Ανεξαρτήτως τού αν ...
κατείχε ή όχι εξαρχής κυβερνητική θέση, ο Χριστόφορος Βερναρδάκης ανήκε ανέκαθεν στον πολύ στενό κύκλο των θεωρητικών του Αλέξη Τσίπρα.
Και μία από τις πρώτες συστάσεις του, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ανελίχθηκε στην εξουσία, ήταν να δημιουργηθεί ένα τρίγωνο ανάμεσα σε κόμμα, κυβέρνηση και κράτος.
Η κυβέρνηση προέκυψε τον Γενάρη του 2015, το κόμμα «κατακτήθηκε» μετά το τρίτο Μνημόνιο το καλοκαίρι του 2015. Αρα, απέμεινε το κράτος.
Σήμερα, ως υπουργός Επικρατείας, ο Βερναρδάκης κρατά το βαθμολόγιο των υπουργών για λογαριασμό του Πρωθυπουργού και συντονίζει το κυβερνητικό έργο, συμπεριλαμβανομένου του project της συνταγματικής αναθεώρησης. Κατ' αυτόν τον τρόπο, θα τρέξει και την προσπάθεια για την «ανασύσταση» του κράτους, όπως την χαρακτήρισε ο Πρωθυπουργός στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου την Πέμπτη - θυμίζοντας σε πολλούς κάτι από την «επανίδρυση» του Κώστα Καραμανλή το 2004, παρά τις τεκτονικές διαφορές που υπάρχουν σήμερα σε σχέση με τότε στο πολιτικό σκηνικό και το ίδιο το κράτος.
Ο Πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του θεωρούν ότι με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και τα μέτρα για το χρέος αποκτούν καθαρό πολιτικό πεδίο τουλάχιστον έως το τέλος του 2018 και την εφαρμογή των μέτρων της συμφωνίας. Αλλά ο ίδιος δεν αρκείται σ' αυτό. Μιλά για «ορίζοντα εξαετίας», επιχειρώντας ενέσεις αισιοδοξίας σε κυβέρνηση και κόμμα, υποστηρίζοντας έτσι πως μπορεί να ανατρέψει τις δημοσκοπήσεις και να κερδίσει την επόμενη εκλογική αναμέτρηση.
«Υπάρχει μπροστά μας μια διετία σταθερής αναπτυξιακής πορείας, στην οποία επιδιώκουμε να βάλουμε τις βάσεις για την Ελλάδα της νέας εποχής», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Τσίπρας στις συνεδριάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. Τι περιλαμβάνει το σχέδιο «ανασύστασης» του κράτους; Έμφαση δίδεται στην Παιδεία, στην Υγεία και στον χάρτη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με τις αντίστοιχες νομοθετικές παρεμβάσεις να είναι οι πρώτες που θα φέρει η κυβέρνηση εντός του θέρους.
Στην Παιδεία, το κυβερνητικό σχέδιο έχει βάθος τριετίας. Βασικά στοιχεία του, η αναβάθμιση των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου και ο νέος τρόπος εισαγωγής στην Ανώτατη Εκπαίδευση από το 2020, με οδηγό το Εθνικό Απολυτήριο. Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης αξιολόγηση σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικού έργου (σ.σ.: κάτι που θα φάνταζε... ανέκδοτο πριν από λίγο καιρό για μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ) και ενιαίο χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Στην Υγεία, προωθείται το σχέδιο για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα, με έμφαση στις Τοπικές Μονάδες Υγείας, οι οποίες θα «ξεκλειδώσουν» χιλιάδες προσλήψεις προσωπικού. Ενα ευρύτερο σχέδιο προσλήψεων, εξάλλου, καλύπτει και στον χώρο των ΔΕΚΟ.
Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, σχεδιάζεται η αναθεώρηση του Καλλικράτη, με νέες αρμοδιότητες για τους δήμους και την καθιέρωση απλής αναλογικής στο εκλογικό σύστημα. Στην προοπτική αυτή αντιδρούν έντονα οι αιρετοί, καταγγέλλοντας ότι οι δήμοι θα μείνουν ακέφαλοι, ενώ διαβλέπουν μια απόπειρα για κεντρικό έλεγχο των δήμων.
Μονιμοποίηση από το παράθυρο για 30.000 συμβασιούχους
Στα σκαριά βρίσκεται επίσης το σχέδιο για τη μονιμοποίηση μέσω ΑΣΕΠ περίπου 30.000 συμβασιούχων στους δήμους, ενώ με τους δανειστές συμφωνήθηκε η διατήρηση του αριθμού των περίπου 48.000 συμβασιούχων που υπηρετούν σήμερα συνολικά στο δημόσιο τομέα, γεγονός που θα επιτρέψει την προκήρυξη αντίστοιχων θέσεων.
Παράλληλα, το ζήτημα των εργασιακών, το οποίο παρουσιάζεται από τον Τσίπρα ως μία από τις μεγάλες νίκες της κυβέρνησης στη διαπραγμάτευση, αποτελεί αφορμή για κορύφωση της σύγκρουσης με τους συνδικαλιστικούς φορείς. Οι κυβερνητικές αιτιάσεις αφορούν παρωχημένες πρακτικές και απουσία στήριξης κατά τη διαπραγμάτευση, αλλά η πραγματικότητα μάλλον έγκειται στο ότι οι περισσότεροι φορείς κυριαρχούνται από τις δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και (λιγότερο) του ΚΚΕ, με τον ΣΥΡΙΖΑ να καταγράφει ισχνή παρουσία.
Στη λογική του κυβερνητικού restart, ο Τσίπρας θα επιχειρήσει εξάλλου να καταδείξει ισχυρό προσωπικό προφίλ. Με αφορμή το παρ' ολίγον κάζο για το Ελληνικό, με τους χειρισμούς της υπουργού Πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου και την αναδίπλωση στην οποία υποχρεώθηκε, ο Πρωθυπουργός βγαίνει ο ίδιος μπροστά και αναλαμβάνει τα επενδυτικά project. Με την αρχή να γίνεται από το ταξίδι του στην Κίνα, στα τέλη της ερχόμενης εβδομάδας, σκοπός είναι να συναφθούν επενδυτικές συμφωνίες που θα συμβάλουν στην αλλαγή κλίματος.
Η χθεσινή ομιλία του Πρωθυπουργού στην Κοινοβουλευτική του Ομάδα είχε εμφανώς πιο πανηγυρικούς τόνους σε σύγκριση με τη θεσμική τοποθέτησή του ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου. Ο στόχος είναι προφανής, όσο πλησιάζει η ώρα της ψηφοφορίας για τα μέτρα: η ανύψωση του ηθικού των βουλευτών και η παροχή επιχειρημάτων, προκειμένου να υπερασπιστούν τη συμφωνία. Ο Τσίπρας μίλησε για πολιτικοποίηση της διαπραγμάτευσης που υποχρέωσε τους δανειστές σε υποχωρήσεις, παρουσιάζοντας ούτε λίγο ούτε πολύ τη συμφωνία ως νίκη της ελληνικής πλευράς. Λίγες μόνον ώρες νωρίτερα είχε παραδεχθεί ενώπιον των υπουργών του ότι υπήρξαν συμβιβασμοί...
Με βάση τα λόγια του, κύρια επιχειρήματα για τα κυβερνητικά στελέχη και τους βουλευτές, πέραν των αντιμέτρων, είναι η διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της ΔΕΗ, η «αξιοποίηση» (και όχι πώληση) συμμετοχών του Δημοσίου μέσω του Υπερταμείου, η εξασφάλιση του σημερινού αριθμού των συμβασιούχων στο Δημόσιο, οι όροι και προϋποθέσεις στην κυριακάτικη λειτουργία των καταστημάτων και η «εργασιακή κανονικότητα» μέσα από την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Σκληρό ροκ στη Βουλή και μετωπική με Μητσοτάκη
Την ίδια στιγμή απέναντι στη ΝΔ θα ακολουθηθούν λογικές «σκληρού ροκ», με τον ίδιο τον Τσίπρα να αναδεικνύει το προσωπικό δίπολο με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, προκειμένου να ενισχύσει το δημοσκοπικό προφίλ του και να ανακτήσει την ιδιότητα του «ισχυρού χαρτιού» του ΣΥΡΙΖΑ. Για το Μαξίμου και την Κουμουνδούρου, η ΝΔ του Μητσοτάκη είναι «κόμμα διαμαρτυρίας», ενώ ειδικά για την κρίσιμη ψηφοφορία των επομένων ημερών στη Βουλή η τακτική με τα αντίμετρα σε ξεχωριστά άρθρα έχει συγκεκριμένο στόχο: την αξιοποίηση τυχόν ρωγμών στο μπλοκ της αντιπολίτευσης. Με απλά λόγια, βουλευτές που θα αποκλίνουν από την κομματική γραμμή και θα ψηφίσουν τα συγκεκριμένα αντίμετρα. Αλλά και στην περίπτωση που η αντιπολίτευση καταψηφίσει enblock τα αντίμετρα, θα κληθεί από την κυβέρνηση να «απολογηθεί» στους πολίτες ιδιαίτερα για τα φορολογικά - πόσω μάλλον όταν επενδύει μέσω των εξαγγελιών Μητσοτάκη στη μείωση του ΕΝΦΙΑ.
Οπως δήλωσε ο Τσίπρας, από τις επόμενες κιόλας ημέρες ξεκινά σειρά επισκέψεων σε όλα τα υπουργεία προκειμένου να καταγράψει διά ζώσης τις προτεραιότητες του κυβερνητικού έργου και τις επιδόσεις ανά τομέα. Αρκετοί υπουργοί είναι αλήθεια ότι βρίσκονται στο στόχαστρο βουλευτών και κομματικών στελεχών για την αποδοτικότητά τους ή τις κλειστές πόρτες τους και η πολιτική Τσίπρα στοχεύει εν πολλοίς και στην αποκατάσταση της εσωτερικής ηρεμίας.
Προς τούτο, ο ανασχηματισμός σε πρώτο χρόνο φαίνεται να αποκλείεται, αλλά όχι και σε δεύτερο. Πότε δηλαδή; Η αξιολόγηση των υπουργών μέσα από ένα τρίμηνο πλάνο - ειδικά στα παραγωγικά υπουργεία - μπορεί να σημάνει αλλαγές με το ξεκίνημα του φθινοπώρου, ούτως ώστε να σηματοδοτηθεί και η επανεκκίνηση του κυβερνητικού έργου και η αλλαγή σελίδας για την οποία μιλάει ο Πρωθυπουργός.
Ενα από τα στοιχήματα, εξάλλου, που καλείται να κερδίσει το κυβερνών κόμμα το επόμενο χρονικό διάστημα είναι η εξωστρέφεια.
Ηδη έχει καταρτιστεί και έχει ξεκινήσει να υλοποιείται πρόγραμμα εξορμήσεων υπουργών και κορυφαίων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ τόσο στην Αθήνα όσο και στην επαρχία. Απώτερος στόχος είναι σε πρώτη φάση η υπεράσπιση της συμφωνίας και στη συνέχεια η ανάκτηση των δεσμών με την κομματική βάση και την ίδια την κοινωνία προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για τον «ορίζοντα εξαετίας» που οραματίζονται ο Τσίπρας και οι συνεργάτες του.