Η επόμενη ημέρα της ...
οδυνηρής ήττας του πρωθυπουργού Ρέντσι στο δημοψήφισμα της Κυριακής εναποθέτει την τύχη της Ιταλίας στα χέρια του προέδρου της χώρας Σέρτζιο Ματαρέλα, ο οποίος θα κληθεί να αποφασίσει τι είδους κυβέρνηση θα σχηματισθεί και αν αυτή θα εξαντλήσει τη θητεία της ή αν θα προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές μέχρι το καλοκαίρι.
Οι προτάσεις του Ματέο Ρέντσι για αναθεώρηση του συντάγματος απορρίφθηκαν από το εκλογικό σώμα με ποσοστό 59,9% έναντι 40,1%, υποχρεώνοντας τον Ιταλό πρωθυπουργό να υποβάλει την παραίτησή του ύστερα από 1.016 ημέρες στο τιμόνι της χώρας.
«Ηθελα να καταργήσω πολιτικές καρέκλες, τώρα η καρέκλα που φεύγει είναι η δική μου», είπε ο Ρέντσι μετά τα μεσάνυχτα της Κυριακής, αναγνωρίζοντας συγκινημένος τη βαριά ήττα στη μεταρρύθμιση, η οποία θα καταργούσε τα δύο τρίτα των γερουσιαστών. Οι πολιτικές δυνάμεις που στήριξαν το «Οχι» (Κίνημα 5 Αστέρων, Λέγκα του Βορρά) και υποστηρίζουν την έξοδο της Ιταλίας από την Ευρωζώνη ζήτησαν άμεση προσφυγή στις κάλπες, ευελπιστώντας να αυξήσουν σημαντικά την κοινοβουλευτική τους εκπροσώπηση.
Ωστόσο, ο Σέρτζιο Ματαρέλα ανέστειλε προσωρινά την παραίτηση του Ματέο Ρέντσι, ο οποίος τον επισκέφθηκε στο προεδρικό μέγαρο χθες το βράδυ για να δρομολογήσει την ειλημμένη απόφασή του. Ο ρυθμιστής του πολιτεύματος ζήτησε από τον πρωθυπουργό να μείνει στο αξίωμά του έως ότου ψηφιστεί ο κρατικός προϋπολογισμός του 2017, κάτι που προβλέπεται να συμβεί την ερχόμενη Παρασκευή, και να υποβάλει την παραίτησή του αμέσως μετά, όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση τη προεδρίας της Δημοκρατίας.
Η απουσία του υπουργού Οικονομικών, τεχνοκράτη Πιερ Κάρλο Παντοάν από τη χθεσινή συνεδρίαση του Εurogroup στις Βρυξέλλες εκτιμήθηκε ως πιθανή ένδειξη της πρωθυπουργοποίησής του. Αναλυτές εκτιμούσαν ότι, όσο πιο γρήγορα διαμορφωθεί το διάδοχο κυβερνητικό σχήμα, τόσο μικρότερη θα είναι η αβεβαιότητα των αγορών, σε μια λεπτή στιγμή για την ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας Monte dei Paschi.
«Με στενοχωρεί το γεγονός ότι το δημοψήφισμα στην Ιταλία δεν είχε την έκβαση που επιθυμούσε ο πρωθυπουργός, γιατί πάντα υποστήριζα τις μεταρρυθμιστικές πολιτικές του, όμως πρόκειται για εσωτερική ιταλική απόφαση που πρέπει να σεβαστούμε», δήλωσε η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ είπε ότι «δεν είναι το τέλος του δυτικού κόσμου», αλλά «ούτε είναι θετική εξέλιξη εν μέσω της κρίσης την οποία βιώνουμε στην Ευρώπη».
Αντιθέτως, ο συνάδελφός του, υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε επεσήμανε ότι δεν ωφελεί σε τίποτε η χρήση του όρου «κρίση». «Νομίζω ότι πρέπει να σημειώσουμε την εξέλιξη αυτή με ένα βαθμό ηρεμίας. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να μιλήσουμε για κρίση του ευρώ ούτε και να προξενήσουμε μία», είπε. Στο ίδιο μήκος κύματος, ο πρόεδρος του Εurogroup, Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Γερούν Ντάισελμπλουμ δήλωσε ότι «δεν υπάρχει ανάγκη για έκτακτα μέτρα».
Ο σύνδεσμος γερμανικών βιομηχανιών BDI, καθώς και ο επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ Γενς Βάιντμαν χαρακτήρισαν την παρούσα συγκυρία «ευκαιρία για να στραφεί η Ιταλία πιο αποφασιστικά σε πολιτικές δημοσιονομικής προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων».
Ο Ρέντσι είχε αναλάβει την εξουσία με παλατιανό πραξικόπημα, υποσχόμενος «μία μεταρρύθμιση τον μήνα». Η μεγάλη μεταρρύθμιση, επί της οποίας απεφάνθη το δημοψήφισμα της Κυριακής, είχε ως βασικό στόχο τη συγκέντρωση εξουσιών στην πρωθυπουργία, χωρίς να απαντάει στα αναπτυξιακά προβλήματα της χώρας.
Έκφραση δυσαρέσκειας
H εκλογική γεωγραφία των αποτελεσμάτων, με την ψήφο του «Οχι» να θριαμβεύει στους νέους (ποσοστό 80%), στον Νότο της Ιταλίας και στις εκλογικές περιφέρειες με τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας, έδειξε ότι το δημοψήφισμα ήταν μια ευκαιρία έκφρασης της δυσαρέσκειας απέναντι στην πολιτική και οικονομική κατάσταση.
Παράλληλα όμως, για τους οπαδούς του Κινήματος 5 Αστέρων, επρόκειτο για ψήφο υπεράσπισης της δημοκρατίας, καθώς έκριναν ότι οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις κινούνταν προς την κατεύθυνση της περιστολής δημοκρατικών δικαιωμάτων.