Ήταν 9:25 το βράδυ της ...
26ης Σεπτεμβρίου 1932, όταν ένας σεισμός 7,1 Ρίχτερ τινάσσει στον αέρα τη βορειοανατολική Χαλκιδική.
Η Ιερισσός, μια ήσυχη κοινότητα χτισμένη πάνω στα ερείπια της αρχαίας Ακάνθου, μετατρέπεται σε κόλαση επί γης.
Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, το χωριό γίνεται συντρίμμια. Ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα εξαφανίζονται. Το σχολείο καταρρέει. Άνθρωποι τρέχουν μέσα στη σκόνη, άλλοι δεν προλαβαίνουν καν να βγουν από τα σπίτια τους. Βράχοι κυλούν, φωνές σβήνουν, ψυχές χάνονται.
"Σώσατε τας ψυχάς μας": Το τηλεγράφημα που ράγισε καρδιές
Λίγες μέρες αργότερα, ο πρόεδρος της κοινότητας Ιερισσού στέλνει ένα τηλεγράφημα στις αρχές:
"Ουδέ εις άρτος υπάρχει εν Ιερισσώ. Σώσατε τας ψυχάς μας".
Ένα μήνυμα απελπισίας που δημοσιεύεται στις εφημερίδες και προκαλεί σοκ σε όλη τη χώρα. Η Ιερισσός πεινά, κρυώνει και θρηνεί.
Οι επίσημοι αριθμοί μιλούν για 161 νεκρούς, 669 τραυματίες, πάνω από 4.000 σπίτια κατεστραμμένα και άλλες 3.000 με σοβαρές ζημιές. Άλλες πηγές κάνουν λόγο ακόμα και για 491 νεκρούς. Ο ακριβής αριθμός ίσως να μην γίνει ποτέ γνωστός.
Η Ελλάδα κινητοποιείται – Από το Ναυτικό μέχρι την ΕΠΟ
Το σοκ είναι τόσο μεγάλο που ολόκληρη η χώρα μπαίνει σε κατάσταση συναγερμού.
Το Πολεμικό Ναυτικό στέλνει πλοία με εφόδια.
Ο στρατός στήνει σκηνές και νοσοκομεία εκστρατείας.
Η ΕΠΟ διοργανώνει ποδοσφαιρικούς αγώνες με όλα τα έσοδα υπέρ των σεισμοπλήκτων.
Εθελοντές, γιατροί και ξυλουργοί ρίχνονται στη μάχη.
Φλόγες από τη θάλασσα και νερό που μύριζε θειάφι
Οι μαρτυρίες προκαλούν ανατριχίλα. Άνθρωποι μιλούν για φλόγες που ξεπηδούσαν από τη θάλασσα, για νερό που βρωμούσε θειάφι, για παιδιά θαμμένα στα ερείπια. Για κραυγές και βογκητά μέσα στη νύχτα, για ψυχές που δεν βγήκαν ποτέ από τα χαλάσματα.
Οι μετασεισμοί δεν άφηναν κανέναν να κοιμηθεί
Μέχρι τις αρχές του 1933, 61 μετασεισμοί συνεχίζουν να τρομοκρατούν τον πληθυσμό. Οι κάτοικοι κοιμούνται έξω, μέσα σε σκηνές ή κάτω από υποτυπώδη παραπήγματα, χωρίς νερό, χωρίς τρόφιμα, χωρίς ελπίδα.
Η Ιερισσός και η Χαλκιδική του 1932 δεν είχαν ούτε Facebook, ούτε stories για να ζητήσουν βοήθεια. Είχαν μόνο ένα τηλεγράφημα:
"Ουδέ εις άρτος υπάρχει. Σώσατε τας ψυχάς μας".
Και μέσα σε αυτές τις λίγες λέξεις, χωράει όλο το ανθρώπινο δράμα ενός λαού που θρήνησε, πάλεψε, αλλά δεν ξεχάστηκε.