Του Γιώργου Γάτου
«Ψαλίδι» στις ...
«προσωπικές διαφορές» που έχουν οι «παλαιές», πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου, κύριες και επικουρικές συντάξεις θα «μπει» από το 2019, για να περικοπεί η συνταξιοδοτική δαπάνη κατά 1,8 δισ. ευρώ.
Το ύψος της περικοπής (1% του ΑΕΠ) έχει προσυμφωνηθεί με τους δανειστές και, όπως αποκαλύπτουν στην «Ημερησία» κορυφαία στελέχη του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, απομένει να συζητηθούν, αφού «κλείσει» η συμφωνία - πακέτο για τη δεύτερη αξιολόγηση, το τελικό πλαίσιο των μειώσεων που θα γίνουν έτσι ώστε να «βγει» ο λογαριασμός, χωρίς να υπάρξουν οι ακραίες περικοπές έως 39% - οι οποίες προκύπτουν στις προσωπικές διαφορές ορισμένων κατηγοριών συνταξιούχων (όπως του πρώην ΤΕΒΕ, των Μηχανικών και των Νομικών) και, παράλληλα, να προστατευτούν, όσοι λαμβάνουν συνολικό εισόδημα, από άθροισμα κύριας και επικουρικής, κάτω από ένα όριο που θα καθοριστεί.
ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ
Το σχέδιο να συμπεριληφθούν στο «πακέτο» των περικοπών για την περιστολή της συνταξιοδοτικής δαπάνης ακόμη και οι «προσωπικές διαφορές» των επικουρικών συντάξεων (οι οποίες έχουν αποτυπωθεί στα ενημερωτικά σημειώματα των συνταξιούχων πριν από εννέα μήνες, όταν επιβλήθηκαν μειώσεις έως 40% σε όσες περιπτώσεις το άθροισμα κύριας και επικουρικής ξεπερνούσε τα 1.300 ευρώ) υποβλήθηκε «προκειμένου να είναι ηπιότερη η μείωση των κύριων συντάξεων».
Οι ασκήσεις «επί χάρτου» έδειξαν ότι εφόσον γίνει επιμερισμός των μειώσεων σε κύριες και επικουρικές και με βάση ένα αποδεκτό όριο εισοδήματος (άλλοι λένε για 1.000 ευρώ και άλλοι υποστηρίζουν ότι το πλαφόν θα χρειαστεί να μπει χαμηλότερα για να εξοικονομηθεί η δαπάνη), θα αποφευχθούν οι ακραίες περικοπές.
Ενα από τα σχέδια που συζητήθηκε στο υπουργείο Οικονομικών προβλέπει ότι εφόσον το άθροισμα κύριων και επικουρικών συντάξεων είναι πάνω από το όριο που θα τεθεί, θα κοπεί το 50% της «προσωπικής διαφοράς», ενώ στις περιπτώσεις που το άθροισμα κύριας και επικουρικής είναι κάτω από το όριο, η μείωση στις προσωπικές διαφορές δεν θα ξεπερνά το 20%.
Οι ασκήσεις «επί χάρτου» έδειξαν ότι εφόσον γίνει επιμερισμός των μειώσεων σε κύριες και επικουρικές και με βάση ένα αποδεκτό όριο εισοδήματος, θα αποφευχθούν οι ακραίες περικοπές
ΟΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΚΥΡΙΕΣ
Οι διαφορές μεταξύ των «παλαιών» και των «νέων» κύριων συντάξεων, μετά τον επανϋπολογισμό με τα νέα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης της «ανταποδοτικής» σύνταξης και την προσθήκη της εθνικής σύνταξης είναι οριακές για όσους είχαν χαμηλές αποδοχές και λίγα χρόνια ασφάλισης σε Ταμεία που δεν έδιναν «μπόνους» (π.χ. στο ΤΑΕ ή στο ΤΣΑ). Ομως, για τους περισσότερους είναι σημαντικές και κυμαίνονται από 6% έως και 39%:
Οι διαφορές μεταξύ των «παλαιών» και των «νέων» κύριων συντάξεων, μετά τον επανϋπολογισμό με τα νέα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης της «ανταποδοτικής» σύνταξης και την προσθήκη της εθνικής σύνταξης είναι οριακές για όσους είχαν χαμηλές αποδοχές και λίγα χρόνια ασφάλισης σε Ταμεία που δεν έδιναν «μπόνους» (π.χ. στο ΤΑΕ ή στο ΤΣΑ). Ομως, για τους περισσότερους είναι σημαντικές και κυμαίνονται από 6% έως και 39%:
- Από 6% έως 8% είναι η προσωπική διαφορά, μεταξύ των «παλαιών» και των «νέων» συντάξεων για όσους λαμβάνουν τα κατώτατα όρια του ΙΚΑ (443,77 ευρώ αντί 486,84 ευρώ με 15 έτη ασφάλισης) ή προέρχονται από «μη ευγενή» ταμεία (830 ευρώ έναντι 885 ευρώ από το ΤΑΕ με 36 χρόνια) ενώ μπορεί να είναι και μηδενικές (810 ευρώ έναντι 815 ευρώ από το ΤΣΑ με 33 χρόνια ασφάλισης).
- Εως 22% φτάνουν κατά μέσο όρο οι προσωπικές διαφορές για τους προερχόμενους από το ΙΚΑ και το Δημόσιο (με... 40 χρόνια ασφάλισης).
- Από 30% έως και 39% φτάνουν οι προσωπικές διαφορές για όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί ή συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο με λιγότερα από 34 χρόνια ασφάλισης ή από το πρώην ΤΕΒΕ (λόγω του «μπόνους» των 220 ευρώ που το Ταμείο ενσωμάτωνε σε όλες τις κατηγορίες των συντάξεων, συμπεριλαμβανομένων και των κατώτατων).
Προσωπικές διαφορές προβλέπονται και για όσους συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου από τις 13 Μαΐου και μετά.
- Οι προσωπικές διαφορές στις συντάξεις για όσους υπέβαλαν το 2016, μετά την ψήφιση του νόμου 4387/16, αιτήσεις συνταξιοδότησης περιορίζονται στο 20% σε σύγκριση με τα ποσά που θα ελάμβαναν με το προηγούμενο καθεστώς. Αν, ωστόσο, το ξεπερνούν, θα λαμβάνουν το ½ της προσωπικής διαφοράς με αποτέλεσμα τα ποσά των συντάξεών τους να είναι χαμηλότερα από 6% έως 20%. Για παράδειγμα ασφαλισμένος στο πρώην ΤΕΒΕ με 38 έτη συνολικής ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές 1.480,00 ευρώ, αντί των 1.580 ευρώ που θα ελάμβανε με το προηγούμενο καθεστώς και των 960 ευρώ που θα ελάμβανε με το νέο τρόπο υπολογισμού, θα λάβει σύνταξη 1.270 ευρώ (-19,62%), δηλαδή 960,00 ευρώ + 310 ευρώ που είναι το ½ της προσωπικής διαφοράς. Ασφαλισμένος στο πρώην ΤΣΑ με 33 έτη συνολικής ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές 1.392,00 ευρώ, που θα είχε σύνταξη με τον παλαιό τρόπο υπολογισμού 815,00 ευρώ, θα λάβει 810 ευρώ χωρίς να επηρεάζεται από την προσωπική διαφορά.
- Οσοι συνταξιοδοτηθούν μέσα στο 2017 θα λαμβάνουν το 1/3 της προσωπικής διαφοράς. Για παράδειγμα ο ίδιος ασφαλισμένος στο πρώην ΤΕΒΕ με 38 έτη συνολικής ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές 1.480,00 ευρώ, αντί των 1.580 ευρώ που θα ελάμβανε με το προηγούμενο καθεστώς και των 960 ευρώ που θα ελάμβανε με το νέο τρόπο υπολογισμού, και των 1.270 ευρώ που θα ελάμβανε το 2016, θα πάρει σύνταξη 1.166,60 ευρώ.
- Οσοι συνταξιοδοτηθούν το 2018 θα λαμβάνουν το 1/4 της προσωπικής διαφοράς. Για παράδειγμα ο ίδιος ασφαλισμένος στο πρώην ΤΕΒΕ με 38 έτη συνολικής ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές 1.480,00 ευρώ, αντί των 1.580 ευρώ που θα ελάμβανε με το προηγούμενο καθεστώς, των 960 ευρώ που θα ελάμβανε με το νέο τρόπο υπολογισμού, των 1.270 ευρώ που θα ελάμβανε το 2016, και των 1.166,60 ευρώ το 2017, αν συνταξιοδοτηθεί το 2018 θα λάβει σύνταξη 1.115 ευρώ (-29,43% σε σχέση με τον συνταξιούχο πριν από τη ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου).
ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ
Οι προσωπικές διαφορές στις επικουρικές συντάξεις κυμαίνονται από λίγα ευρώ (15 ? 18 ευρώ) έως και 200 ευρώ και προέκυψαν από τον Ιούνιο του ΄16 σε εφαρμογή του άρθρου 96 του νόμου Κατρούγκαλου που επέβαλε τον επανυπολογισμό τους και την περικοπή μόνο σε όσες περιπτώσεις (ξεπέρασαν τις 220.000) το άθροισμα της κύριας και της επικουρικής ξεπερνούσε τα 1.300 ευρώ συμπεριλαμβανομένων των εισφορών υγειονομικής περίθαλψης, αλληλεγγύης συνταξιούχων και αλληλεγγύης επικουρικής ασφάλισης. Βέβαια εκκρεμούν δικαστικές προσφυγές για τον τρόπο του επανυπολογισμού ενώ στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης θεωρούν ότι δεν θα έπρεπε να συνυπολογίζονται οι επικουρικές στη συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη του Δημοσίου αφού το κράτος δεν επιχορηγεί το ΕΤΕΑΕΠ και, ταυτόχρονα, στο Ταμείο εφαρμόζεται μια μορφή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος. Πάντως:
Οι προσωπικές διαφορές στις επικουρικές συντάξεις κυμαίνονται από λίγα ευρώ (15 ? 18 ευρώ) έως και 200 ευρώ και προέκυψαν από τον Ιούνιο του ΄16 σε εφαρμογή του άρθρου 96 του νόμου Κατρούγκαλου που επέβαλε τον επανυπολογισμό τους και την περικοπή μόνο σε όσες περιπτώσεις (ξεπέρασαν τις 220.000) το άθροισμα της κύριας και της επικουρικής ξεπερνούσε τα 1.300 ευρώ συμπεριλαμβανομένων των εισφορών υγειονομικής περίθαλψης, αλληλεγγύης συνταξιούχων και αλληλεγγύης επικουρικής ασφάλισης. Βέβαια εκκρεμούν δικαστικές προσφυγές για τον τρόπο του επανυπολογισμού ενώ στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης θεωρούν ότι δεν θα έπρεπε να συνυπολογίζονται οι επικουρικές στη συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη του Δημοσίου αφού το κράτος δεν επιχορηγεί το ΕΤΕΑΕΠ και, ταυτόχρονα, στο Ταμείο εφαρμόζεται μια μορφή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος. Πάντως:
- Ολοι οι συνταξιούχοι που λαμβάνουν αθροιστικά κάτω από 1.300 ευρώ έχουν ήδη στα ενημερωτικά σημειώματα του ΕΤΕΑΠ, σε χωριστή στήλη, «προσωπική διαφορά» η οποία εξακολουθεί να καταβάλλεται.
- Οσοι κατέθεσαν αίτηση συνταξιοδότησης από την 1/1/2015 και μετά έχουν χαμηλότερο ποσοστό αναπλήρωσης άρα διαφορές με το προηγούμενο καθεστώς (0,45% για το χρόνο ασφάλισής τους έως τις 31/12/2014 ή 15,75% για 35 χρόνια, έναντι του 20 έως 45% που ήταν πριν από το νέο Ασφαλιστικό)
- Ολες οι νέες επικουρικές υπολογίζονται για τον χρόνο ασφάλισης από 1/1/2015 με σύνθετο μαθηματικό τύπο και με βάση την αρχή ισοδυναμίας των εισφορών, την ηλικία, την ύπαρξη συζύγου ή τέκνων, το προσδόκιμο ζωής κ.ά.