ο ίδιος ο κ. Βαρουφάκης, όπως και ο κ. Γκάλμπρεϊθ, έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι το Σχέδιο Χ δεν είχε προχωρήσει ποτέ πέρα από το στάδιο των ασκήσεων επί χάρτου.
Δύο πιθανότητες μένουν: είτε ο κ. Βαρουφάκης πρότεινε κάτι που ήξερε ότι θα οδηγήσει σε μία άνευ προηγουμένου καταστροφή εν καιρώ ειρήνης, είτε τα είπε αυτά γνωρίζοντας ότι θα απορριφθούν, ώστε να έχει μία καλή ιστορία –αυτή του «ανίκητου ηττημένου»– να διηγείται στο διεθνές του ακροατήριο.