Πόσα κανάλια μπορούν ...
να λειτουργήσουν στην Ελλάδα;
Με τη μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή εποχή υπάρχουν τροποποιήσεις στα αδειοδοτικά πλαίσια, όπως και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Η «αδειδότηση» αφορά αποκλειστικά και μόνο στην εκπομπή τηλεοπτικού περιεχομένου και όχι στις συχνότητες, οι οποίες έχουν ήδη χορηγηθεί στον πάροχο δικτύου.
Έτσι, οι τηλεοπτικοί σταθμοί, πλέον, δεν κατέχουν συχνότητες.
Η επιστροφή των συχνοτήτων εκπομπής τηλεοπτικού σήματος έγινε σταδιακά, όσο προχωρούσε η μετάβαση στην ψηφιακή εκπομπή, οπότε και σταδιακά αποσύρονταν οι τηλεοπτικοί σταθμοί από τις αναλογικές συχνότητες που τους είχαν δοθεί.
Επισημαίνεται για μία ακόμα φορά ότι είναι διαφορετικό πράγμα ο πάροχος δικτύου και διαφορετικό πράγμα ο πάροχος περιεχομένου.
Στην Ελλάδα πάροχος δικτύου είναι η Digea, κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού, βάσει του οποίου έγινε η παραχώρηση των τηλεοπτικών συχνοτήτων από το κράτος και 4 συνολικά πολυπλέκτες, ενώ με την ολοκλήρωση της μετάβασης της ψηφιακής εποχής απελευθερώθηκε το Ψηφιακό Μέρισμα και δημοπρατήθηκε (κινητή τηλεφωνία). Η διαδικασία ολοκληρώθηκε το 2014 με το τέλος της διαγωνιστικής διαδικασίας. Με την σημερινή τεχνολογία η Digea έχει τη δυνατότητα να εκπέμπει 16 «κανάλια» υψηλής ευκρίνειας ή 48 κανονικής ευκρίνειας και στο μέλλον 54 και 150 αντίστοιχα.
Άρα, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, ο περιοριστικός αριθμός των τεσσάρων αδειών παρόχων περιεχομένου δεν υπαγορεύεται από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Περιορισμό επίσης δεν υπαγορεύει για τον αριθμό αδειοδότησης παρόχων περιεχομένου ούτε η ΕΕ, ούτε κάποιος άλλος φορέας.
Συνεπώς, απόφαση της κυβέρνησης για τέσσερις άδειες είναι αυθαίρετη.
Τι ισχύει αναφορικά με την Μελέτη του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας για τις τηλεοπτικές άδειες στην Ελλάδα;
Τα ευρήματα της μελέτης προκύπτουν από συλλογιστική που βασίζεται σε λάθος τεχνικά δεδομένα. Η μελέτη δεν συνδέει τον αριθμό 4 με οικονομική βιωσιμότητα, λόγω μη διαθέσιμων στοιχείων. Αναφέρει ότι με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία δεν μπόρεσε να κάνει αξιολόγηση, ώστε να προτείνει τον αριθμό των αδειών που μπορούν να δοθούν με όρους οικονομικής βιωσιμότητας.
Επιπλέον, επισημαίνει ότι βασίζεται σε στοιχεία που προσκομίσθηκαν από το Υπουργείο Επικρατείας και ότι δεν έγινε ούτε επιβεβαίωση των στοιχείων, ούτε πρωτογενής έρευνα. Για αυτό άλλωστε το κείμενο αναφέρει ότι πριν από την δημοπράτηση νέων τηλεοπτικών αδειών οι Ελληνικές Αρχές θα πρέπει να σχεδιάσουν και να υιοθετήσουν ένα νέο χάρτη συχνοτήτων.
Ακόμα κι από τη μελέτη προκύπτει ότι η τεχνική δυνατότητα μετάδοσης υψηλής ευκρίνειας τηλεοπτικών προγραμμάτων σε Εθνική Εμβέλεια ξεπερνά τα 50, χρησιμοποιώντας τα τεχνικά στοιχεία της ίδιας της μελέτης.
Επισημαίνεται πώς η πρόταση της Φλωρεντίας ουσιαστικά θίγει τα συμφέροντα της χώρας, προτείνοντας ουσιαστικά να εγκαταλείψουμε κάθε προσπάθεια της χώρας να εξασφαλίσει το εύρος συχνοτήτων που διεκδικεί έναντι γειτονικών χωρών πχ Ιταλία, Τουρκία κ.α.
Τι ισχύει στην Ευρώπη; Πόσα κανάλια λειτουργούν σε κάθε χώρα;
Αυστρία
Στην Αυστρία σε εθνική εμβέλεια λειτουργούν πέντε κρατικά κανάλια (ORF eins, ORF 2, ORF III, ORF Sport και 3sat), εννέα ιδιωτικά (ATV, ATV II, Puls 4, Go TV, Austria 9 TV και Servus TV, Okto, FS1 και dorf), εννέα θυγατρικά γερμανικών καναλιών (ProSiebenAustria, Sat. 1 Österreich, KabeleinsAustria, MTV Austria, NickAustria, RTL2 Austria, RTL Austria, VivaAustria, VoxAustria), και πέντε κανάλια Pay TV (SkyAustria, AustriaSat, HD PlusAustria, UPC Austria, A1 TV).
Βέλγιο
Στο Βέλγιο οι υπηρεσίες είναι κατά 97% συνδρομητικές και παρέχονται μέσω καλωδιακής τηλεόρασης. Περιλαμβάνουν δεκάδες μεικτά κανάλια με την υποχρέωση να συμπεριλαμβάνουν στο μπουκέτο τους και τα δημόσια προγράμματα. Λειτουργούν δύο δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί (RTBF, γαλλόφωνος VRT, φλαμανδόφωνος) και εκπέμπουν ελεύθερα. Οι οργανισμοί αυτοί διατηρούν τρία και τέσσερα θεματικά κανάλια αντίστοιχα.
Γαλλία
Στη Γαλλία λειτουργούν 30 τηλεοπτικοί σταθμοί εθνικής εμβέλειας, εκ των οποίων οι 24 είναι ελεύθεροι, και οι 6 συνδρομητικοί. Από τους 30 σταθμούς, μόλις οι 7 είναι δημόσιοι.
Δημόσια Τηλεοπτικά Κανάλια: France 2, France 3, France 4, France 5, France Ô, το Kανάλι της Βουλής και ARTE
Ιδιωτικά, Ελεύθερα Τηλεοπτικά Κανάλια: TF1, M6, W9, NT1, D8, BFM TV, i Télé, NRJ12, TMC, D17, Gulli, HD1, L'Équipe 21, 6Ter, Numéro 23, RMC Découverte, Chérie 25
Ιδιωτικά συνδρομητικά Τηλεοπτικά Κανάλια: Canal+Cinéma, Canal+Sport, Planète+, LCI, ParisPremière και Canal+
Γερμανία
Στη Γερμανία λειτουργούν περίπου 365 τηλεοπτικά κανάλια με κρατικές άδειες (τα περισσότερα τοπικά), ενώ τη μεγαλύτερη μερίδα τηλεθέασης (πάνω από το 43% του συνόλου) έχουν δυο κρατικά κανάλια το ZDF και Das Erste.
Σε εθνικό δίκτυο 57 τηλεοπτικοί σταθμοί λειτουργούν και εκπέμπουν με ψηφιακή, ευρυεκπομπή εκ των οποίων 50 είναι ελεύθερης πρόσβασης. Από αυτούς 32 είναι ιδιωτικοί και 18 δημόσιοι.
1-2-3.tv, SAT (ARD), ANIXAHD, ANIXESD, Das Erste (ARD), CNN, Comedy Ventral, Disney Channel (Pay-TV; rugh), DisneyJunior, DisneyXD, einsfestival (ARD), Plus (ARD), HSE24, n-tv, Phoenix (ARD/ZDF), ProSieben, ProSiebenMAXX, QVC, RTL Television, RTL Crime, RTLII, RTL Nitro, Passion, SAT.1, SAT.1 Gold, six, Tele 5, VOX, ZDF, ZDFneo, ZDFinfo
Ισπανία
Στην Ισπανία λειτουργούν 9 ιδιωτικά κανάλια μεικτού περιεχομένου, 4 ιδιωτικά κανάλια ψυχαγωγικού περιεχομένου και 5 δημόσια (μεικτού / ενημερωτικού / ψυχαγωγικού περιεχομένου).
Antena 3 και σε HD, Neox, Nova, LaSexta και σε HD, Mega, Net TV, Disney Channel, Paramount Channel, Prisa TV, Telenico και σε HD, FDF, Discovery Max, 13TV, La 1 και σε HD, La 2, Teledeporte και σε HD, Canal 24 horas, Clan.
Ιταλία
Τα βασικά κανάλια που λειτουργούν σήμερα στην Ιταλία προσεγγίζουν τα 30: RAI 1, RAI 2, RAI 3, RAI 4, RAI 5, RAISport1, RAISport2, RAINEWS, RAISCUOLA, RAISTORIA, RAIGULP, RAIMOVIE, RAIYOYO, CANALE 5, ITALIA 1, RETE 4, BOING, CARTOONITO, IRIS, LA5, MEDIASETEXTRA, ITALIA 2 MEDIASET, TGCOM24, TOPCRIME, LA7, LA7D, MTVMUSIC, DEEJAYTV, CIELO, REALTIME, DMAX, K2, FRISBEE, GIALLO, FOCUS, TV200.
Λουξεμβούργο
RTL TéléLëtzebuerg, Den 2.RTL, CHAMBER TV (το μόνο κανάλι που ανήκει στο δημόσιο, κανάλι βουλής) RTL Tvi, Club RTL, Plug TV, RTL4, RTL 5, RTL 7, Teleshop 4, Teleshop 5, Teleshop 7, Teleshop 8 M6 Boutique
Μεγάλη Βρετανία
Στην Βρετανία τα ιδιωτικά κανάλια μεικτού περιεχομένου είναι περισσότερα από 100, αφού λειτουργούν 7 πλατφόρμες (αντίστοιχες της DIGEA) που φιλοξενούν δεκάδες κανάλια η κάθε μία!
Κρατική χρηματοδότηση παρέχεται μόνον στο BBC, ενώ το ITV1, Channel 5 και S4C1, παρότι θεωρούνται δίκτυα δημοσίου συμφέροντος, τα έσοδά τους προέρχονται αποκλειστικά από τις διαφημίσεις. Αντίστοιχα, το Channel 4, παρότι θεωρείται δημόσιο, δεν λαμβάνει κρατική χρηματοδότηση, αφού τα τα έσοδά του προέρχονται από την αγορά.
Πορτογαλία
Στην Πορτογαλία λειτουργούν 49 τηλεοπτικοί σταθμοί εκ των οποίων 12 είναι μεικτού περιεχομένου (4 μπουκέτα εθνικής εμβελείας, 6 διεθνούς εκπομπής, 28 θεματικοί εθνικής εμβελείας σταθμοί, 16 συνδρομητικοί εθνικής εμβέλειας σταθμοί).
Σουηδία
Λειτουργούν 6 τηλεοπτικά κανάλια, ελεύθερης πρόσβασης, κρατικής εμβέλειας εκ των οποίων τα 2 είναι ιδιωτικά: SVT1, SVT2, SVT24/Barnkanalen, Kunskapskanalen, TV4 και TV6.
Η κυβέρνηση αναφέρει διαφορετικό αριθμό καναλιών που λειτουργούν και έχουν άδειες για κάθε χώρα. Γιατί υπάρχει αυτή η διαφορά;
Η κυβέρνηση έδωσε στοιχεία που στις περισσότερες περιπτώσεις είτε αφορούν στους παρόχους πολυπλεξίας, και όχι στους παρόχους περιεχομένου, είτε εσκεμμένα παραποιούνται, όπως φαίνεται από τα επίσημα έγγραφα των ελληνικών πρεσβειών που ήρθαν στην δημοσιότητα.
Υπάρχουν δύο τρόποι διευθέτησης του τρόπου μετάδοσης των προγραμμάτων, που γίνεται μέσω πολυπλεκτών.
Ο ένας τρόπος είναι αντίστοιχος με αυτόν την Ελλάδας, δηλαδή ο πάροχος δικτύου να είναι και πάροχος πολυπλεξίας. Έτσι, στην Ελλάδα η Digea είναι πάροχος ταυτόχρονα δικτύου και πολυπλεξίας.
Ο δεύτερος τρόπος είναι το δικαίωμα εκμετάλλευσης πολυπλέκτη να δίνεται σε ένα κανάλι, ώστε μέσα από αυτόν, το κανάλι να έχει τη δυνατότητα να προβάλλει περισσότερα προγράμματα. Δηλαδή να δίνεται για παράδειγμα ένας πολυπλέκτης στο RTL, το οποίο έπειτα έχει τη δυνατότητα να προβάλλει όσα προγράμματα θέλει από όσα χωράει ο πολυπλέκτης του, δηλαδή να έχει RTL1, RTL2, RTL3 κλπ.
Επισημαίνεται ωστόσο ότι ο αριθμός που έδωσε η Κυβέρνηση και ο Υπουργός Επικρατείας δεν είναι συμβατός με τους αριθμούς που οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες έχουν δώσει επίσημα στον κ. Παππά.
Σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα που ζήτησε και έλαβε η κυβέρνηση το Νοέμβριο του 2015 από τα γραφεία τύπου των πρεσβειών της χώρας μας στο εξωτερικό, τα οποία έχουν πρωτοκολληθεί, οι αριθμοί διαψεύδουν τον Υπουργό και την Κυβέρνηση.
Συγκεκριμένα:
* Σύμφωνα με έγγραφο στις 16/11/2015 από την Ελληνική Πρεσβεία στο Βερολίνο με αριθμό πρωτοκόλλου Φ.20.05/152/KΦ,στην Γερμανία λειτουργούν συνολικά πενήντα επτά (57) τηλεοπτικοί σταθμοί που εκπέμπουν με ψηφιακή, επίγεια ευρυεκπομπή (DVB.t) ενώ οι ιδιωτικοί σταθμοί που λειτουργούν υπό τις «προϋποθέσεις Παππά» είναι 32.
* Σύμφωνα με έγγραφο στις 9/11/2015 από την Ελληνική Πρεσβεία στο Λουξεμβούργο με αριθμό πρωτοκόλλου A.Π.: 585/Z.1, στο Λουξεμβούργο λειτουργούν 15 κανάλια, εκ των οποίων τα 14 είναι ιδιωτικά. Σύμφωνα με την Ελληνική Πρεσβεία του Δουκάτου, στην χώρα που ο πληθυσμός της δεν ξεπερνά τους 500.000 κατοίκους,
* Σύμφωνα με το έγγραφο στις 12/11/2015 από την Ελληνική Πρεσβεία στην Μαδρίτη με αριθμό πρωτοκόλλου 688/Φ.110.2, στην Ισπανία τα κανάλια που λειτουργούν τουλάχιστον 9 (και όχι 5, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση) με τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται σε ανακοίνωση του Υπουργού Επικρατείας.
Ευσταθεί το επιχείρημα βιωσιμότητας που έθεσε η κυβέρνηση για τη παροχή άδειας στους τηλεοπτικούς σταθμούς;
Πρόκειται για πρωτάκουστη ενέργεια για ένα κράτος αστικής δημοκρατίας όπου λειτουργεί η ελεύθερη αγορά να επιβάλλεται από την κυβέρνηση πόσες άδειες λειτουργίας θα επιβάλλονται για έναν κλάδο με βάση υποτίθεται το τζίρο στην αγορά, όταν η ίδια η ελεύθερη αγορά ρυθμίζει τη δυνατότητα ύπαρξης του μεριδίου που μπορεί να σηκώσει.
Με τη λογική της κυβέρνησης, θα έπρεπε να κλείνουν επιχειρήσεις όταν ο τζίρος έχει πέσει.
Έτσι, για παράδειγμα στις τηλεπικοινωνίες από τις τρεις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας που υπάρχουν να κλείσει η μία (είτε η Vodafone, είτε η Cosmote, είτε η Wind)επειδή έπεσε ο τζίρος και δεν το σηκώνει η αγορά, κι αν πέσει κι άλλο να κλείσει κι άλλη εταιρεία. Με την ίδια λογική θα έπρεπε αντίστοιχα να κλείνουν εστιατόρια, φαρμακεία, ιατρεία κ.ο.κ.
Στο σύγχρονο δυτικό κόσμο οι άδειες λειτουργίας για οποιαδήποτε επιχείρηση ή κλάδο δεν βγαίνει με όρους βιωσιμότητας, καθώς αυτά τα έχει ρυθμίσει χρόνια πριν ο τρόπος λειτουργίας της ίδιας της αγοράς.
Ποιος και γιατί πρέπει να αποφασίζει για τον αριθμό των τηλεοπτικών αδειών και ποιος πρέπει να διενεργεί τη διαγωνιστική διαδικασία;
Το Σύνταγμα της χώρας μας υπαγορεύει με πολύ σαφήνεια το καθεστώς αδειοδότησης για τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Η αρμοδιότητα ανήκει στο Εθνικό
Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, ως Ανεξάρτητη Αρχή, ακριβώς για να διασφαλίζεται η νομιμότητα και η διαφάνεια της διαδικασίας, με όρους που εξασφαλίζουν ταυτόχρονα τον πλουραλισμό και την πολυφωνία των απόψεων, λαμβάνοντας υπόψη και τους όρους της ελεύθερης αγοράς.
Ο λόγος που ο Συνταγματικός Νομοθέτησης έχει προβλέψει τη συγκεκριμένη διάταξη έγινε επειδή σε κάποιους ευαίσθητους τομείς λειτουργίας του κράτους που αφορούν και στη λειτουργία του πολιτεύματος, είναι αναγκαίο να υπάρχουν πρόσθετες θεσμικές εγγυήσεις, προκειμένου να αποτραπεί ο μη δημοκρατικός έλεγχος αλλά και για να ουδετεροποιηθούνπολιτικά πολύ σοβαροί τομείς της κρατικής εξουσίας, για να διαφυλαχθεί η αξιοπιστία και να εξασφαλιστεί η αξιοκρατία και η διαφάνεια.
Η παρεμβολή άλλων οργάνων, όπως οι Ανεξάρτητες Αρχές, που δεν έχουν πολιτικό χαρακτήρα επωμίζονται την ευθύνη της σωστής λειτουργίας, χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις, όπως γίνεται με το ΕΣΡ, την ΕΕΤΤ, την ΡΑΕ κ.ο.κ.
Ωστόσο, η σημερινή κυβέρνηση έχει αλλεργία στις Ανεξάρτητες Αρχές, καθώς δεν μπορεί να ελέγξει τους τομείς στους οποίους δραστηριοποιούνται, γι' αυτό και έχει επιδοθεί σε μια προσπάθεια αφοπλισμού τους, είτε καταργώντας αρμοδιότητές τους, είτε αφήνοντας τες ακέφαλες και υποστελεχωμένες, καταστώντας τες δυσλειτουργικές.
Η προσπάθεια της κυβέρνησης να παρακάμψει το ΕΣΡ συνιστά συνταγματική εκτροπή, καθώς επιδιώκει να μεταφέρει την αρμοδιότητα στην κυβέρνηση και σε έναν μόνο Υπουργό, ώστε να μπορεί ελέγξει με μη νόμιμο τρόπο τους φορείς της ενημέρωσης και ψυχαγωγίας.
Τέλος, ως ευρωπαϊκή χώρα, πέρα από το Σύνταγμα, είμαστε υποχρεωμένοι να συμβαδίζουμε με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο, το οποίο συνιστά το κοινό υπόβαθρο των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων που δεσμεύουν το σύνολο των χωρών της ΕΕ, ως μέλη της. Επομένως, αρχές και υποχρεώσεις όπως η πολυφωνία, το άνοιγμα των αγορών, ο ανταγωνισμός κ.ο.κ. υπαγορεύονται από την ευρωπαϊκή έννομη τάξη.
Γι αυτό, όπως επισημαίνεται από έγκριτους συνταγματολόγους, ο καθορισμός του αριθμού των τηλεοπτικών αδειών μόνο σε τέσσερις αντίκειται στην αρχή του πλουραλισμού της τηλεοπτικής πληροφόρησης, που επιβάλλει τη βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων τεχνικών πόρων, ώστε να δοθεί η δυνατότητα εισόδου στο τηλεοπτικό σύστημα του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών.
Η Ελλάδα κινδυνεύει να είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη, όπου η μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή τηλεόραση θα έχει ως συνέπεια τη μείωση του πλουραλισμού της τηλεοπτικής πληροφόρησης, η διασφάλιση του οποίου, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, αποτελεί ουσιώδη προϋπόθεση για την πραγμάτωση του δικαιώματος των πολιτών στην πληροφόρηση.