Του Σπύρου Δημητρέλη
Μπορεί να έχει ...
χαρακτηριστεί ο χειρότερος φόρος όλων των εποχών, του έχει αποδοθεί ακόμη και η εκλογική συντριβή στην προηγούμενη κυβέρνηση, ωστόσο, εισπρακτικά είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους φόρους που έχουν παρθεί ποτέ.
Για τον ΕΝΦΙΑ ο λόγος, ο οποίος εμφανίζει τη μεγαλύτερη εισπραξιμότητα από οποιονδήποτε άλλον φόρο που επιβάλλει το ελληνικό Δημόσιο. Και όλα αυτά σε μια κοινωνία η οποία έχει, προ πολλού, εξαντλήσει τη φοροδοτική της ικανότητα.
Γι’ αυτό και όποια αλλαγή κι αν γίνει στον φόρο (επί της ουσίας ή του ονόματος του φόρου) αυτός δεν πρόκειται να καταργηθεί πριν περάσουν πολλά χρόνια και μπορέσουν τα έσοδά του να αντικατασταθούν από άλλη φορολογική πηγή.
Η εισπραξιμότητα των φόρων και των τελών που επιβάλλει το ελληνικό Δημόσιο στους φορολογουμένους είναι ενδεικτική και του πόσο σοβαρά παίρνουν οι τελευταίοι κάθε φόρο ξεχωριστά αλλά και τον φόβο τους για πιθανές επιπτώσεις από τη μη πληρωμή του.
Ας δούμε αναλυτικά την εισπραξιμότητα με βάση εκτιμήσεις υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου Οικονομικών.
ΕΝΦΙΑ
Η εισπραξιμότητα του ΕΝΦΙΑ προσεγγίζει το πολύ υψηλό ποσοστό του 80%.
Το συνολικό ποσό που βεβαιώνεται κάθε χρόνο ανέρχεται στα περίπου 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ και από αυτά εκτιμάται ότι εισπράττονται κάθε χρόνο 2,65 δισεκατομμύρια ευρώ.
Στο υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν ότι αυτή η υψηλή εισπραξιμότητα του φόρου συνδέεται με την αρνητική δημοσιότητα που πήρε η συγκεκριμένη επιβάρυνση, καθώς ο φόρος ουσιαστικά έγινε "φόβητρο".
Οι ίδιοι παράγοντες του ΥΠΟΙΚ σημειώνουν ότι κατά κανόνα οι φόροι που συνδέονται με τα ακίνητα των Ελλήνων, και ειδικά αυτοί που αφορούν την κατοικία του παρουσιάζουν υψηλή εισπραξιμότητα.
Παραπέμπουν μάλιστα στην υψηλή εισπραξιμότητα του Έκτακτου Ειδικού Τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ), το επονομαζόμενο "χαράτσι" το οποίο παρά την επίσης άκρως αρνητική δημοσιότητά του, παρουσίαζε πολύ υψηλή εισπραξιμότητα. Μάλιστα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η μη πληρωμή του χαρατσιού είχε συνδεθεί και με τον φόβο για διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς το τέλος βεβαιωνόταν μέσω του λογαριασμού της ηλεκτρικής κατανάλωσης.
Φόρος εισοδήματος
Χαμηλότερη εισπραξιμότητα από τον ΕΝΦΙΑ, αλλά υψηλή γενικώς, παρουσιάζει και το εκκαθαριστικό του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων.
"Κατά κανόνα η εισπραξιμότητα εντός των προθεσμιών πληρωμής του φόρου προσεγγίζει το 70%", σημειώνει στο "Κ" παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών.
Η πρόσθετη βεβαίωση φόρου εισοδήματος με το εκκαθαριστικό προσεγγίζει κάθε χρόνο τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ, με τα περίπου 2 δισεκατομμύρια να εισρέουν στα κρατικά ταμεία εντός των προθεσμιών πληρωμής του φόρου.
Φορολογικά πρόστιμα
Τη χαμηλότερη εισπραξιμότητα παρουσιάζουν κατά κανόνα τα φορολογικά πρόστιμα που επιβάλλει το υπουργείο Οικονομικών με τη διαπίστωση παραβάσεων φοροδιαφυγής.
Για παράδειγμα, η εισπραξιμότητα των φορολογικών προστίμων που επιβάλλονται για μη έκδοση αποδείξεων διαμορφώνεται κάτω από το 10% με τις περισσότερες επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες να προτιμούν να αναλάβουν τον κίνδυνο για λήψη εναντίον τους μέτρων αναγκαστικής είσπραξης.
Το σίγουρο, όμως, είναι ότι η εισπραξιμότητα είναι χαμηλή, όπως λένε στο ΥΠΟΙΚ, επειδή τα πρόστιμα μέχρι πρόσφατα ήταν εξοντωτικά αλλά και επειδή ήταν βέβαιο ότι θα έρθει μια ρύθμιση με την οποία θα δινόταν μεγάλη έκπτωση για την εφάπαξ εξόφλησή τους.
Επίσης, πολλοί επιχειρηματίες που βρίσκονταν αντιμέτωποι με υψηλά πρόστιμα (π.χ., για μη απόδοση ΦΠΑ) προτιμούσαν να βάλουν λουκέτο στην επιχείρησή τους και να ξεκινήσουν μια νέα επιχείρηση στο όνομα κάποιου συγγενικού τους προσώπου που δεν θα έχει προβλήματα με την Εφορία.