Αντιμέτωπη με ένα ...
deja vu κινδυνεύει να βρεθεί η χώρα και να ξαναζήσει εφιαλτικές στιγμές όπως το 2015. Κοινοτικές πηγές εκτιμούν ότι η αξιολόγηση θα καθυστερήσει καθώς εδώ που έχουμε φθάσει Ασφαλιστικό, δημοσιονομικό και ρύθμιση χρέους είναι αλληλένδετα και «θα πάνε πακέτο».
Με τη χώρα να μην αντιμετωπίζει ουσιαστικό ζήτημα ρευστότητας το επόμενο τρίμηνο και με τα νέα δεδομένα που δημιουργεί στο πολιτικό σκηνικό η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στην αρχηγία της ΝΔ, εκτιμάται ότι η διαδικασία θα τραβήξει σε μάκρος δοκιμάζοντας σκληρά τις αντοχές της κοινωνίας και της οικονομίας, ενώ δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε πολιτικές εξελίξεις.
Πιέσεις στην Αθήνα
Την περασμένη Πέμπτη ο πρόεδρος του Εurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ για ακόμη μία φορά έκανε λόγο για μακράς διάρκειας αξιολόγηση. Μάλιστα απέφυγε να δώσει χρονοδιάγραμμα λέγοντας ότι «πραγματικά δεν ξέρω πόσο θα διαρκέσει, αν και θα ήθελα να είναι πολύ σύντομη». Στο ίδιο μήκος κύματος ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε εκτίμησε ότι η αξιολόγηση θα έχει διάρκεια παρατηρώντας ότι η Ελλάδα δεν έχει άμεσο ζήτημα ρευστότητας.
Πράγματι τουλάχιστον ως τον Μάιο εκτιμάται ότι το Δημόσιο θα είναι σε θέση να αντεπεξέλθει ακόμη και αν χρειαστεί να καθυστερήσει πληρωμές και να δημιουργήσει νέα ληξιπρόθεσμα. Οι υποχρεώσεις του αυξάνονται τον Ιούνιο και κορυφώνονται, όπως και πέρυσι, το δίμηνο Ιουλίου - Αυγούστου, με λήξεις ομολόγων.
Με το νέο Μνημόνιο να μην προβλέπει καταβολές δόσεων αν δεν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, το Δημόσιο θα στηριχθεί στα έσοδα από φόρους, τα οποία το 2015, παρά τη φοροκαταιγίδα (αύξηση ΦΠΑ, εισφορά αλληλεγγύης, προκαταβολή φόρου κ.τ.λ.), κινήθηκαν στα επίπεδα του 2014. Επιπλέον, το 2016 προβλέπονται πρόσθετοι φόροι ύψους 2,2 δισ. ευρώ, οδηγώντας τους περισσότερους φορολογουμένους πέρα από τα όριά τους και ενισχύοντας όσο περνάει ο χρόνος τη δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, η οποία είχε υποσχεθεί να καταργήσει τους «άδικους» φόρους, όπως ο ΕΝΦΙΑ.
Χαρακτηριστικό της οικονομικής εξάντλησης των φορολογουμένων αποτελεί το γεγονός ότι το τελευταίο τρίμηνο του 2015 πληρώσαμε σχεδόν 2 δισ. ευρώ περισσότερους φόρους από το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014, όταν η αναμενόμενη έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία είχε ενισχύσει την τάση του «δεν πληρώνω».
Οι αντιδράσεις που προκαλεί η υπερφορολόγηση αναμένεται να φουντώσουν με τις αλλαγές στο Ασφαλιστικό, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό θίγουν τα ίδια στρώματα. Την περασμένη εβδομάδα στο Eurogroup της Πέμπτης οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης έστειλαν πίσω την πρόταση Κατρούγκαλου ζητώντας από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να δώσει περισσότερα στοιχεία τόσο για το Ασφαλιστικό όσο και για τα δημοσιονομικά του 2016 ώστε να ξεκινήσει η αξιολόγηση. Κοινοτικές πηγές εκτιμούν ότι η διαδικασία αυτή θα χρειαστεί εβδομάδες και σχεδόν αποκλείουν να ψηφιστεί το Ασφαλιστικό τον Φεβρουάριο.
Σε κάθε περίπτωση, οι πιστωτές για να ολοκληρώσουν την αξιολόγηση και να προσφέρουν την ελάφρυνση του χρέους θα ζητήσουν από τον Αλέξη Τσίπρα πρόσθετα μέτρα, κάτι που πολιτικά είναι δύσκολο να αποδεχθεί. Κοινοτικές πηγές εκτιμούν ότι η εκλογή του κ. Μητσοτάκη και η επιθετική στάση που αναμένεται να κρατήσει απέναντι στην κυβέρνηση θα σπρώξουν τον κ. Τσίπρα προς τα αριστερά και θα οδηγήσουν σε πόλωση.
Χωρίς συναίνεση και πολύ περισσότερο χωρίς τα κοινοβουλευτικά «μαξιλάρια» που θα μπορούσαν να του προσφέρουν τα μικρότερα κόμματα, δεν αποκλείουν ο Πρωθυπουργός να ακολουθήσει παρόμοιο δρόμο με αυτόν που ακολούθησε ο Αντώνης Σαμαράς το 2014 για να μην εισπράξει το πολιτικό κόστος που συνεπάγεται η εφαρμογή του Μνημονίου.
Το χαρτί των εκλογών
Ο δρόμος αυτός μπορεί να του υποδειχθεί και από τις δημοσκοπήσεις, αν η ψήφιση αντιλαϊκών μέτρων, όπως π.χ. η μείωση των συντάξεων, φέρει τη ΝΔ και τον κ. Μητσοτάκη στην κορυφή των γκάλοπ. Στο πλαίσιο αυτό οι ίδιες πηγές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να ρίξει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές το χαρτί των εκλογών. Πάντως, σύμφωνα με κοινοτικούς κύκλους, οι Ευρωπαίοι στην παρούσα φάση δεν έχουν λόγο να βιάζονται. «Η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο της Ελλάδας» λένε.
Το ΔΝΤ μένει και απαιτεί...Το ΔΝΤ, όπως διευκρινίστηκε την περασμένη εβδομάδα, θα συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα, όχι μόνο με τεχνική βοήθεια αλλά και με χρηματοδότηση, το ύψος της οποίας μένει να προσδιοριστεί. Αυτό θα εξαρτηθεί από το Ασφαλιστικό (όσο μεγαλύτερες οι περικοπές τόσο μικρότερες οι ανάγκες) και από το χρηματοδοτικό κενό, το οποίο το ΔΝΤ ανεβάζει στο 3%-4% του ΑΕΠ ως το 2018 έναντι 2% που είναι οι εκτιμήσεις της Κομισιόν.
Το ΔΝΤ μένει και απαιτεί...Το ΔΝΤ, όπως διευκρινίστηκε την περασμένη εβδομάδα, θα συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα, όχι μόνο με τεχνική βοήθεια αλλά και με χρηματοδότηση, το ύψος της οποίας μένει να προσδιοριστεί. Αυτό θα εξαρτηθεί από το Ασφαλιστικό (όσο μεγαλύτερες οι περικοπές τόσο μικρότερες οι ανάγκες) και από το χρηματοδοτικό κενό, το οποίο το ΔΝΤ ανεβάζει στο 3%-4% του ΑΕΠ ως το 2018 έναντι 2% που είναι οι εκτιμήσεις της Κομισιόν.
Πράγμα που σημαίνει πρόσθετα μέτρα υπό τη μορφή Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος ή νέου Μνημονίου. Στόχος του Ταμείου είναι μια συμφωνία που να του διασφαλίζει ότι θα πάρει πίσω τα χρήματά του. Και για να το πετύχει αυτό ζητεί μεγαλύτερα πρωτογενή πλεονάσματα και ευνοϊκότερη ρύθμιση για το χρέος μέσω επιμήκυνσης των λήξεων, μείωσης των επιτοκίων και αύξησης της περιόδου χάριτος.