Τρεις εβδομάδες ...
μεταξύ σφύρας και άκμονος έχει μπροστά της η κυβέρνηση ως το Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου. Μετά την ψυχρολουσία και την πικρή συνειδητοποίηση της κατάστασης κατά τη συνεδρίαση της Ευρωομάδας την Πέμπτη, και καθώς οι αντοχές της Κοινοβουλευτικής Ομάδας για ψήφιση νέου πακέτου μέτρων είναι οριακές, φαίνεται να επιλέγει τον εκβιασμό της αντιπολίτευσης, ζητώντας την έγκρισή της με 180 ψήφους. Σε περίπτωση που η αντιπολίτευση δεν συναινέσει, όπως διαμηνύει ήδη, είναι πιθανόν το Μαξίμου να καταφύγει σε εκλογές. Οπως φαίνεται, η παράταση των διαβουλεύσεων και «γαία πυρί μιχθήτω» για την οικονομία ως το καλοκαίρι απορρίπτεται ως αδιέξοδη.
Το Ταμείο επιμένει
Τα δεδομένα που προέκυψαν την Πέμπτη δεν επιδέχονται παρερμηνειών. Το ΔΝΤ ζητάει την προκαταβολική νομοθέτηση μέτρων πάνω από 4,5 δισ. ευρώ (κάποιοι λένε ως και 7 δισ.!) για το 2019 με στόχο τη διατήρηση του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 3,5% του ΑΕΠ. Στα μέτρα που συζητούνται περιλαμβάνονται η μείωση του αφορολόγητου στην περιοχή των 5.000 ευρώ, η περικοπή των κύριων συντάξεων με απάλειψη της προσωπικής διαφοράς, το ψαλίδισμα των μισθών στο Δημόσιο και η αύξηση του μεσαίου συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 15%.
Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι στοιχήθηκαν πίσω από τις θέσεις του ΔΝΤ. Ισως η εξαίρεση να ήταν ο γάλλος υπουργός Οικονομικών Μισέλ Σαπέν. Η μοναδική βαλβίδα εκτόνωσης που προσφέρουν στην Ελλάδα όσοι επιμένουν στη σκληρή γραμμή (Γερμανοί, Αυστριακοί κ.λπ.) είναι ένας «αντίστροφος κόφτης». Η δυνατότητα δηλαδή να μην ισχύσουν κάποια ψηφισμένα μέτρα το 2019, αν φανεί από το 2018 ότι επιτυγχάνεται ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ με διατηρήσιμο τρόπο.
Από την άλλη πλευρά, η πρόταση για παράταση του γνωστού δημοσιονομικού κόφτη κατά τρία χρόνια (ως το 2021), την οποία φέρεται να έκανε στη συνεδρίαση ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, δεν συγκεντρώνει συναινέσεις. Ο έλληνας υπουργός εξερχόμενος του κτιρίου δήλωσε ότι «το ΔΝΤ ζητάει την προκαταβολική νομοθέτηση μέτρων για μετά το 2018», προσθέτοντας ότι «αυτή η απαίτηση ξεπερνάει τη δημοκρατική κουλτούρα της Ευρώπης».
Στελέχη της Κομισιόν και της Ευρωομάδας τονίζουν στο «Βήμα» ότι η συμμετοχή του Ταμείου με το δικό του χρηματοδοτικό πρόγραμμα (περίπου 6 δισ. ευρώ) είναι ο μόνος τρόπος να μη θεωρήσει η Γερμανία ότι το Μνημόνιο 3 έχει επί της ουσίας ακυρωθεί.
Σε κάθε περίπτωση, τρόπος να αποχωρήσει το ΔΝΤ δεν υπάρχει. Το ξεκαθάρισαν όλοι οι παράγοντες που συμμετείχαν στο Eurogroup. Κατά τη συνέντευξη Τύπου αμέσως μετά τη συνεδρίαση της Πέμπτης ο πρόεδρος του οργάνου Γερούν Ντάισελμπλουμ ρωτήθηκε γιατί δεν μπορεί να υπάρξει ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την Ελλάδα χωρίς το ΔΝΤ. Απάντησε ότι το ΔΝΤ ήταν μέρος του ελληνικού προγράμματος από την αρχή, ότι οι εξειδικευμένες γνώσεις του εκτιμώνται ιδιαίτερα και ως εκ τούτου η συμμετοχή του είναι μη διαπραγματεύσιμη. Εκείνη τη στιγμή παρενέβη αυθορμήτως ο πάντοτε φιλικός προς τη χώρα μας επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί για να πει:«Συμφωνώ απολύτως»...
Καψώνι α λα Σαμαρά
Στην κυβέρνηση ελπίζουν ακόμη ότι θα μπορούσε ίσως να περιοριστεί ο ρόλος του Ταμείου σε ρόλο τεχνικού συμβούλου αν ψηφιστεί ένα γερό πακέτο μέτρων πριν από τις 20 Φεβρουαρίου, σε συνδυασμό με την παράταση του κόφτη. Γίνεται; Θα δείξει. Για αρχή πρέπει να πεισθεί η τρόικα να επιστρέψει στην Αθήνα, και αυτή τη φορά δεν θα είναι εύκολο. Ακριβώς όπως συνέβαινε το φθινόπωρο του 2014 με τη συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠαΣοΚ, οι δανειστές ζητούν εγγυήσεις ακόμη και για να γυρίσουν στο τραπέζι των διαβουλεύσεων. Τότε η επιστολή-πρόσκληση ήταν το περίφημο μέιλ Χαρδούβελη.
Η επιστολή Τσακαλώτου, η οποία εστάλη την περασμένη εβδομάδα, δεν τους έπεισε. Θεωρήθηκε «καλή βάση για τη διαπραγμάτευση» αλλά μέχρι εκεί. Ντάισελμπλουμ και Μοσκοβισί στάθηκαν στην ανάγκη επιστροφής του κουαρτέτου στην Αθήνα για την ταχεία ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Δεν είπαν όμως πώς. Ο πρόεδρος του Eurogroup τόνισε ότι «αυτό είναι προς το συμφέρον όλων», για να διατηρηθεί η θετική δυναμική της οικονομίας, σημειώνοντας ότι η ελληνική πλευρά κάνει λόγο για υπέρβαση του δημοσιονομικού στόχου το 2016.
Στο τέλος της συνέντευξης Τύπου ξεκαθάρισε ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι όροι για την επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα, αρνήθηκε όμως να παρουσιάσει τη λίστα των απαιτήσεων λέγοντας ότι o ίδιος δεν μπορεί να υποκαταστήσει τους θεσμούς. Από την πλευρά του ο κ. Μοσκοβισί σχολίασε ότι πρέπει να υπάρξει προετοιμασία από όλες τις πλευρές για την επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα τις επόμενες μέρες (ή εβδομάδες) δίνοντας την εντύπωση ότι δεν έχουμε φτάσει ακόμη εκεί.
Πιο σαφείς ήταν για τα μέτρα. Ο κ. Ντάισελμπλουμ μίλησε για παρεμβάσεις στο φορολογικό και το συνταξιοδοτικό.
Πρόσθεσε ότι έχει εκτελεσθεί το ένα τρίτο των προαπαιτουμένων για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ένα τρίτο προγραμματίζεται και μένει το πιο δύσκολο και τελευταίο μέρος. Ο κ. Μοσκοβισί διευκρίνισε ότι παραμένουν εκκρεμή ζητήματα, όπως η διασφάλιση της τήρησης των στόχων μετά το πέρας του προγράμματος (βλέπε 2019 και εντεύθεν) αλλά και το Μεσοπρόθεσμο πλαίσιο 2018-2021.
Mάλιστα, κάποιοι πιστεύουν το αντίθετο. Δηλαδή ότι μια νέα περιπέτεια της Ελλάδας και μια νέα συνθηκολόγηση πριν από τη λήξη των ομολόγων της ΕΚΤ στις 20 Ιουλίου θα ενισχύσει το «αφήγημα» της αυστηρότητας έναντι της χώρας μας, το οποίο θέλουν να προβάλουν στο εκλογικό τους ακροατήριο οι πλέον συντηρητικοί μέσα στη γερμανική κυβέρνηση.
«Ο χρόνος γίνεται όλο και πιο πιεστικός, από την πλευρά των θεσμών όμως δεν υπάρχουν τέτοιου είδους προβλήματα» δήλωσε την Πέμπτη ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε κατά την είσοδό του στο Eurogroup. Το σκληρό μήνυμα βασίζεται στη γνώση ότι η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει τον Ιούλιο δανειακές υποχρεώσεις 6,2 δισ. ευρώ. Αν δεν εκταμιευθεί νέα δόση από το Μνημόνιο 3, υπάρχει ξανά ο κίνδυνος της αθέτησης πληρωμών και βεβαίως του Grexit.
Πρόσθεσε ότι έχει εκτελεσθεί το ένα τρίτο των προαπαιτουμένων για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ένα τρίτο προγραμματίζεται και μένει το πιο δύσκολο και τελευταίο μέρος. Ο κ. Μοσκοβισί διευκρίνισε ότι παραμένουν εκκρεμή ζητήματα, όπως η διασφάλιση της τήρησης των στόχων μετά το πέρας του προγράμματος (βλέπε 2019 και εντεύθεν) αλλά και το Μεσοπρόθεσμο πλαίσιο 2018-2021.
Το Βερολίνο επιμένει στη σκληρή γραμμή
Η θεωρία ή η ελπίδα ότι η Γερμανία θα υποχωρήσει στο θέμα της αξιολόγησης όσο πλησιάζουμε στο καλοκαίρι (και στις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου) δεν επιβεβαιώνεται από ευρωπαίους αξιωματούχους. Αντιθέτως το κλίμα που μεταδίδει το Βερολίνο στις Βρυξέλλες είναι ότι μια νέα κρίση γύρω από την Ελλάδα δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα αποδυναμώσει εκλογικά τον υπάρχοντα κυβερνητικό συνασπισμό.
Η θεωρία ή η ελπίδα ότι η Γερμανία θα υποχωρήσει στο θέμα της αξιολόγησης όσο πλησιάζουμε στο καλοκαίρι (και στις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου) δεν επιβεβαιώνεται από ευρωπαίους αξιωματούχους. Αντιθέτως το κλίμα που μεταδίδει το Βερολίνο στις Βρυξέλλες είναι ότι μια νέα κρίση γύρω από την Ελλάδα δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα αποδυναμώσει εκλογικά τον υπάρχοντα κυβερνητικό συνασπισμό.
Mάλιστα, κάποιοι πιστεύουν το αντίθετο. Δηλαδή ότι μια νέα περιπέτεια της Ελλάδας και μια νέα συνθηκολόγηση πριν από τη λήξη των ομολόγων της ΕΚΤ στις 20 Ιουλίου θα ενισχύσει το «αφήγημα» της αυστηρότητας έναντι της χώρας μας, το οποίο θέλουν να προβάλουν στο εκλογικό τους ακροατήριο οι πλέον συντηρητικοί μέσα στη γερμανική κυβέρνηση.
«Ο χρόνος γίνεται όλο και πιο πιεστικός, από την πλευρά των θεσμών όμως δεν υπάρχουν τέτοιου είδους προβλήματα» δήλωσε την Πέμπτη ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε κατά την είσοδό του στο Eurogroup. Το σκληρό μήνυμα βασίζεται στη γνώση ότι η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει τον Ιούλιο δανειακές υποχρεώσεις 6,2 δισ. ευρώ. Αν δεν εκταμιευθεί νέα δόση από το Μνημόνιο 3, υπάρχει ξανά ο κίνδυνος της αθέτησης πληρωμών και βεβαίως του Grexit.