Η γεωγραφία των οικογενειών της ...
γαλάζιας παράταξης - Οι διαδρομές, οι επιδιώξεις και οι συμμαχίες που επανασχεδιάζονται και αλλάζουν τους συσχετισμούς
Η προ ημερών συνάντηση του Αντώνη Σαμαρά και του Κώστα Καραμανλή ήταν σύμφωνα με έμπειρα στελέχη του «γαλάζιου» συστήματος εξουσίας μια άσκηση ενότητας της Κεντροδεξιάς.
Εν μέσω της κρίσης που βιώνει η Κεντροδεξιά, της αποσυσπείρωσης των δυνάμεών της και της πολυδιάσπασης, το κεντρικό μήνυμα από το Μέγαρο Μαξίμου και από την πλευρά των «καραμανλικών» ήταν πως η παράταξη είναι ενωμένη.
Σχεδόν πέντε χρόνια μετά την εσωκομματική νίκη - ήταν 29 Νοεμβρίου του 2009 - του νυν Πρωθυπουργού στην αναμέτρηση για την ηγεσία της ΝΔ με βασικό αντίπαλο την Ντόρα Μπακογιάννη, η συνάντηση των κ.κ. Σαμαρά και Καραμανλή έδειξε ότι στην Κεντροδεξιά οι πολιτικές ισορροπίες και οι συμβιβασμοί αποτελούν έναν καθοριστικό παράγοντα για την επιβίωση της ίδιας της παράταξης.
Εξάλλου, η ίδια η ιστορία της Κεντροδεξιάς στην Ελλάδα περνάει μέσα από τη διαδρομή, τις δράσεις, τη συμπεριφορά και τις κινήσεις συγκεκριμένων «γαλάζιων» πολιτικών οικογενειών που διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο τόσο στη διαμόρφωση της πολιτικής ζωής του τόπου όσο και στα δρώμενα της παράταξης, ενώ πολλές φορές συμβιβάζονται για τα ιμάτια της εξουσίας.
Τέτοιες ημέρες πριν από πέντε χρόνια στις εσωκομματικές εκλογές της ΝΔ τα βασικά πολιτικά τζάκια, οι πολιτικές οικογένειες, πλην των «καραμανλικών», συνασπίστηκαν έναντι του κ. Σαμαρά που μιλούσε για το «τέλος της οικογενειοκρατίας», στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν τον έλεγχο του κόμματος.
Τα κεντρικά πολιτικά «τζάκια» είναι αυτά που διαμορφώνουν τους όρους του πολιτικού παιχνιδιού και δρομολογούν εξελίξεις, ενώ αποτελούν προνομιακούς συνομιλητές, ξένων και εγχώριων παραγόντων, θεσμικών και μη.
Σε αυτή τη φάση υπαρξιακής αναζήτησης της ταυτότητας της Κεντροδεξιάς, οι συμμαχίες αναπροσαρμόζονται και επανασχεδιάζονται στρατηγικές, ενώ τα «τζάκια» αναζητούν... καύσιμη πολιτική ύλη για να συνεχίσουν να καίνε στο διάβα των ετών!
Η σφραγίδα των Καραμανλήδων
Η οικογένεια Καραμανλή αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς για την Κεντροδεξιά επί περίπου έξι δεκαετίες, με τον πατριάρχη της Κωνσταντίνο Καραμανλή να έχει αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι του στην ίδια την ιστορία της παράταξης. Εξάλλου κατά πολλούς Κεντροδεξιά στην Ελλάδα, με τη σύγχρονη μορφή της και βασικά τη μεταπολιτευτική φυσιογνωμία της, σημαίνει οικογένεια Καραμανλή από τη δεκαετία του 1950.
Το οικόσημο της οικογενείας, και κατ' επέκταση της Κεντροδεξιάς, φυλάσσεται ως... κόρην οφθαλμού στα «ορεινά» της Φιλοθέης, όπου βρίσκεται και το Ιδρυμα Κωνσταντίνος Καραμανλής. Εκεί, άγρυπνοι φρουροί του «καραμανλισμού» παραμένουν ο πρόεδρος του ιδρύματος και στενός συνεργάτης του Καραμανλή, ο πρώην υπουργός, ο πρέσβης Πέτρος Μολυβιάτης και ο αδελφός τού ιδρυτή της ΝΔ και αποκαλούμενου από τους νεοδημοκράτες ως «εθνάρχη» Αχιλλέας Καραμανλής που διετέλεσε μέλος των κυβερνήσεων της ΝΔ και επί 31 έτη βουλευτής.
Με στενό συνεργάτη τον κ. Μολυβιάτη πορεύτηκε ο Κώστας Καραμανλής τα έτη που ήταν πρόεδρος της ΝΔ και πρωθυπουργός, ενώ καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξή του ως αρχηγού της Κεντροδεξιάς διαδραμάτισε στο παρασκήνιο ένας άλλος παράγοντας της παράταξης, ο Γιάννης Βαρβιτσιώτης, πολιτικός από... τζάκι!
Με «όχημα» το ίδρυμα Καραμανλή και την έδρα Ελληνικών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Κωνσταντίνου Καραμανλή στη Σχολή Διεθνών Σχέσεων Fletcher του Πανεπιστημίου Tufts της Βοστώνης επιχείρησε την είσοδό του στην κεντρική πολιτική σκηνή ο νεότερος Καραμανλής, ο Κώστας, υιός του Αχιλλέα. Ο νεαρός Καραμανλής ετοιμάζεται να πολιτευθεί στις Σέρρες (ήταν υποψήφιος τον Ιούνιο του 2012 στην τελευταία τιμητική θέση του ψηφοδελτίου) με σταυρό.
Ο ίδιος προσπαθεί να συνδυάσει τις οικογενειακές υποχρεώσεις με την πολιτική, όπου κάνει τα πρώτα του δειλά βήματα αλλά και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Περνάει αρκετό χρόνο στην ναυτιλιακή εταιρεία, όπου κεντρικό ρόλο έχει η αδελφή του Φωτεινή, που συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση, καθώς η μητέρα της, Νίκη Διαμαντή, κατάγεται από τη γνωστή ναυτική οικογένεια, µε εμπειρία τουλάχιστον 70 χρόνων στη ναυτιλία.
Η κυρία Καραμανλή είναι διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας, αν και υπήρξε σκέψη αρχικά να εμπλακεί στην πολιτική, άλλαξε άποψη και πλέον συνδυάζει την επιχειρηματική της δράση με την οικογένειά της και τον σύντροφό της, Αλέξανδρο Χριστοδούλου (υιό του Τίμου Χριστοδούλου, πρώην υπουργού των κυβερνήσεων Κωνσταντίνου Μητσοτάκη την περίοδο 1990-1993 και εγγονό του πρώην υπουργού Γεωργίας Νικολάου Χριστοδούλου). Πολλοί στην καραμανλική πτέρυγα βλέπουν στο πρόσωπο του νεότερου Καραμανλή τον μελλοντικό αρχηγό (άγνωστο πότε) θεωρώντας ότι πλεονεκτεί έναντι του Κώστα Μπακογιάννη, υιού της Ντόρας Μπακογιάννη, με επιχείρημα πως «το κόμμα παραμένει βαθύτατα καραμανλικό».
Η «δυναστεία» Μητσοτάκη
Το αντίπαλο δέος στην Κεντροδεξιά για τους «καραμανλήδες» ήταν η οικογένεια του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Πολλοί θυμούνται ακόμη τον διαχωρισμό των στελεχών της ΝΔ σε «μητσοτακικούς» και «καραμανλικούς». Η σύγκρουση ήταν σε πολλά επίπεδα επί πολλά χρόνια μέχρι να φθάσουμε στην ιστορική αποκατάσταση των σχέσεών τους τα τελευταία χρόνια, λόγω της άριστης διαπροσωπικής επαφής του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή με την Ντόρα Μπακογιάννη, που πλέον έχουν τακτικότατη επικοινωνία και συμφωνούν σε πολλά.
Το ενδεχόμενο της απώλειας της εξουσίας και της υπαρξιακής κρίσης της Κεντροδεξιάς πολλές φορές τους έφερε πολύ κοντά, σβήνοντας με μονοκονδυλιά τα μίση και τα πάθη του παρελθόντος. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, που για τους νεοδημοκράτες στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ήταν ο μόνος που μπορούσε να αντιμετωπίσει τον πανίσχυρο τότε Ανδρέα Παπανδρέου, κινεί τα νήματα της οικογενείας ακόμη και σήμερα, παρά τα 96 έτη του.
Σε αυτή τη φάση όμως δύο πρόσωπα είναι τα κυρίαρχα και προσπαθεί ο καθένας από την πλευρά του να κάνει τις απαραίτητες κινήσεις για την επόμενη ημέρα στη ΝΔ: η Ντόρα Μπακογιάννη και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Κοινή στρατηγική των δύο δεν υπάρχει, με την κυρία Μπακογιάννη να κινείται σε άλλη λογική από αυτή του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης που φιλοτεχνεί προφίλ «μεταρρυθμιστή», αν και πολλοί διαφωνούν μαζί του.
Είναι μια οικογένεια με πολυποίκιλες διασυνδέσεις και επαφές με διάφορους παράγοντες, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, ενώ διαθέτει διαχρονικά και άριστη σχέση με τη γερμανική πλευρά. Και οι δύο κάνουν τις κινήσεις τους, συνομιλούν με άνεση με στελέχη ΜΜΕ και δημοσιογράφους, αλλά και επιχειρηματίες με επιφάνεια, επιχειρώντας την ενίσχυση του ρόλου τους για την επόμενη ημέρα.
Ο κ. Μητσοτάκης λόγω της θέσης του προσπαθεί να διευρύνει τον κύκλο των υποστηρικτών του στο κόμμα και στην ΚΟ, όπου έχει μεγαλύτερη άνεση η κυρία Μπακογιάννη, που πλέον έχει αυξήσει σημαντικά τον κύκλο των συνομιλητών της σε όλα τα επίπεδα και φαίνεται ότι είναι πολύ «σκληρό καρύδι». Η κόρη της κυρίας Μπακογιάννη, η Αλεξία, μένει στο παρασκήνιο, αν και βοηθάει με κάθε τρόπο τον αδελφό της, τον περιφερειάρχη Κώστα Μπακογιάννη που κινείται πιο δυναμικά, αξιοποιώντας και τη νέα του θέση. Δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν ότι στην οικογένεια έχει επιλεγεί η στρατηγική της σταδιακής πολιτικής ανόδου: Δήμος - Περιφέρεια - Βουλή.
Από «σόι» και ο κ. Σαμαράς
Στη μέση αυτών των δύο οικογενειών βρέθηκε ο Πρωθυπουργός που βίωσε σε πολύ μεγάλο βαθμό την ιστορία της Κεντροδεξιάς, μεγάλο κομμάτι της οποίας έχει γράψει και αυτός με την παρουσία του. Εξάλλου, ο κ. Σαμαράς, πολιτικό τέκνο του Ευάγγελου Αβέρωφ, είναι μέλος της ΟΝΝΕΔ από το 1974 και εξελέγη βουλευτής της ΝΔ το 1977 σε ηλικία μόλις 26 ετών, συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση, καθώς ο θείος του, Γεώργιος Σαμαράς, ήταν βουλευτής Μεσσηνίας με την ΕΡΕ. Ο Πρωθυπουργός είναι γιος της Λένας Ζάννα-Σαμαρά, εγγονής του Στέφανου και της Πηνελόπης Δέλτα από την κόρη τους, τη Βιργινία (η οποία παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο Ζάννα, μετέπειτα υπουργό επί Ελευθερίου Βενιζέλου), ενώ είναι απόγονος του Εμμανουήλ Μπενάκη. Ο αδελφός του Πρωθυπουργού, ο αρχιτέκτονας και πρόεδρος του Κολλεγίου Αθηνών Αλέξανδρος Σαμαράς, απέχει της πολιτικής αλλά συχνά-πυκνά δίνει τις συμβουλές του στον πρόεδρο της ελληνικής κυβέρνησης.
«Βαρόνοι» παλιοί και νέοι
Στο γενεαλογικό δέντρο της Κεντροδεξιάς δεν μπορεί να απουσιάζουν άλλες δυο ιστορικές οικογένειες με διαδρομή έξι περίπου δεκαετιών που διαδραματίζουν ρόλο στο προσκήνιο και στο παρασκήνιο. Η μία είναι η οικογένεια Κεφαλογιάννη και η άλλη η οικογένεια Βαρβιτσιώτη.
Η Ολγα Κεφαλογιάννη, κόρη του Γιάννη Κεφαλογιάννη, που έπαιζε κυρίαρχο ρόλο από το 1958, πρωτοεξελέγη βουλευτής Ρεθύμνου της ΕΡΕ και χρημάτισε επί σειρά ετών υπουργός, και της Ελένης Βαρδινογιάννη, δικηγόρου και μέλους της επιφανούς επιχειρηματικής οικογένειας της Ελλάδας. Η υπουργός Τουρισμού πλέον ανοίγει τη δική της περπατησιά και έχει μια συγκεκριμένη στόχευση για την επόμενη ημέρα στη ΝΔ, εάν και εφόσον διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες: να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο και γιατί όχι, όπως λένε ορισμένοι, να είναι η πρώτη γυναίκα αρχηγός της ΝΔ.
Πλέον από την Α' Αθηνών όπου εκλέγεται εφορμά και έχει ιδιαίτερα έντονη δραστηριότητα, ενώ προ ημερών έκανε αίσθηση στους παρατηρητικούς της ΝΔ με την εξής επισήμανση σε άρθρο της στην «Εστία»: «Η ΝΔ ωστόσο και η ευρύτερη κεντροδεξιά παράταξη θα πρέπει να προετοιμάζονται από τώρα για κάθε ενδεχόμενο, έτσι ώστε να συνεχίσουν, σε κάθε περίπτωση, να αποτελούν τον βασικό παράγοντα πολιτικής σταθερότητας και προόδου για τη χώρα».
Μέλος της ευρύτερης οικογενείας είναι και ο επικεφαλής των ευρωβουλευτών της ΝΔ, Μανώλης Κεφαλογιάννης, που είναι ανιψιός του συνονόματού του βουλευτή Ηρακλείου (εξελέγη πρώτη φορά το 1950 με το Λαϊκό Κόμμα και τελευταία τον Νοέμβριο του 1989), τον οποίο διαδέχθηκε στην έδρα με την εκλογή του τον Απρίλιο του 1990 και του αποθανόντος Ιωάννη Κεφαλογιάννη, πατέρα της Ολγας. Στη Βουλή σήμερα είναι και ο βουλευτής Ρεθύμνου, ο Γιάννης Αχ. Κεφαλογιάννης, εξάδελφος της Ολγας.
Η άλλη οικογένεια που έπαιξε τον πιο έντονο παρασκηνιακό ρόλο στην αναρρίχηση του κ. Καραμανλή στην ηγεσία της ΝΔ το 1997 ήταν ο Ιωάννης Βαρβιτσιώτης που εξελέγη βουλευτής με την ΕΡΕ το 1961 και αδιαλείπτως - εκτός της 7ετούς δικτατορίας - συμμετείχε έως το 2004 στη Βουλή και την επόμενη πενταετία στην Ευρωβουλή. Από το 2000 τη σκυτάλη πήρε κυρίως ο υιός του Μιλτιάδης που είναι υπουργός Ναυτιλίας, ενώ ο αδελφός του Θωμάς δεν επέλεξε την πολιτική και ασχολείται με την εταιρεία επικοινωνίας και δημοσίων σχέσεων V+O. Οικογένεια με μεγάλη πολιτική παράδοση από αρχής βασιλείας του Γεωργίου του Α' το 1864. Η μητέρα του είναι η Σοφία Λαναρά, που κατάγεται από επιχειρηματική οικογένεια της Ελλάδος που στη Νάουσα ασχολήθηκε κυρίως με τις κλωστοϋφαντουργίες και το 1909 ίδρυσε την πρώτη εταιρεία.
Μικρά τζάκια που... καπνίζουν
Στην Κεντροδεξιά υπάρχουν, εκτός από τα κεντρικά τζάκια, αρκετά περιφερειακά τζάκια που συνεχίζουν να... καπνίζουν ακόμη με το αίσθημα της «οικογενειοκρατίας» να κυριαρχεί περισσότερο από ό,τι σε κάθε άλλο κόμμα.
Η πιο πρόσφατη περίπτωση είναι του νέου υπουργού Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα που είναι υιός του Θόδωρου Σκρέκα, βουλευτή της ΝΔ από το 1996 ως το 2007, ενώ η πιο χαρακτηριστική είναι σε περιφερειακό επίπεδο του περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολου Τζιτζικώστα (διετέλεσε και βουλευτής ΝΔ), υιού του Γεωργίου Τζιτζικώστα, βουλευτή της ΝΔ από το 1974 ως το 2000, ενώ ο θείος του αποθανόντος πατέρα του, ο Κωνσταντίνος Τζιτζικώστας, ήταν ανιψιός του βουλευτή Θεσσαλονίκης με το Λαϊκό Κόμμα, τον Ελληνικό Συναγερμό και την ΕΡΕ.
Αλλες περιπτώσεις είναι π.χ. ο Σταύρος Καλογιάννης (υιός του πρώην βουλευτή Ιωαννίνων Ελευθέριου Καλογιάννη, η αδελφή του Τατιάνα είναι αντιπεριφερειάρχης Ιωαννίνων), ο Κώστας Καραγκούνης (υιός του εκλιπόντος βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας με τη ΝΔ Ανδρέα Καραγκούνη), ο πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος Σίμος Κεδίκογλου (υιός του επί σειρά ετών βουλευτή στην Εύβοια, Βασίλη Κεδίκογλου), η Ζέττα Μακρή (κόρη του βουλευτή Γρεβενών της ΝΔ Μιχαήλ Μακρή), ο Κυριάκος Βιρβδιδάκης (ανιψιός του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη), ο Χρίστος Δήμας (υιός του πρώην επιτρόπου Σταύρου Δήμα).
Επίσης, από πολιτικό τζάκι προέρχεται και ο Πρόεδρος της Βουλής Ευάγγελος Μεϊμαράκης, καθώς ο πατέρας του ήταν ο βουλευτής ΕΡΕ Ηρακλείου Ιωάννης Μεϊμαράκης και ανιψιός του βουλευτή Ηρακλείου, με το Λαϊκό Κόμμα, Βασίλειου Μεϊμαράκη. Επιπλέον, αν αναζητήσει κανείς τα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια θα διαπιστώσει ότι υπάρχουν ακόμη πολλές περιπτώσεις.
Η προεδρία και η Α’ Θεσσαλονίκης
Το γεύμα ενότητας Σαμαρά - Καραμανλή
Η ενότητα της ΝΔ περνάει μέσα από τη σχέση του Αντώνη Σαμαρά και του Κώστα Καραμανλή, οι οποίοι επιχείρησαν με το γεύμα τους που παρατέθηκε στα μέσα της εβδομάδας σε δημόσιο χώρο να στείλουν μήνυμα συστράτευσης και συσπείρωσης της Κεντροδεξιάς σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για την κεντροδεξιά παράταξη.
Μέσα στο κλίμα των αρνητικών δημοσκοπήσεων για τη ΝΔ που υπολείπεται του ΣΥΡΙΖΑ - ο οποίος καταγράφει εδώ και καιρό πρωτιά και εν μέσω των διεργασιών, των επαφών, των διαβουλεύσεων, των σεναρίων και των συζητήσεων για τη συγκρότηση του «μαγικού αριθμού» 180 για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας - η σύναξη των δύο πολιτικών είχε τη σημασία της. Στο κυρίως μενού της συνάντησης του κ. Σαμαρά με τον πρώην Πρωθυπουργό ήταν οι τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις και στο επίκεντρο βρέθηκε η προεδρική εκλογή και το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών.
Στη συνάντηση επιβεβαιώθηκε ότι οι ψηφοφορίες στη Βουλή για τον νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας θα αρχίσουν στις αρχές Φεβρουαρίου του 2015. Ο κ. Σαμαράς εμφανίστηκε αισιόδοξος για την επίτευξη του στόχου των 180 βουλευτών, με τον κ. Καραμανλή να σημειώνει ότι όλα θα εξαρτηθούν από το πολιτικό κλίμα της εποχής και τα τότε δεδομένα. Θέμα υποψηφιότητας του κ. Καραμανλή για την Προεδρία της Δημοκρατίας δεν συζητήθηκε, καθώς κάτι τέτοιο δεν το επιθυμεί και ο πρώην Πρωθυπουργός, που ξεκαθάρισε ότι τελικά θα είναι και πάλι υποψήφιος, όπως κάνει από το 1997, στο ψηφοδέλτιο της ΝΔ στην Α' Θεσσαλονίκης.
Ο κ. Σαμαράς φέρεται να ζήτησε τη συμβολή του κ. Καραμανλή για να επιτευχθεί με πολιτικά μέσα και επιχειρήματα ο στόχος των 180 βουλευτών. Εξάλλου, ο κ. Καραμανλής, που παραμένει «βαθύτατα παραταξιακός» και «δεν έχει αρνηθεί να στηρίξει τη ΝΔ ποτέ», όπως λένε τακτικοί συνομιλητές του, συνομιλεί με αρκετούς ανεξάρτητους βουλευτές και μέλη της ΚΟ των Ανεξάρτητων Ελλήνων. Ο βασικός στόχος της συνάντησης όμως ήταν να εκπέμψει η ΝΔ ένα μήνυμα ενότητας εν μέσω έντονων διεργασιών για τις μελλοντικές εξελίξεις.