Της Ιωάννας Φωτιάδη
Τρεις νέοι βραβεύτηκαν σε διαγωνισμό για τις ...
πρωτότυπες ιδέες τους. Γλαφυρά παραδείγματα από ειδικούς για την αναποτελεσματική λειτουργία του κράτους.
«Αξιολόγηση του Δημόσιου συνεπάγεται αυτοαξιολόγηση ενός δικού μας οικοδομήματος, καθώς μεγάλο μέρος του πληθυσμού εργάζεται στο Δημόσιο.
Είμαστε, όμως, έτοιμοι για αυτοκριτική;». Με αυτό το καίριο ερώτημα ξεκίνησε το βράδυ της Δευτέρας την ομιλία της η φοιτήτρια Νομικής, Δάφνη Γιοβανώφ, που αναδείχθηκε η νικήτρια του διαγωνισμού συγγραφής άρθρου, τον οποίο διοργάνωσε η δικηγορική εταιρεία «Καρατζάς και Συνεργάτες».
Το θέμα που επεξεργάστηκαν στην αγγλική γλώσσα οι 50 συμμετέχοντες, φοιτητές έως 24 ετών, αφορούσε την αξιολόγηση κρατικών δομών, θεσμών και προσώπων σε μία σύγχρονη δημοκρατία. Το διακριθέν άρθρο της 19χρονης Δάφνης βραβεύθηκε με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ και θα δημοσιευτεί στην αγγλική έκδοση της «Καθημερινής».
«Ως πολίτης εξυπηρετούμενος σε δημόσιες υπηρεσίες συναντώ υπαλλήλους με απροσδιόριστες αρμοδιότητες, βοηθούς βοηθών, συνοδούς σε ασανσέρ, όπως και συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από ανάρμοστες έως σαδιστικές» περιέγραψε ο 20χρονος φοιτητής της ΑΣΟΕΕ, Δημήτρης Αντωνόπουλος, που διακρίθηκε με το δεύτερο βραβείο (1.500 ευρώ).
Τη σύνδεση της αξιολόγησης με την παραγωγικότητα των υπαλλήλων επί τη βάσει μιας συγκεκριμένης περιγραφής αντικειμένου υπογράμμισε η τρίτη νικήτρια (500 ευρώ), φοιτήτρια στη Νομική Αθηνών, Μαρία-Ελένη Δολιανίτη.
Την έλλειψη ευκαιριών, όπως ο εν λόγω διαγωνισμός, που μπορούν να αναδείξουν ταλέντα και δεξιότητες, υπέδειξε ο καθηγητής στην ΑΣΟΕΕ, δρ Γιώργος Παγουλάτος.
«Όταν βρέθηκα ως φοιτητής στην Αμερική διαπίστωσα ότι ένας στους δύο φοιτητές είχε αποσπάσει κάποια διάκριση, ακαδημαϊκή, αθλητική ή καλλιτεχνική, ένα ποσοστό εξίσου υψηλό όσο των προέδρων στην Ελλάδα» παρατήρησε χαριτολογώντας «και αυτό όχι επειδή οι Αμερικανοί διαθέτουν κάποιο ανώτερο γονότυπο». «Μέσα από την αξιολόγηση δεν δίδεται μόνο επιβράβευση αλλά και κίνητρο στον κάθε φοιτητή, υπάλληλο και εν γένει πολίτη, να εξελιχθεί» υπογράμμισε ο δρ Παγουλάτος.
«Τα άρθρα των συμμετεχόντων διέπονταν από ρεαλιστικό πνεύμα, συγκροτημένη σκέψη και πρωτοτυπία θέσεων» παρατήρησε ο επ. καθηγητής στη Νομική Αθηνών, δρ Αντώνης Καραμπατζός, που μαζί με τον δημοσιογράφο και οικονομολόγο κ. Μπάμπη Παπαδημητρίου και τον αν. καθηγητή στο ΑΠΘ δρα Νίκο Μαραντζίδη, αποτέλεσαν την κριτική επιτροπή.
«Τα παιδιά προτείνουν ως εργαλεία αξιολόγησης, εκείνα του ιδιωτικού τομέα: περιγραφή αντικειμένου θέσης (job description), σαφή σκοποθεσία (clear set of goals), προγραμματισμό, απολογισμό, λογοδοσία (accountability)» διευκρίνισε στην «Κ» ο δρ Καραμπατζός, «προτείνουν σειρά θετικών κινήτρων, όπως προαγωγές, bonus και φοροαπαλλαγές, για την αύξηση της παραγωγικότητας».
«Εμένα δεν μου άρεσε που διάβασα στα κείμενα ότι το Δημόσιο είναι ο μεγάλος ασθενής» σχολίασε ο καθηγητής Δημόσιας Διοίκησης, δρ Παναγιώτης Καρκατσούλης, «μεγάλος ασθενής είναι η Ελλάδα και οι πολίτες της». Όπως σημείωσε, η ελληνική νομοθεσία και κατ’ επέκταση πολιτεία έχει δύο πρόσωπα: ένα φωτεινό και ένα σκοτεινό. «Εμείς θεσμοθετήσαμε τον νόμο Πεπονή για τις προσλήψεις στο Δημόσιο, αλλά οι ίδιοι τον τροποποιήσαμε δεκάδες φορές. Εξίσου έχουμε ένα μικρό συγκριτικά με άλλα κράτη αριθμό δημοσίων υπαλλήλων, αλλά διατηρούμε πολλαπλάσια νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου».
Την έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς, αλλά και τη θεσμική ανωριμότητα υπέδειξε ο δρ Αριστείδης Χατζής, αν. καθηγητής Φιλοσοφίας και Δικαίου στο ΕΚΠΑ.
«Στο εξωτερικό η προσωπική συνέντευξη παίζει αποφασιστικό ρόλο για την πρόσληψη στο Δημόσιο, εδώ λειτούργησε ως η «κερκόπορτα» για την πρόσληψη των ημετέρων» υπενθύμισε «γι’ αυτό στην Ελλάδα επιβιώνουν μόνο αρτηριοσκληρωτικοί θεσμοί, όπως οι Πανελλήνιες και το ΑΣΕΠ».
Την «Οδύσσεια» ενός πανεπιστημιακού τμήματος που επεδίωκε να αξιολογηθεί κατέθεσε στο πλαίσιο της «ομαδικής ψυχοθεραπείας», όπως χαρακτήρισαν τη συζήτηση οι παρευρισκόμενοι, ο δρ Νίκος Μαραντζίδης.
«Εκπονήσαμε από το 2010 εσωτερική αξιολόγηση και αναμέναμε την εξωτερική αξιολόγηση» διηγήθηκε, «το υπουργείο ζήτησε μετά να υποδείξουμε ακαδημαϊκούς από το εξωτερικό ως κριτές, όπως και πράξαμε· εν συνεχεία το 2012 μας δήλωσαν ότι αδυνατούν να καλύψουν το κόστος μεταφοράς τους στην Ελλάδα, αλλά αρνήθηκαν να αναλάβουμε εμείς τα ναύλα των κριτών μας.
Την τελευταία φορά που κάλεσα στην αρμόδια υπηρεσία, το 2013, μου αποκρίθηκαν , ότι η εσωτερική μας αξιολόγηση δεν ισχύει πλέον, γιατί... πέρασαν πολλά χρόνια». Και η απόσταση μεταξύ λόγων και πράξεων μοιάζει αγεφύρωτη.
«Όπως διαπίστωσα συμμετέχοντας σε ημερίδα της Σχολής Δικαστικών Λειτουργών, στην καφετέρια της Σχολής δεν δίδεται απόδειξη, κάτι που ισχύει και στο κυλικείο της ΣΔΟΕ...» ανέφερε στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης ο δρ Χατζής. «Πριν από 16 χρόνια μιλώντας σε συνέδριο για την αποτελεσματικότητα του Δημοσίου, με φυγάδευσαν για να γλιτώσω από το εξαγριωμένο ακροατήριο» θυμάται. «Σήμερα, όμως, δεν θα φυγαδεύσουμε τα παιδιά, θα τα βραβεύσουμε, και αυτό αποτελεί μια πρώτη αλλαγή νοοτροπίας».