Η προσφυγική κρίση έχει ...
θέσει την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) απέναντι σε ένα επιτακτικό δίλημμα. Η Ευρώπη έχει ιστορική ευθύνη να βοηθάει τα θύματα του πολέμου και της βίας και οι υπεύθυνοι πολιτικοί αναγνωρίζουν ότι είναι απάνθρωπο να εμποδίζεις την είσοδο σε ανθρώπους που φεύγουν για να σώσουν τη ζωή τους.
Για ηθικούς και πρακτικούς λόγους, η ΕΕ δεν μπορεί να κατασκευάσει μια σύγχρονη εκδοχή του Σιδηρού Παραπετάσματος στα σύνορά της.
Ωστόσο είναι ξεκάθαρο ότι διοικητικά και πολιτικά προβλήματα - συμπεριλαμβανομένης μιας λαϊκίστικης προσέγγισης κατά των νέων αφίξεων - περιορίζουν την ικανότητα της ΕΕ να απορροφήσει έναν μεγάλο αριθμό προσφύγων σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί την αντιμετώπιση των λόγων που υποχρεώνει εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις χώρες τους.
Και ενώ αυτοί οι λόγοι περιλαμβάνουν πολιτικές πιέσεις - ειδικά οι καταστροφικοί πόλεμοι στη Συρία και στο Ιράκ - οι προσφυγικές ροές αντανακλούν την ανικανότητα των κυβερνήσεων της Μέσης Ανατολής να παράγουν ανάπτυξη παρόμοια με εκείνη που βγάζει από τη φτώχεια την Ασία, τη Λατινική Αμερική και μεγάλα τμήματα της Υποσαχάριας Αφρικής.
Διασφάλιση ευκαιριών για νόμιμη εργασία
Καθίσταται ολοένα πιο ξεκάθαρο ότι η διασφάλιση των οικονομικών ευκαιριών για τους πρόσφυγες θα έπρεπε να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οπου είναι δυνατόν, η ΕΕ θα πρέπει να συνεργάζεται με τα κράτη που προσωρινά φιλοξενούν πρόσφυγες για την καθιέρωση Ζωνών Οικονομικής Ανάπτυξης στις οποίες οι πρόσφυγες θα μπορούν να εργάζονται νόμιμα.
Η έλλειψη ευκαιριών στις γειτονικές χώρες της Συρίας επιδεινώνει το ήδη υπάρχον οικονομικό πρόβλημα. Νέοι άνθρωποι αναγκάζονται να διακόψουν τις σπουδές τους και οι πρόσφυγες δεν έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας, καθώς υπάρχουν φόβοι ότι θα στερήσουν θέσεις εργασίας από τους γηγενείς.
Ερχονται αντιμέτωποι με μια θλιβερή επιλογή: είτε ζωή στους προσφυγικούς καταυλισμούς, προσπαθώντας να κερδίσουν τα προς το ζην με παράνομους τρόπους, είτε να πάνε στην Ευρώπη. Πολλοί επιλέγουν το δεύτερο. Η Γαλλία και η Γερμανία πρόσφατα ανακοίνωσαν μια κοινή πρόταση για τη διάθεση 10 δισ. δολαρίων με σκοπό τη σταθεροποίηση της περιοχής. Η διάθεση αυτών των χρημάτων πρέπει να είναι αποτέλεσμα προσεκτικού σχεδιασμού, ώστε να πηγαίνουν στην ενίσχυση των προσφύγων και όχι στα χέρια διαφθαρμένων πολιτικών και γραφειοκρατών.
Η ΕΕ πρέπει να υποστηρίξει πειράματα όπως εκείνο της Ελεύθερης Οικονομικής Ζώνης στο Γκαζιαντέπ της Τουρκίας. Οι προσφυγικοί καταυλισμοί πρέπει να γίνουν μαγνήτες επιχειρηματικού δυναμισμού, αξιοποιώντας έναν μεγάλο αριθμό σύρων επιχειρηματιών που εγκατέλειψαν τη χώρα και λειτουργώντας ως μοντέλο για τη Συρία όταν τελειώσει ο πόλεμος.
Κατοικίες, γραφεία, αποθήκες και δημόσια έργα
Είναι βέβαιο ότι η προσφυγική εργασία συνιστά ένα ευαίσθητο θέμα για τους γείτονες της Συρίας. Περίπου 2 εκατομμύρια Σύροι ζουν στην Τουρκία και πάνω από 1 εκατομμύριο στην Ιορδανία. Οι περισσότεροι ζουν εκτός των προσφυγικών καταυλισμών και πολλοί εργάζονται παράνομα.
Η ανεργία στην Τουρκία και στην Ιορδανία είναι 10% και 12% αντίστοιχα και οι κυβερνήσεις τους είναι διστακτικές προς τα προγράμματα που θα μπορούσαν να στοιχίσουν θέσεις εργασίας στους πολίτες τους. Οι Ζώνες Οικονομικής Ανάπτυξης στις γειτονικές χώρες της Συρίας θα πρέπει επομένως να παράγουν οφέλη τόσο για τους πρόσφυγες όσο και για τις κοινότητες που τους φιλοξενούν.
Η ΕΕ, για παράδειγμα, θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την κατασκευή κατοικιών, γραφείων, αποθηκών και δημόσιων έργων, αυξάνοντας τη ζήτηση για τοπικές κατασκευαστικές εταιρείες.
Οι Ζώνες Οικονομικής Ανάπτυξης δεν είναι πανάκεια. Και δεν υπάρχει κανένα υποκατάστατο για την ειρήνη στη Συρία. Αλλά σίγουρα θα προσέφεραν μια ευκαιρία για να ξεκινήσει η αντιμετώπιση μιας βασικής συνέπειας του πολέμου η οποία μπορεί να αποφευχθεί: ο αποκλεισμός εκατομμυρίων ανθρώπων από την ευκαιρία να εργαστούν νόμιμα ώστε να κερδίσουν τα προς το ζην για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.
Ο κ. Markus Brunnermeier είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, ο κ. Harold James είναι καθηγητής Ιστορίας και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, ο κ. Hannes Malmberg είναι υποψήφιος διδάκτορας Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης.