Γράφει ο Γιώργος Κουτρουμάνης πρώην Υπουργός Εργασίας
Δεν αποτράπηκαν, τελικά, οι ...
μειώσεις στις συντάξεις μετά τη νέα συμφωνία που φαίνεται να οριστικοποιείται εντός του επόμενου μήνα.
Μειώσεις μεγάλες και πάλι, οι οποίες έρχονται να προστεθούν σε προηγούμενες, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ενός ακόμη χαμηλότερου επιπέδου εισοδημάτων για τους συνταξιούχους. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι όλες οι περικοπές ήταν και είναι επώδυνες. Μερικές από αυτές, όπως τις περιγράψαμε στο προηγούμενο φύλλο της «ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ» ήταν περισσότερο επώδυνες, ακραίες στην πραγματικότητα, αφού είχαν ως αποτέλεσμα μείωση 30% έως 40% σε συντάξεις ακόμη και χαμηλοσυνταξιούχων, όπως συνέβη με τους δικαιούχους του ΕΚΑΣ.
Επειδή ωστόσο, στον δημόσιο διάλογο που διεξάγεται, υπάρχει μια προσπάθεια μετάθεσης ευθυνών από τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας και ιδιαίτερα από τη σημερινή κυβερνώσα παράταξη, είναι χρήσιμο να θυμηθούμε τι έχει γίνει τα χρόνια της κρίσης στον συγκεκριμένο τομέα και ειδικότερα στις περικοπές των συντάξεων. Γιατί δεν αρκεί να «μετράμε» πόσες μειώσεις έγιναν κάθε περίοδο, αλλά και ποια ήταν τα αποτελέσματά τους.
Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή. Με το πρώτο μνημόνιο η μέση μείωση στις συντάξεις κύριες και επικουρικές αθροιστικά ως εισόδημα, ήταν περίπου 11,8%, συνυπολογιζόμενων και των περικοπών που έγιναν στα δώρα εορτών και επιδόματα θερινών διακοπών. Με το δεύτερο μνημόνιο η αντίστοιχη μέση μείωση των συντάξεων διαμορφώθηκε στο 16,5%, επιπλέον εκείνων του πρώτου μνημονίου.
Στις μεγάλες συντάξεις τα ποσοστά ήταν αρκετά μεγαλύτερα στις ανωτέρω δύο περιπτώσεις, ακόμη και άνω του 30%, αλλά η μέση μείωση ήταν στα ποσοστά που προαναφέραμε, με δεδομένο ότι για ποσά συντάξεων κάτω των 1.000 ευρώ, οι μειώσεις στις κύριες συντάξεις περιορίστηκαν μόνο στο μέρος που αφορούσε την περικοπή των δώρων.
Εάν έρθουμε τώρα στο τρίτο μνημόνιο, είναι αλήθεια ότι δεν μπορεί να υπολογιστεί ακόμη με ακρίβεια η μέση μείωση, αφού δεν έχουν οριστικοποιηθεί τα μέτρα, όμως φαίνεται να διαμορφώνεται ένα επίπεδο εισοδήματος για τους συνταξιούχους από συντάξεις πάντοτε, περίπου κατά 18% χαμηλότερο από αυτό που είχαν στο τέλος του 2014. Για να δούμε καλύτερα την πορεία των συντάξεων, αξίζει να πάρουμε ένα ενδεικτικό παράδειγμα με την εξέλιξη του εισοδήματος από συντάξεις, από εκείνες που ανήκουν στις πάλαι ποτέ καλές συντάξεις όχι όμως και από στις μεγαλύτερες.
Ένας λοιπόν συνταξιούχος του ΙΚΑ με 35 έτη ασφάλισης και 2.000 ευρώ αποδοχές, το 2009 δηλαδή πριν το πρώτο μνημόνιο ελάμβανε άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης 1.998,98 ευρώ μεικτό ποσό.
Στο τέλος του 2011 ο ίδιος συνταξιούχος είχε άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης 1.763,83 ευρώ και 1.495,63 ευρώ στο τέλος του 2014. Σε εφαρμογή του τρίτου μνημονίου το συνολικό ποσό σύνταξης κύριας και επικουρικής θα διαμορφωθεί στα 1.177,49 ευρώ πάντα σε μεικτό ποσό για όλες τις περιπτώσεις. Άρα, εάν θα θέλαμε να δούμε τις μειώσεις κάθε περιόδου αυτές είναι 11,7% για την πρώτη περίοδο, 15,2% για τη δεύτερη και 21,27% για την τρίτη περίοδο που ουσιαστικά ξεκίνησε από 1/7/2015.
Εάν εντάξουμε στις δύο πρώτες περιόδους και την περικοπή των δώρων, η μείωση για τον παραπάνω συνταξιούχο ήταν 18,3 % για την πρώτη και 18,4% για τη δεύτερη περίοδο, ενώ για την τρίτη περίοδο παραμένει το 21,27%, χωρίς να υπολογίζεται στην περίπτωση αυτή η μείωση που θα επέλθει μέσα από τη μείωση του αφορολόγητου και στο παράδειγμά μας θα είναι 4% τουλάχιστον.
Μετά από όλα αυτά, ποιος μπορεί να αισθάνεται υπερήφανος για το «δικό» του μνημόνιο και να καταγγέλλει τους προηγούμενους για τα «δικά» τους;
Έχει άραγε πολύ μεγάλη σημασία, πόσες αριθμητικά ήταν οι μειώσεις που έγιναν από τους προηγούμενους όταν με δύο - τρεις σήμερα «πετυχαίνεις» ακόμα μεγαλύτερες μειώσεις;
Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο που δεν υπάρχουν συντάξεις με ποσοστά αναπλήρωσης που υπερβαίνουν τις αποδοχές ή έστω με ποσοστά αναπλήρωσης 80% όπως συνέβαινε προ κρίσης και έπρεπε να υπάρξει ένας εξορθολογισμός. Όλα αυτά δεν συμβαίνουν σε μια περίοδο που το πρωτογενές ετήσιο έλλειμμα ήταν στα 24 δισ. ευρώ. Συμβαίνουν δυστυχώς όταν το έλλειμμα αυτό, μέσα από τις μεγάλες θυσίες των πολιτών αυτής της χώρας, έχει μηδενιστεί και έχουμε περάσει στη φάση δημιουργίας πρωτογενούς πλεονάσματος μεγάλου ή μικρού δεν έχει και πολύ σημασία.
Γεγονός είναι ότι καμιά κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να αποτρέψει τη μείωση των συντάξεων, έτσι όπως αυτές είχαν διαμορφωθεί μέχρι το τέλος του 2009 και μετά τον ερχομό της κρίσης. Εκείνο το οποίο θα μπορούσε να επιτευχθεί είναι, αρκετά μικρότερες μειώσεις, πιο σταδιακές και σίγουρα λιγότερο επώδυνες.
Αυτό ή καλύτερα και αυτό, δεν επετεύχθη γιατί το κομματικό συμφέρον υπερίσχυσε του εθνικού και μιας συλλογικής προσπάθειας για την έξοδο από την κρίση.