Το «παιχνίδι» με τις αποκρατικοποιήσεις

«Όμηρος» της ολοκλήρωσης των ...

διαπραγματεύσεων για την αξιολόγηση και τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, με τρόπο που να ικανοποιεί την κυβέρνηση, παραμένει το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων. 

Οι προκηρύξεις νέων διαγωνισμών εδώ και μήνες έχουν «παγώσει» και η ολοκλήρωση των κρίσιμων εκκρεμοτήτων σε ιδιωτικοποιήσεις, που έχουν προτιμητέο επενδυτή αλλά δεν έχουν κλείσει οικονομικά, καρκινοβατεί.

Με διαδικαστικές και ίσως και επουσιώδεις κινήσεις, όπως είναι οι προκηρύξεις για τις προσλήψεις συμβούλων, επιχειρείται να δοθεί η εντύπωση πως σημειώνεται πρόοδος, ενώ στην ουσία λίγα συμβαίνουν. Παράλληλα, εκκρεμότητες που δεν μπορεί να επηρεάσει η Αθήνα κρατούν ανοικτές και άλλες αποκρατικοποιήσεις, όπως αυτή της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, που περιμένει την έγκριση της Ε.Ε. για να διαγραφούν χρέη της τάξης των 750 εκατ. ευρώ από τον ισολογισμό της.

Το Ελληνικό βαδίζει στον τρίτο χρόνο μετά την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας και μόλις τώρα γίνονται ορισμένα δειλά βήματα, ενώ στην Εγνατία οι εκκρεμότητες είναι τόσες, που πολλοί αμφιβάλλουν αν θα μπορέσει να προκηρυχθεί φέτος ο διαγωνισμός. Στον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης, που τα πράγματα δείχνουν καλύτερα, οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις μιλούν για ολοκλήρωση της συναλλαγής προς τα τέλη του έτους.

Αν εξαιρέσει κανείς την ανακήρυξη πλειοδότη στον ΟΛΘ, τη συμφωνία με τον ΔΑΑ για παράταση της παραχώρησης του αεροδρομίου των Σπάτων και την παράδοση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων που επέτρεψε την είσπραξη 1,234 δισ. ευρώ από τη Fraport Greece, τίποτα άλλο δεν έχει συμβεί μέχρι στιγμής φέτος. Και ούτε θα συμβεί, καθώς η μέχρι τώρα εμπειρία των τελευταίων 2,5 ετών δείχνει πως η κυβέρνηση επιταχύνει τις αποκρατικοποιήσεις μόνον υπό την ασφυκτική πίεση των δανειστών.

Ετσι, χωρίς θετικές για την κυβέρνηση εξελίξεις στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου, είναι αμφίβολο εάν θα προχωρήσουν γρήγορα πολλά από το ΤΑΙΠΕΔ. Κάτι που δεν θα πρέπει να ξενίζει, με δεδομένες τις αντιδράσεις που προκαλούν οι ιδιωτικοποιήσεις στο εκλογικό ακροατήριο του ΣΥΡΙΖΑ.

Παρά ταύτα στο πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε προ ολίγων ημερών και ειδικότερα στο μεσοπρόθεσμο, που έχει ενσωματωθεί σε αυτό, αναφέρεται ότι τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις θα ανέλθουν φέτος στα 2,15 δισ. ευρώ (494 εκατ. ήταν το 2016) και το 2018 στα 2,1 δισ. Για το 2019, προβλέπονται έσοδα μόλις 143 εκατ. ευρώ, για το 2020 έσοδα 109 εκατ. και για το 2021 έσοδα 86 εκατ. Πολλά από αυτά αποτελούν δόσεις από τις ιδιωτικοποιήσεις που έχουν ήδη γίνει και έτσι καθίσταται σαφές πως δεν υπάρχει στον ορίζοντα ουδεμία μεγάλη αποκρατικοποίηση, όπως για παράδειγμα η πώληση συμμετοχών σε μεγάλες επιχειρήσεις, με εξαίρεση ίσως το 5% του ΟΤΕ και κάποιας ακόμα επιχείρησης.

Υπενθυμίζεται πως τους τελευταίους λίγους μήνες το ΤΑΙΠΕΔ έχει δημοσιεύσει διεθνείς προσκλήσεις για την πρόσληψη συμβούλων για την πώληση όλων των συμμετοχών του. Αυτές περιλαμβάνουν το 5% του ΟΤΕ, το 31% του ΔΕΣΦΑ, το 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, το 35% των ΕΛΠΕ, το 17% της ΔΕΗ, το 23% της Εταιρείας Υδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης, το 11% της ΕΥΔΑΠ και το 65% της ΔΕΠΑ και την πώληση της Εγνατίας.

Εγνατία Οδός
Αβεβαιότητα και ενστάσεις για τα έσοδα από τα διόδια

Θεωρητικά, αναμένεται το προσεχές διάστημα η δημοσίευση τευχών διαγωνισμού για τη μακροχρόνια παραχώρηση του δικαιώματος λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του αυτοκινητοδρόμου Εγνατία Οδός και των επί του αυτοκινητοδρόμου τριών κάθετων αξόνων. Πρακτικά, οι περισσότεροι από τους δυνητικά ενδιαφερομένους διατυπώνουν σοβαρές ενστάσεις για τις αβεβαιότητες με τις οποίες εμφανίζεται να δρομολογείται ο εν λόγω διαγωνισμός. Ειδικότερα, προβληματισμός επικρατεί για το αντικείμενο αυτό καθαυτό, δηλαδή τα έσοδα από τα διόδια.

Η κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ αφήνουν να εννοηθεί πως ο διαγωνισμός θα προχωρήσει με τους σταθμούς ως έχουν και ο επενδυτής θα δεσμευτεί για την κατασκευή συγκεκριμένου αριθμού διοδίων, αλλά και για την εφαρμογή συστήματος αναλογικών πληρωμών με βάση τις διανυόμενες από τους οδηγούς αποστάσεις. 

Ομως αυτό το μοντέλο κρίνεται ιδιαίτερα ασαφές και ενέχει σημαντικά ρίσκα για τον επενδυτή – συμπεριλαμβανομένων ενδεχόμενων αντιδράσεων κατοίκων: αυτή τη στιγμή στην Εγνατία λειτουργούν μόνον επτά μετωπικοί σταθμοί στον κύριο άξονα και ένας στον κάθετο άξονα Λαγκαδά-Προμαχώνα, αλλά παράγοντες, όπως ο πρόεδρος της «Εγνατία Οδός Α.Ε.», έχουν κάνει λόγο για έως και 38 νέους σταθμούς διοδίων από τους οποίους οι 18 φέρονται πως θα είναι μετωπικοί και άλλοι 20 θα κατασκευαστούν σε κάποιους από τους κόμβους. Η Εγνατία έχει συνολικά 60 εξόδους κατά μήκος των 680 χιλιομέτρων στα οποία εκτείνεται.

Η σχετική αβεβαιότητα και η περιπλοκότητα του ζητήματος προϊδεάζει για καθυστερήσεις, ενώ στόχος του ΤΑΙΠΕΔ είναι η κατάθεση δεσμευτικών προσφορών εντός του έτους. Καλά πληροφορημένες πηγές εκτιμούν πως αυτή η αβεβαιότητα μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά στην εκδήλωση επενδυτικού ενδιαφέροντος.

Με δεδομένη τη στρατηγική σημασία της συγκεκριμένης ιδιωτικοποίησης και το μέγεθός της, εκτιμάται πάντως ότι συγκεντρώνει, αν μη τι άλλο, την προσοχή όλων των μεγάλων ελληνικών ομίλων αλλά και ορισμένων ξένων όπως η γαλλική Vinci και η γερμανική Hochtief. Η παραχώρηση της Εγνατίας συνδέεται βέβαια και με πολλές τοπικές και εθνικές πολιτικές ισορροπίες...

ΔΕΣΦΑ
Δεν έχει προκηρυχθεί ο νέος διαγωνισμός

Ο διαγωνισμός για τον Διαχειριστή Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ), όπου το επενδυτικό ενδιαφέρον εμφανίζεται και υπαρκτό και ευρύ, και νωρίτερα φέτος αναμενόταν να προχωρήσει «άμεσα», δεν έχει ακόμα προκηρυχθεί. Αν και οι ευρωπαϊκοί κανόνες του παιχνιδιού είναι πλέον ξεκάθαροι, σειρά ζητημάτων καθιστούν τον συγκεκριμένο διαγωνισμό «ευαίσθητο». Κατ’ αρχήν παράγοντες της διεθνούς αγοράς εκτιμούν πως είναι πολύ δύσκολο, εάν όχι αδύνατο, ακόμα και να προσεγγισθεί το τίμημα των 400 εκατομμυρίων ευρώ που είχαν προσφέρει οι Αζέροι της Socar. Το γεγονός αυτό σημαίνει πως κάθε τίμημα χαμηλότερο αφήνει έκθετη σε αντιπολιτευτική και όχι μόνον κριτική την κυβέρνηση. Ο προηγούμενος διαγωνισμός κηρύχθηκε άγονος, διότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν επέτρεψε την εκχώρηση του management σε μη ευρωπαϊκό όμιλο. Με βάση όσα ψηφίσθηκαν στο πολυνομοσχέδιο, ο προτιμητέος επενδυτής στον νέο διαγωνισμό θα πρέπει να είναι πιστοποιημένος διαχειριστής σε ευρωπαϊκή χώρα-μέλος του φορέα European Network of Transmission System Operators for Gas (ENTSOG). Επιτρέπεται η συμμετοχή μη μέλους του ENTSOG μόνο με μειοψηφικό ποσοστό σε κοινοπραξία με leader μέλος του φορέα. Ηδη ως ενδιαφερόμενοι επενδυτές φέρονται, μεταξύ άλλων, η ισπανική Enag, η βελγική Fluxys, η ιταλική SNAM, ξανά η αζερική Socar, μια ρουμανική εταιρεία, αλλά και κάποιοι άλλοι.

Στόχος κυβέρνησης και ΤΑΙΠΕΔ είναι να βγει η προκήρυξη του διαγωνισμού στα τέλη του καλοκαιριού, ενώ έχουν δεσμευτεί στους δανειστές για πώληση έως το τέλος του 2017. Υπενθυμίζεται πως θα προσφερθεί, όπως και πριν, το 66% των μετοχών του ΔΕΣΦΑ εκ του οποίου το 31% είναι το ποσοστό που πωλεί το ΤΑΙΠΕΔ και το 35% το ποσοστό που πωλούν τα ΕΛΠΕ. Τα ΕΛΠΕ πρέπει να πάρουν σχετική απόφαση στη γενική συνέλευση, η οποία ως γνωστόν αναβλήθηκε για τις 23 Ιουνίου εξαιτίας σχετικού αιτήματος της Paneuropean, κατόχου του 45% των μετοχών, συμφερόντων του ομίλου Λάτση. Στη σχετική ανακοίνωσή του ο εισηγμένος όμιλος αναφέρει πως «εξετάζει τις εναλλακτικές του, επιδιώκοντας τη μεγιστοποίηση της αξίας της συμμετοχής του».

Ελληνικό
Επιχείρηση απεμπλοκής από τα αρχαία και το δάσος

Με έναν ελιγμό που περιλαμβάνει μνημόνιο μεταξύ της εταιρείας «Ελληνικό Α.Ε.» και του υπουργείου Πολιτισμού, η κυβέρνηση επιχειρεί να αντιπαρέλθει τον σκόπελο του αρχαιολογικού ζητήματος που έχει εγερθεί στην έκταση του πρώην αεροδρομίου. Παράλληλα όλοι ελπίζουν να γίνει δεκτή η ένσταση της «Ελληνικό Α.Ε.» κατά της απόφασης του δασάρχη Πειραιά να κηρύξει δασική περιοχή 37 στρέμματα της υπό παραχώρηση έκτασης. Στο επικαιροποιημένο μνημόνιο που έχει συμφωνήσει η Αθήνα με τους δανειστές προκειμένου να ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση, προβλέπεται ως καταληκτική ημερομηνία για την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης ο Δεκέμβριος του 2017. Μέχρι τότε θα πρέπει να έχει εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο θα γίνει νόμος το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) με βάση το οποίο θα πολεοδομηθεί και αναπτυχθεί το έργο. Αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει το σχέδιο να περάσει από το Κεντρικό Συμβούλιο Διοίκησης (ΚΣΔ), που είναι το αρμόδιο όργανο να προωθεί τα σχέδια αυτά προς το Συμβούλιο της Επικρατείας και κατόπιν στην Προεδρία, για να υπογραφούν τα σχετικά διατάγματα. Παράλληλα θα πρέπει να γίνει διαγωνισμός για καζίνο και να εκκενωθεί η έκταση από τους χρήστες και τους πρόσφυγες. Για να περάσει το ΣΟΑ από το ΚΣΔ θα πρέπει να έχει λυθεί το θέμα του δασαρχείου και της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Ετσι το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) ενέκρινε πριν από λίγες μέρες το μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της «Ελληνικό Α.Ε.» που αφορά την παρακολούθηση των εργασιών και την επιτάχυνση της διεξαγωγής των αρχαιολογικών ερευνών και εργασιών προστασίας μνημείων κατά τη φάση εφαρμογής του σχεδίου ανάπτυξης του Ελληνικού.

Η σχετική απόφαση του ΚΥΣΟΙΠ που δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ (1862/Β/26-5-2017), κάνει επίσης αναφορά στην έγκριση άρθρων που αφορούν «την έκταση και διάρκεια» της αρχαιολογικής έρευνας, τους «όρους της συνεργασίας», τον «προγραμματισμό της αρχαιολογικής έρευνας», το προσωπικό, την αποτύπωση - φωτογράφιση ευρημάτων, την αποθήκευση, συντήρηση και τεκμηρίωση κινητών ευρημάτων, την υλικοτεχνική υποδομή και την προστασία και ανάδειξη αρχαιοτήτων.

«Ελευθέριος Βενιζέλος»
Εκλεισε η συμφωνία παράτασης της σύμβασης

Στα τέλη του 2017 είναι πιθανόν να έχει ολοκληρωθεί η παράταση της σύμβασης παραχώρησης του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» στην εταιρεία «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών» (ΔΑΑ) και να έχει ανοίξει ο δρόμος και για την πώληση του 30%.

Το ελληνικό Δημόσιο βρίσκεται σε διαδικασία πρόσληψης επενδυτικής τράπεζας για να «τρέξει» την πώληση αυτού του 30%, ώστε να ολοκληρώσει τη συναλλαγή περί τα μέσα του επόμενου έτους. Την περασμένη Τρίτη υποβλήθηκε στο ΤΑΙΠΕΔ η οικονομική προσφορά της «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε.» για την παράταση της από 31/7/1995 σύμβασης παραχώρησης αεροδρομίου κατά 20 έτη (έως το 2047). Το διοικητικό συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ, αφού αξιολόγησε την προσφορά η οποία ήταν της τάξεως των 600 εκατ. ευρώ, την έκανε δεκτή. Το Δημόσιο προσδοκά να εισπράξει μακροπρόθεσμα σχεδόν 2 δισεκατομμύρια, συμπεριλαμβανομένης ετήσιας αμοιβής που ανέρχεται στο 15% επί των λειτουργικών κερδών. Για να κλείσει η συμφωνία πρέπει να περάσει και από το Ελεγκτικό Συνέδριο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Βουλή. Το ΤΑΙΠΕΔ κατέχει το 30% των μετοχών του ΔΑΑ. Μέτοχοι του ΔΑΑ είναι το Δημόσιο (25%, το οποίο τελεί υπό μεταβίβαση στο υπερταμείο), το ΤΑΙΠΕΔ (30%), το καναδικό ασφαλιστικό ταμείο PSP Investments (40%) και ο όμιλος Κοπελούζου (5%). Πρέπει να διευκρινιστεί πως το τίμημα για την εικοσαετή παράταση θα καταβληθεί από τον ΔΑΑ και όχι από τους μετόχους. Η σύμβαση της 20ετούς παράτασης θα γίνει με όρους που δεν θα διαφέρουν από εκείνους υπό τους οποίους απέκτησε την παραχώρηση ο ΔΑΑ το 1996, ώστε να μην εγερθεί θέμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού.

Οσον αφορά την πώληση του 30% του ΤΑΙΠΕΔ, ως ενδιαφερόμενοι επενδυτές φέρονται από την αγορά, μεταξύ άλλων, τόσο το καναδικό ασφαλιστικό ταμείο PSP Investments όσο και οι κινεζικοί όμιλοι Shenzhen Airport Group και China Everbright, αλλά και ο όμιλος Κοπελούζου, που έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο να ενδιαφερθεί ενδεχομένως σε συνεργασία με ξένο εταίρο.

Έντυπη