Του Γιώργου Γάτου
Σε καθεστώς «ομηρείας» ...
τίθενται οι «παλαιοί» αλλά και οι «νέοι» συνταξιούχοι καθώς η διαπραγμάτευση της κυβέρνησης με τους δανειστές θα «κρίνει» το εύρος των νέων περικοπών που θα γίνουν στις συντάξεις από το 2019 και μετά.
Το «ψαλίδι» θα πέσει ανάλογα με το ταμειακό «άνοιγμα» του Ασφαλιστικού που θα διαμορφωθεί με βάση την πρόσθετη δαπάνη για την καταβολή πάνω από 100.000 καθυστερούμενων συντάξεων και τα έσοδα του ΕΦΚΑ από τις νέες εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και των μισθωτών κάτω από τα νέα δεδομένα της αγοράς εργασίας (κυριαρχία «ευέλικτων» συμβάσεων, χαμηλών και απλήρωτων μισθών)...
Κορυφαία κυβερνητικά στελέχη επιβεβαιώνουν στην «Ημερησία» ότι στο πλαίσιο της «προνομοθέτησης» μέτρων για μετά το 2019 εντάσσεται η περικοπή της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Και ότι στο στόχαστρο των δανειστών παραμένουν οι «προσωπικές διαφορές» των «παλαιών» και των «νέων» συντάξεων που κυμαίνονται από 6% έως 39%, το ύψος της εθνικής σύνταξης στα 15έτη ασφάλισης (345 ευρώ έναντι 384 ευρώ που είναι στην 20ετία) και οι υψηλές -μη ανταποδοτικές- εισφορές τις οποίες προέβλεψε ο ν. Κατρούγκαλου επιβάλλοντας το ανώτατο πλαφόν των 5.860,08 ευρώ.
Στόχος της κυβέρνησης, σύμφωνα με τα ίδια στελέχη, είναι να αποφευχθούν οι μειώσεις στις συντάξεις έως 700 ευρώ και να προβλεφθούν «αντίδωρα». Ενδεικτικό είναι ότι πριν από το Eurogroup, η υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ε. Αχτσιόγλου, επιχειρηματολογώντας κατά της μείωσης των συντάξεων που ζητούσε και ζητά το ΔΝΤ, είχε διερωτηθεί «πώς είναι δυνατόν να θεωρούνται υπερ-γενναιόδωρες οι συντάξεις όταν το 43% των συνταξιούχων λαμβάνει λιγότερα από 660 ευρώ τον μήνα». Και την επόμενη ημέρα (μετά τη συμφωνία επιστροφής των δανειστών στην Αθήνα) δήλωσε ότι «αν γίνουν περικοπές στις συντάξεις, οι όποιες επιβαρύνσεις θα αντισταθμιστούν με στοχευμένα μέτρα»...
ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ 5 ΕΥΡΩ ΕΩΣ 620 ΕΥΡΩ
«Κλειδί» για τις αλλαγές στις συντάξεις θα είναι το ύψος της «προσωπικής διαφοράς» που θα προκύψει έως τα τέλη του 2017 (μετά τον επανυπολογισμό τους με βάση το ν. Κατρούγκαλου).
«Κλειδί» για τις αλλαγές στις συντάξεις θα είναι το ύψος της «προσωπικής διαφοράς» που θα προκύψει έως τα τέλη του 2017 (μετά τον επανυπολογισμό τους με βάση το ν. Κατρούγκαλου).
Με βάση σχετική ανάλυση της δικηγόρου Ασπας Παπαθανασοπούλου για την «Ημερησία», οι προσωπικές διαφορές που μπορεί να περικοπούν, σταδιακά και μερικώς ή ολικώς, κυμαίνονται από 5 ευρώ έως και 620 ευρώ (στο πρώην ΤΕΒΕ). Οι διαφορές, μετά τον επανυπολογισμό που θα γίνει έως τα τέλη του 2017 (με βάση τα νέα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης της «ανταποδοτικής» σύνταξης και την προσθήκη της εθνικής σύνταξης) μπορεί να είναι οριακές για όσους είχαν χαμηλές αποδοχές και λίγα χρόνια ασφάλισης σε Ταμεία που δεν έδιναν «μπόνους» (π.χ. στο ΤΑΕ ή στο ΤΣΑ), όμως, για τους περισσότερους είναι μεγάλες, αν συγκριθούν οι «παλαιές» και οι «νέες» συντάξεις. Και κυμαίνονται από 6% έως και 39%:
Από 6% έως 8% είναι η προσωπική διαφορά, μεταξύ των «παλαιών» και των «νέων» συντάξεων για όσους λαμβάνουν τα κατώτατα όρια του ΙΚΑ (443,77 ευρώ αντί 486,84 ευρώ με 15 έτη ασφάλισης) ή προέρχονται από «μη ευγενή» ταμεία (830 ευρώ έναντι 885 ευρώ από το ΤΑΕ με 36 χρόνια) ενώ μπορεί να είναι και μηδενικές (810 ευρώ έναντι 815 ευρώ από το ΤΣΑ με 33 χρόνια ασφάλισης). Εως 22% φτάνουν κατά μέσο όρο οι προσωπικές διαφορές για τους προερχόμενους από το ΙΚΑ και το Δημόσιο (με... 40 χρόνια ασφάλισης).
Από 30% έως και 39% φτάνουν οι προσωπικές διαφορές για όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί ή συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο με λιγότερα από 34 χρόνια ασφάλισης ή από το πρώην ΤΕΒΕ (λόγω του «μπόνους» των 220 ευρώ που το Ταμείο ενσωμάτωνε σε όλες τις κατηγορίες των συντάξεων, συμπεριλαμβανομένων και των κατώτατων).
ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ
Με προσωπικές διαφορές τουλάχιστον 20% και περικοπές θα «βγαίνουν», ωστόσο, όλες οι νέες συντάξεις για όσους υπέβαλαν το 2016, μετά τη ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, αιτήσεις συνταξιοδότησης. Αν η διαφορά ξεπερνά το 20% θα λαμβάνουν το ½ της προσωπικής διαφοράς με αποτέλεσμα τα ποσά των συντάξεών τους να είναι χαμηλότερα από 6% έως 20%. Μεγαλύτερες προσωπικές διαφορές και απώλειες που φτάνουν έως το 26% θα έχουν όσοι συνταξιοδοτηθούν μέσα στο 2017, καθώς θα λαμβάνουν το 1/3 της προσωπικής διαφοράς, ενώ οι μειώσεις θα είναι από 20% έως 29% για όσους συνταξιοδοτηθούν μέσα στο 2018, καθώς θα λαμβάνουν το 1/4 της προσωπικής διαφοράς. Οσοι, τέλος, συνταξιοδοτηθούν, με τα ίδια χρόνια και τις ίδιες συντάξιμες αποδοχές, από το 2019 και μετά θα λαμβάνουν χωρίς προσωπική διαφορά ή το «μαξιλάρι» του περιορισμού των προσωπικών διαφορών μειωμένα από 6% έως και 39% ποσά συντάξεων.
Με προσωπικές διαφορές τουλάχιστον 20% και περικοπές θα «βγαίνουν», ωστόσο, όλες οι νέες συντάξεις για όσους υπέβαλαν το 2016, μετά τη ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, αιτήσεις συνταξιοδότησης. Αν η διαφορά ξεπερνά το 20% θα λαμβάνουν το ½ της προσωπικής διαφοράς με αποτέλεσμα τα ποσά των συντάξεών τους να είναι χαμηλότερα από 6% έως 20%. Μεγαλύτερες προσωπικές διαφορές και απώλειες που φτάνουν έως το 26% θα έχουν όσοι συνταξιοδοτηθούν μέσα στο 2017, καθώς θα λαμβάνουν το 1/3 της προσωπικής διαφοράς, ενώ οι μειώσεις θα είναι από 20% έως 29% για όσους συνταξιοδοτηθούν μέσα στο 2018, καθώς θα λαμβάνουν το 1/4 της προσωπικής διαφοράς. Οσοι, τέλος, συνταξιοδοτηθούν, με τα ίδια χρόνια και τις ίδιες συντάξιμες αποδοχές, από το 2019 και μετά θα λαμβάνουν χωρίς προσωπική διαφορά ή το «μαξιλάρι» του περιορισμού των προσωπικών διαφορών μειωμένα από 6% έως και 39% ποσά συντάξεων.
ΣΤΟΝ ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΗ Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
Το ύψος της εθνικής σύνταξης την οποία εγγυάται το κράτος (δηλαδή χρηματοδοτείται πλήρως από τον κρατικό προϋπολογισμό) είναι η δεύτερη «πηγή» που οι δανειστές θεωρούν «κατάλληλη» για να εξοικονομηθούν πόροι. Στην πρώτη εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου, το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης καθορίστηκε στα 384 ευρώ, μηνιαίως ύστερα από την υποχώρηση που έκανε η κυβέρνηση για τη χορήγηση μειωμένου ποσού σε όσους συνταξιοδοτούνται με λιγότερα από 20 έτη ασφάλισης.
Το ύψος της εθνικής σύνταξης την οποία εγγυάται το κράτος (δηλαδή χρηματοδοτείται πλήρως από τον κρατικό προϋπολογισμό) είναι η δεύτερη «πηγή» που οι δανειστές θεωρούν «κατάλληλη» για να εξοικονομηθούν πόροι. Στην πρώτη εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου, το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης καθορίστηκε στα 384 ευρώ, μηνιαίως ύστερα από την υποχώρηση που έκανε η κυβέρνηση για τη χορήγηση μειωμένου ποσού σε όσους συνταξιοδοτούνται με λιγότερα από 20 έτη ασφάλισης.
Μολονότι το ποσό της εθνικής σύνταξης βαίνει μειούμενο κατά 2% για κάθε έτος ασφάλισης που υπολείπεται των 20 ετών (στα 15 έτη ασφάλισης είναι 345,60 ευρώ, στα 16 έτη 353,28 ευρώ, στα 17 έτη είναι 360,96 ευρώ, στα 18 έτη είναι 368,64 ευρώ και στα 19 έτη 376,32 ευρώ) οι δανειστές ζητούν να αναθεωρηθούν τα ποσά. Οχι μόνο για να περιοριστεί το δημοσιονομικό βάρος αλλά και για να εξαλειφθεί κάθε κίνητρο μειωμένης ασφάλισης, για λίγα χρόνια και χαμηλές αποδοχές, καθώς διαπιστώνεται ότι η εθνική σύνταξη «πριμοδοτεί» αυτή την πρακτική. Για παράδειγμα, σε μέσο μισθό 600 ευρώ για 15 έτη η αναλογική σύνταξη δίνει ποσοστό αναπλήρωσης 11,55%, αλλά με την προσθήκη της εθνικής σύνταξης φτάνει στο 69% και στα 20 χρόνια στο 79,8% όταν, αντίστοιχα, για μισθό 2.000 ευρώ είναι 28,8% στα 15 έτη και 35% στα 20 έτη.
«Κούρεμα» σε βάθος πενταετίας
Σε βάθος 5ετίας (2020 ? 2025) επιδιώκει η κυβέρνηση να «απλωθούν» οι νέες περικοπές στις συντάξεις, παρά τις πιέσεις που ασκούνται για ταχύτερο «κούρεμα», από το 2019 ή και νωρίτερα. Το γεγονός ότι ο επανϋπολογισμός των συντάξεων, με βάση το νόμο Κατρούγκαλου και το χρονοδιάγραμμα που έχει συμφωνηθεί με τους δανειστές, δεν προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί πριν από τα τέλη του 2017, θέτει ένα πρώτο χρονικό ορόσημο αφήνοντας όλα ανοικτά για τη διετία 2018 ? 2019. Να σημειωθεί ότι εκκρεμεί η αναδρομική περικοπή των υψηλών κύριων συντάξεων, πάνω από τα 2.000 ευρώ (μεικτά) και τα 3.000 ευρώ «καθαρά» που είναι τα νέα πλαφόν και θα ισχύουν έως τις 31/12/2018, χωρίς να αποκλείεται περαιτέρω παράταση.
Διορθώσεις στις υψηλές εισφορές
Ο περιορισμός των υψηλών -μη ανταποδοτικών ασφαλίστρων- ετέθη ήδη στην κυβέρνηση ως θέμα που θα εξεταστεί στο πλαίσιο των αλλαγών στο συνταξιοδοτικό. Κυβερνητικά στελέχη παραδέχονται ότι θα πρέπει να μπει ένας «κόφτης» πιο χαμηλά από τα 5.860,08 ευρώ που έχει οριστεί ως ανώτατο πλαφόν ασφαλιστέου μισθού - εισοδήματος και λειτουργεί ως αντικίνητρο για τη δήλωση υψηλών εισοδημάτων. Η μηνιαία εισφορά για σύνταξη (20%) και ασθένεια (6,95%) που αναλογεί, φτάνει τα 1.579,30 ευρώ, ενώ αν υπάρχει υποχρεωτική «κάλυψη» για επικουρικό (7%) και εφάπαξ (4%), εκτοξεύεται στα 2.223,90 ευρώ όταν η ανώτατη σύνταξη που θα μπορεί να δοθεί στα 42 έτη, απαγορεύεται να υπερβαίνει τα 2.000 ευρώ μεικτά (περίπου 1.760 ευρώ «καθαρά»).
Από 5 έως και 620 ευρώ
Με βάση σχετική ανάλυση της δικηγόρου Ασπας Παπαθανασο- πούλου για την «Ημερησία», οι προσωπικές διαφορές που μπορεί να περικοπούν, σταδιακά και μερικώς ή ολικώς, κυμαίνονται από 5 ευρώ έως και 620 ευρώ (στο πρώην ΤΕΒΕ).
Με λιγότερα από 34 έτη
Από 30% έως και 39% φτάνουν οι προσωπικές διαφορές για όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί ή συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο με λιγότερα από 34 χρόνια ασφάλισης ή από το πρώην ΤΕΒΕ (λόγω του «μπόνους» των 220 ευρώ που το Ταμείο ενσωμάτωνε σε όλες τις κατηγορίες των συντάξεων, συμπεριλαμβανομένων και των κατώτατων).
Οι... χαμένοι του 2016
Με προσωπικές διαφορές τουλάχιστον 20% και περικοπές θα «βγαίνουν», ωστόσο, όλες οι νέες συντάξεις για όσους υπέβαλαν το 2016, μετά τη ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, αιτήσεις συνταξιοδότησης.
Και του 2017
Μεγαλύτερες προσωπικές διαφορές και απώλειες που φτάνουν έως το 26% θα έχουν όσοι συνταξιοδοτηθούν μέσα στο 2017, καθώς θα λαμβάνουν το 1/3 της προσωπικής διαφοράς, ενώ οι μειώσεις θα είναι από 20% έως 29% για όσους συνταξιοδοτηθούν μέσα στο 2018, καθώς θα λαμβάνουν το 1/4 της προσωπικής διαφοράς.