Η εικόνα στο Υπουργικό ...
Συμβούλιο της περασμένης εβδομάδας και το κλίμα στο εσωτερικό της κυβέρνησης δεν είχαν καμία σχέση με τη διάθεση των εκπροσώπων των θεσμών στη συνέντευξη Τύπου μετά το Eurogroup της περασμένης Πέμπτης.
Ενώ η κατήφεια, η πίεση και η αγωνία για το μέλλον της διαπραγμάτευσης αποτυπώνονταν στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα και των κυβερνητικών στελεχών γύρω από το οβάλ τραπέζι του Υπουργικού Συμβουλίου, οι εκπρόσωποι των θεσμών Πιερ Μοσκοβισί, Γερούν Ντάισελμπλουμ και Κλάους Ρέγκλινγκ δεν έδειχναν να βιάζονται. Ούτε οι εξελίξεις στην Ελλάδα ήταν το βασικό ερώτημα των δημοσιογράφων. Ήταν σαν όλοι να περιμένουν πολλά επεισόδια στο σίριαλ της αξιολόγησης και ότι ακόμη βρισκόμαστε στην αρχή.
Άλλωστε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Πιερ Μοσκοβισί το είπε ανοιχτά: «Γνωρίζαμε ότι η διαδικασία θα είχε πολλά στάδια. Ολοκληρώθηκε το πρώτο, όσο το δυνατόν πιο ικανοποιητικά, αλλά απαιτούνται περισσότερες διαπραγματεύσεις, ιδιαίτερα για το δημοσιονομικό κενό και πώς θα το καλύψουμε». Εκτίμησε μάλιστα ότι είναι πιθανό η αξιολόγηση να κλείσει πριν από το Πάσχα των καθολικών που είναι στις 27 Μαρτίου.
Είναι προφανές ότι οι πιστωτές αισθάνονται πως ελέγχουν την κατάσταση και δεν βιάζονται. Αντίθετα, η ελληνική πλευρά, η οποία έχει πολλά μέτωπα ανοιχτά και θέλει να αποφύγει μια νέα κρίση ρευστότητας, εμφανίζεται να επείγεται να κλείσει την αξιολόγηση το συντομότερο δυνατόν. Τόσο ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος όσο και ο αντιπρόεδρος Γιάννης Δραγασάκης επαναλαμβάνουν σε κάθε ευκαιρία την πρόσθεση της κυβέρνησης να ολοκληρωθεί άμεσα η αξιολόγηση. Στόχος ήταν να κλείσει στο Eurogroup της 7ης Μαρτίου, ώστε να ξεκινήσει η συζήτηση για το χρέος. Κάτι τέτοιο όμως είναι πλέον σαφές ότι δεν υφίσταται.
Οπως εγκαίρως είχε γράψει «Το Βήμα της Κυριακής», η διαπραγμάτευση πάει «πακέτο», δηλαδή αξιολόγηση και ρύθμιση χρέους συνδέονται με τις εξελίξεις στο Ασφαλιστικό και στο Δημοσιονομικό. Αλλωστε όλα αυτά είναι παράγοντες της ίδιας εξίσωσης. Και όπως αναφέρουν οι πληροφορίες του «Βήματος», οι πιστωτές εργάζονται για την επίλυση της εξίσωσης χωρίς την άμεση εμπλοκή της Ελλάδας. ΔΝΤ και ESM κατά κύριο λόγο ανταλλάσσουν προτάσεις, στοιχεία και πληροφορίες για το πώς μπορεί να υπάρξει μια λύση που να είναι κοινά αποδεκτή.
Δυστυχώς, για ακόμη μία φορά και αντίθετα με ότι λένε τα κυβερνητικά στελέχη, η λύση θα έλθει στα αγγλικά, για παρατηρήσεις από την ελληνική πλευρά και τυχόν επί μέρους βελτιώσεις, χωρίς όμως να αλλάζει το πνεύμα της συμφωνίας. Αλλωστε, όπως σημειώνουν με νόημα κοινοτικοί κύκλοι, «ποτέ οι πιστωτές δεν μιλάνε με τις πτωχευμένες εταιρείες προτού συμφωνήσουν μεταξύ τους».
Η βάση της συζήτησης έγινε γνωστή από το άρθρο του Πόουλ Τόμσεν, το οποίο δημοσιοποιήθηκε αμέσως μετά το Eurogroup της περασμένης Πέμπτης. Με την επιστολή του ο διευθυντής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ δεν κάνει τίποτε άλλο από το να επαναλαμβάνει την πάγια θέση του Ταμείου. Για να παραμείνει το ΔΝΤ στο πρόγραμμα, όπως επιθυμεί το Βερολίνο, θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι θα πάρει πίσω τα χρήματά του. Πώς θα γίνει αυτό; Με την ύπαρξη επαρκών πλεονασμάτων.
Και για να επιτευχθούν τα πλεονάσματα θα πρέπει να μειωθούν οι μελλοντικές δαπάνες είτε του ασφαλιστικού συστήματος είτε της εξυπηρέτησης του χρέους ή και των δύο μαζί. Τη μείωση των δαπανών του Ασφαλιστικού θα την πληρώσουν οι συνταξιούχοι. Αντίστοιχα, τη μείωση των δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους θα την επωμιστούν οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι.
Αυτό εξηγεί στο άρθρο του ο Πόουλ Τόμσεν λέγοντας: «Οσες μεταρρυθμίσεις και να γίνουν, δεν θα μπορέσουν να καταστήσουν το ελληνικό χρέος βιώσιμο χωρίς την ελάφρυνσή του και, από την άλλη μεριά, όσες ελαφρύνσεις του χρέους και να γίνουν δεν θα μπορέσουν να καταστήσουν βιώσιμο το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα χωρίς ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις. Πρέπει να γίνουν και τα δύο. Αναμφίβολα, η Ελλάδα και οι ευρωπαίοι εταίροι της θα πρέπει να πάρουν δύσκολες πολιτικές αποφάσεις στους επόμενους μήνες, ώστε να καταλήξουν σε ένα πρόγραμμα που να είναι βιώσιμο, ένα πρόγραμμα με νούμερα που βγαίνουν» τονίζει.
Με άλλα λόγια λέει ότι το Ταμείο δεν χάνει, και τον λογαριασμό θα πρέπει να τον πληρώσουν είτε οι Ευρωπαίοι με ελάφρυνση χρέους είτε οι συνταξιούχοι με περικοπές συντάξεων. Οπως σημειώνουν τραπεζικές πηγές, «το ΔΝΤ επιχειρεί να ξαναγράψει το πρόγραμμα είτε στο κομμάτι του Ασφαλιστικού είτε στο κομμάτι της ελάφρυνσης του χρέους, ή και στα δύο». Μάλιστα βάζει ψηλά τον πήχη υπολογίζοντας ότι η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει ως το 2018 μέτρα ύψους 9 δισ. ευρώ.
Κληθείσα να σχολιάσει το άρθρο του Πόουλ Τόμσεν η εκπρόσωπος του επιτρόπου Οικονομίας Πιερ Μοσκοβισί Ανίκα Μπρέιντχαρντ εμφανίστηκε καθησυχαστική λέγοντας ότι τα μέτρα που ζητούνται από την Ελλάδα προβλέπονται στο πρόγραμμα προσαρμογής που συμφωνήθηκε το περασμένο καλοκαίρι. «Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί εργάζονται πάνω σε ένα πακέτο μέτρων για να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι που έχουν συμφωνηθεί στο Μνημόνιο τον Αύγουστο. Η Ελλάδα πρέπει να υιοθετήσει ένα πολύ σημαντικό πακέτο μέτρων για να ικανοποιήσει αυτούς τους στόχους» είπε.
Κλοιός πιέσεων
Μπρα ντε φερ μεταξύ κυβέρνησης - πιστωτών
Είναι προφανές ότι με το κύμα των κοινωνικών αντιδράσεων να φουντώνει το επόμενο διάστημα δεν είναι εύκολο για την κυβέρνηση να αποδεχθεί νέο πακέτο μέτρων στο ύψος που το θέτει το ΔΝΤ. Κοινοτικές πηγές εκτιμούν ότι ο κ. Τσίπρας με την ολιγωρία που δείχνει στο τα κλείσει το Ασφαλιστικό επιχειρεί να δημιουργήσει κρίση, «είτε για να κάμψει τη στάση των Ευρωπαίων είτε για να εκβιάσει πράγματα στο εσωτερικό».
Μπρα ντε φερ μεταξύ κυβέρνησης - πιστωτών
Είναι προφανές ότι με το κύμα των κοινωνικών αντιδράσεων να φουντώνει το επόμενο διάστημα δεν είναι εύκολο για την κυβέρνηση να αποδεχθεί νέο πακέτο μέτρων στο ύψος που το θέτει το ΔΝΤ. Κοινοτικές πηγές εκτιμούν ότι ο κ. Τσίπρας με την ολιγωρία που δείχνει στο τα κλείσει το Ασφαλιστικό επιχειρεί να δημιουργήσει κρίση, «είτε για να κάμψει τη στάση των Ευρωπαίων είτε για να εκβιάσει πράγματα στο εσωτερικό».
Ετσι το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται ένα μπρα ντε φερ μεταξύ της κυβέρνησης και των πιστωτών, με την ελληνική πλευρά να ζητεί την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και την έναρξη της συζήτησης για το χρέος και τους πιστωτές να αξιώνουν την υλοποίηση όλο και περισσότερων από τα συμφωνηθέντα, όπως το νέο Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων που έθεσε ως προϋπόθεση ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Ωστόσο για άλλη μία φορά η τακτική της κυβέρνησης οδηγεί τη χώρα κυριολεκτικά στα σκοινιά, εξασθενώντας τη διαπραγματευτική θέση της. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Δημόσιο μπορεί να βγάλει τον Μάρτιο, δημιουργώντας νέα ληξιπρόθεσμα, όμως από τον Απρίλιο τα πράγματα θα αρχίσουν να ζορίζουν.
Θα χρειαστεί και πάλι να καταφύγει στα διαθέσιμα των δήμων και αν δεν υπάρχει ισχυρή κυβέρνηση δεν είναι σίγουρο ότι οι δήμοι θα ανταποκριθούν στον βαθμό που το έκαναν πέρυσι. Δεν είναι τυχαίο που ο κ. Τσακαλώτος μιλώντας στη Βουλή την περασμένη εβδομάδα είπε ότι «αν η αξιολόγηση πάει για Μάιο - Ιούνιο, καήκαμε».
Σε κάθε περίπτωση, οι πιστωτές, οι κοινωνικές αντιδράσεις, η ρευστότητα, το Προσφυγικό, οι γεωπολιτικές εξελίξεις, η φυγή των επενδυτών, η πτώση των αγορών διεθνώς δημιουργούν έναν ασφυκτικό κλοιό πιέσεων στην κυβέρνηση και στη χώρα που προβληματίζει τις Βρυξέλλες. Κοινοτικές πηγές που γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις εξελίξεις των διαπραγματεύσεων αναφέρουν χαρακτηριστικά: «Είστε βαθιά χωμένοι στα σκ...» («You are in deep shit»)...