Όλοι ανακουφίστηκαν, αλλά ...
κανένας σχεδόν (εκτός, ίσως από το Μαξίμου) δεν θριαμβολόγησε για την προχθεσινή απόφαση του Eurogroup. Έπειτα από τόση αναμονή και τόσα μέτρα, που ψηφίστηκαν, η ελάφρυνση του χρέους παραπέμπεται και πάλι για το 2018 και το QE δεν φαίνεται να εξασφαλίζεται. Τι συνέβη λοιπόν προχθές στο Λουξεμβούργο; Παρακάτω επιχειρούνται κάποιες απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα:
Ποιο ήταν το βασικό κέρδος για την Ελλάδα από το προχθεσινό Eurogroup;
H δόση των 8,5 δισ. ευρώ. Μπορούμε να πληρώσουμε τις υποχρεώσεις του Ιουλίου, που είναι 7,4 δισ. ευρώ, και να εξοφληθούν ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου 1,6 δισ. ευρώ σε δύο δόσεις, από 800 εκατ. ευρώ. Η πρώτη θα δοθεί άμεσα με την εκταμίευση και η δεύτερη το φθινόπωρο.
Ως προς την ελάφρυνση του χρέους, τι συμφωνήθηκε;
Έγινε κάποια συγκεκριμενοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων, αλλά όχι αρκετή για να μιλάμε για «καθαρότητα». Αποφασίστηκε ότι η μέση σταθμισμένη ωρίμανση των ομολόγων παρατείνεται κατά 0-15 χρόνια. Η μέση ωρίμανση είναι σήμερα 30 χρόνια, άρα τα 15 επιπλέον χρόνια είναι ικανοποιητικά. Ωστόσο, το «0» δεν έφυγε, αφήνοντας τους επενδυτές σε αβεβαιότητα. Δεν έφυγε επίσης η διατύπωση ότι τα μέτρα θα εφαρμοστούν «στον βαθμό που χρειάζεται». Η προηγούμενη διατύπωση ήταν ίσως λίγο χειρότερη, αφού έλεγε «αν χρειάζεται».
H γαλλική πρόταση τελικά πέρασε;
Εγινε δεκτή η κεντρική της ιδέα, να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός που θα συνδέει τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους με την ανάπτυξη. Όμως, οι λεπτομέρειες του μηχανισμού θα προσδιοριστούν μετά το τέλος του προγράμματος, το 2018. Ας σημειωθεί ότι ως προς το περιεχόμενο της πρότασης αυτής υπάρχουν και επιφυλάξεις, αφού ο μηχανισμός ίσως αποτελέσει αντικίνητρο στις κυβερνητικές προσπάθειες για τόνωση της ανάπτυξης, προκειμένου να δοθεί μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους.
Εξασφαλίσθηκε η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE);
Oχι, αν και δόθηκαν περισσότερες διευκρινίσεις ως προς τη μελλοντική ελάφρυνση του χρέους. Επί της ουσίας, η ΕΚΤ δύσκολα θα αποφασίσει την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, αν προηγουμένως δεν χαρακτηρίσει βιώσιμο το χρέος το ΔΝΤ.
Σύμφωνα με πηγή που επικαλείται το Reuters σε χθεσινό τηλεγράφημά του, η ΕΚΤ χρειάζεται περισσότερη σαφήνεια στο είδος της ελάφρυνσης του χρέους που θα πάρει η Ελλάδα από τους πιστωτές της, προκειμένου να αποφασίσει την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE. Άλλωστε και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος απέφυγε τις θριαμβολογίες και είπε προχθές ότι η απόφαση είναι θέμα της ΕΚΤ.
Το ΔΝΤ θα συμμετάσχει, πότε;
Είναι αρκετά ασαφές. Αυτό που αποφασίσθηκε είναι να εισηγηθεί η κ. Λαγκάρντ ένα stand by arrangement, με δυνατότητα χρηματοδότησης 2 δισ. δολαρίων, που θα εκταμιευθεί, όμως, μόνον εφόσον μπορεί να διασφαλισθεί, στο τέλος του προγράμματος, ότι το χρέος είναι βιώσιμο. Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι στην πράξη το ΔΝΤ δεν θα εκταμιεύσει τίποτα. Αλλωστε, το ποσό είναι και ασήμαντο και το επιτόκιο του ΔΝΤ υψηλότερο από τα ευρωπαϊκά.
Πότε θα βγούμε στις αγορές;
Μέχρι πρότινος, ο σχεδιασμός προέβλεπε έξοδο στις αγορές μετά το QE και πολλοί θεωρούν ότι αυτό παραμένει το βασικό σενάριο. Αυτό σημαίνει ότι, στην καλύτερη περίπτωση, η έξοδος τοποθετείται στα τέλη του 2017 με αρχές του 2018, υπό την προϋπόθεση ότι μέχρι τότε θα γίνει μεγαλύτερη συγκεκριμενοποίηση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους από τη γερμανική κυβέρνηση που θα προκύψει μετά τις εκλογές. Ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ, είπε ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να ξαναβγεί στις αγορές το 2017 ή νωρίς μέσα στο 2018.
Το Eurogroup δεσμεύθηκε να παράσχει υποστήριξη, με τη δημιουργία, από τις επόμενες δόσεις, ενός «μαξιλαριού» μετρητών.
Θα μπορέσει η Ελλάδα να καλύψει τις ανάγκες της από τις αγορές μετά το 2018 ή θα χρειαστεί νέο μνημόνιο;
Είναι πρόωρο να απαντηθεί. Το 2018, οι ανάγκες είναι αντιμετωπίσιμες, κυμαίνονται στα 10 δισ. ευρώ, αλλά το 2019 φτάνουν τα 19 δισ. ευρώ και αυτό δύσκολα θα το καλύψει το Δημόσιο, υποστηρίζουν τραπεζικές πηγές. Σε κάθε περίπτωση, αυτήν τη στιγμή κανένας δεν θέλει να μιλάει για 4ο μνημόνιο.
Εξάλλου, νέα κονδύλια δεν προβλέπεται να υπάρξουν. Με τη δόση των 8,5 δισ. ευρώ θα έχουμε απορροφήσει συνολικά 40 από τα 86 δισ. ευρώ του τρίτου μνημονίου.
Είχε δίκιο ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε που είπε ότι η κυβέρνηση ανέβαλε την απόφαση για τρεις εβδομάδες για επικοινωνιακούς λόγους;
Η αλήθεια είναι ότι στο διάστημα αυτό έγιναν κάποιες βελτιώσεις. Πάντως, ο κ. Τσακαλώτος προχθές το βράδυ παραδέχθηκε ότι η απόφαση σε ό,τι αφορά το χρέος δεν αντιστοιχεί στις θυσίες του ελληνικού λαού. Αντιθέτως, το Μαξίμου με non paper υποστήριζε πως «η ελληνική πλευρά πήρε αυτά που ήθελε».