Της Χαράς Καλημέρη
Παραμελούν τα μαθήματά ...
τους, οι βαθμολογίες τους «πέφτουν» απότομα, ενώ μπορεί ακόμη και να εγκαταλείψουν το σχολείο.
Οι «κολλημένοι» με το διαδίκτυο Έλληνες μαθητές και μαθήτριες καταγράφουν υψηλά ποσοστά σχολικής αποτυχίας, αφού επτά στους δέκα παραδέχονται ότι οι επιδόσεις τους στο σχολείο έχουν μειωθεί λόγω του «εθισμού» τους στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης και τα on line παιχνίδια. Την ίδια ώρα, το 24,1% των «εξαρτώμενων» από το διαδίκτυο μαθητών έχει μαθησιακές δυσκολίες και το 10,7% σχολική άρνηση.
Σοβαρές είναι, όμως, και οι επιπτώσεις στην ψυχολογία τους. Ο ένας στους δύο μαθητές που κάνει κατάχρηση του διαδικτύου βιώνει έντονα το αίσθημα του θυμού και του άγχους, ενώ δεν έχει καλές σχέσεις με τους γονείς και τα αδέλφια...
Τα ανησυχητικά αυτά στοιχεία περιλαμβάνονται σε έρευνα για την ανάλυση της ψυχοκοινωνικής λειτουργικότητας 227 εφήβων (197 αγοριών και 30 κοριτσιών) οι οποίοι προσήλθαν στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α Κυριακού κατά την τριετία 2014-2016 με αιτία την υπερβολική χρήση του διαδικτύου.
Τα βασικά αποτελέσματα της έρευνας, που διενεργήθηκε από τους Γ. Βασσάλου, Ε. Τζαβέλα, C. Richardson, Μ. Τσολιά & Α. Τσίτσικα και θα παρουσιαστεί στο 10ο ετήσιο σεμινάριο στην Εφηβική Ιατρική, στις 17-18 Μαρτίου στο Ζάππειο Μέγαρο, καταδεικνύουν τα εξής:
• Το 72,1% των εφήβων που προσήλθαν στην ΜΕΥ αναζητώντας βοήθεια για τον εθισμό τους στο διαδίκτυο ανέφερε πτώση της βαθμολογίας τους συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά. Παρατηρήθηκε, επίσης, ότι το 24,1 των «εξαρτώμενων» από το διαδίκτυο μαθητών είχε μαθησιακές δυσκολίες, το 10,8% εμφάνιζε Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ), ενώ το 10,7% είχε σχολική άρνηση.
• Θύματα bullying ήταν το 18,4% των εφήβων, ενώ το 22,1% ανέφερε αντικοινωνική συμπεριφορά. Αίσθημα θυμού ανέφερε το 50%, ενώ μόνο το 32,5% των εφήβων ανέφερε ότι είχε καλές σχέσεις με τους γονείς. Αυτοκτονικό ιδεασμό παρουσίασε το 11,6% των εφήβων (36% των κοριτσιών σε σύγκριση με 7,5% των αγοριών), άγχος το 53,6% και μελαγχολία το 33,9%.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η εκδήλωση μελαγχολίας στους εφήβους που κάνουν υπερβολική χρήση του διαδικτύου συσχετίζεται σε υψηλό ποσοστό με την απουσία φίλων και δραστηριοτήτων, ενώ τα αισθήματα του θυμού και της επιθετικότητας, όπως και η σχολική άρνηση, αποδίδονται στην απουσία καλών σχέσεων με τους γονείς και τα αδέλφια.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με άλλη έρευνα της ΜΕΥ που έγινε το 2015 σε σχολεία της Αττικής με τη συμμετοχή 655 μαθητών της Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού, τα παιδιά στην Ελλάδα έχουν την πρώτη τους επαφή με το ίντερνετ ήδη από την ηλικία των έξι ετών. Μάλιστα, το 51,2% των παιδιών της Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού είναι μέλος σε μια τουλάχιστον σελίδα κοινωνικής δικτύωσης με ψευδή στοιχεία.
Οδηγίες προς γονείς
Πώς μπορούν οι γονείς να προστατεύσουν τα παιδιά τους όταν, μάλιστα, πολλοί γνωρίζουν λίγα πράγματα για τις νέες τεχνολογίες; Σύμφωνα με την κ. Άρτεμις Κ. Τσίτσικα, η οποία είναι επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής και επιστημονικά υπεύθυνη της Μ.Ε,Υ. στη Β’ Παιδιατρική Κλινική Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», εξαιρετικής σημασίας είναι η ανοιχτή επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας και η εκμάθηση κανόνων ασφαλούς διαδικτύου:
Πώς μπορούν οι γονείς να προστατεύσουν τα παιδιά τους όταν, μάλιστα, πολλοί γνωρίζουν λίγα πράγματα για τις νέες τεχνολογίες; Σύμφωνα με την κ. Άρτεμις Κ. Τσίτσικα, η οποία είναι επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής και επιστημονικά υπεύθυνη της Μ.Ε,Υ. στη Β’ Παιδιατρική Κλινική Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», εξαιρετικής σημασίας είναι η ανοιχτή επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας και η εκμάθηση κανόνων ασφαλούς διαδικτύου:
1 Μαθαίνουμε στα παιδιά να μην εμπιστεύονται οποιαδήποτε πληροφορία στο διαδίκτυο και να την διασταυρώνουν.
2 Περιηγούμαστε συχνά μαζί τους στο διαδίκτυο (παράλληλη χρήση). Είναι ένας τρόπος επικοινωνίας - πέρα από επίβλεψη.
3 Με τη δική μας συνετή χρήση της τεχνολογίας παρέχουμε στα παιδιά μας ένα υγιές πρότυπο χρήσης.
4 Αποφεύγουμε να «δαιμονοποιούμε» την τεχνολογία, αντιθέτως συμμετέχουμε στις διαδικτυακές εφαρμογές των παιδιών μαζί με τα παιδιά και μαθαίνουμε τι τα ελκύει. Έτσι είμαστε πιο κοντά τους και όταν αντιμετωπίσουν κάποιο πρόβλημα, αυξάνονται οι πιθανότητες να μας μιλήσουν γι’ αυτό.
5 Παραμένουμε ενημερωμένοι για τις τεχνολογικές εξελίξεις, ώστε να μπορούμε ενεργά να «ακολουθούμε» τα διαδικτυακά ενδιαφέροντα των παιδιών μας - αλλά όχι να κρυφά «παρακολουθούμε» τα παιδιά μας.
6 Παρέχουμε ευκαιρίες για εξωσχολικές δραστηριότητες και ειδικά αθλητικές δραστηριότητες, ώστε το διαδίκτυο να είναι μέρος της ρουτίνας των παιδιών και να μην υποκαθιστά εξω-διαδικτυακές δραστηριότητες.
Βεβαίως, εκτός από τους γονείς, η ενημέρωση των παιδιών είναι σημαντικό να γίνεται και από τους εκπαιδευτικούς. Σχετικές δράσεις προβλέπονται στο πλαίσιο της θεματικής εβδομάδας που καθιέρωσε φέτος το υπουργείο Παιδείας για τους μαθητές των Γυμνασίων οι οποίοι θα έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τους εθισμούς από διαδίκτυο, τα ναρκωτικά και το κάπνισμα καθώς και για άλλα ευαίσθητα ζητήματα όπως είναι οι σχέσεις μεταξύ των φύλων μέσα από εργαστήρια, διαδραστικά παιχνίδια, θεατρικά δρώμενα, εικαστικές δραστηριότητες και προβολή ταινιών.